سال ۱۵۱ هجری قمری
 سال ۱۵۲ هجری قمری سال ۱۵۰ هجری قمری  | |
| امامت | |
|---|---|
| امام کاظم(ع) (دوره امامت: ۳۵ سال از ۱۴۸ق تا ۱۸۳ق) | |
| حکومت‌های سرزمین‌های اسلامی | |
| عباسیان در عراق | منصور عباسی |
| امویان در اسپانیا | عبدالرحمن الداخل |
| باوندیان بر بلندی‌های طبرستان | سرخاب دوّم ابن مهر مردان |
| وقایع مهم | |
| قیام بربرها در اندلس علیه امویان | |
| کشته شدن اشتر علوی توسط عباسیان | |
| تولدها | |
| اسحاق بن ابی‌اسرائیل مَرْوَزی | |
| وفات‌ها / شهادت‌ها | |
| محمد بن اسحاق مدنی | |
| عبدالله بن محمد نفس زکیه | |
| عمران بن ابی‌مسلم عمار جهنی | |
| ابن جُرَیج | |
| محمد بن قیس بجلی | |
| ادریس بن یزید بن عبدالرحمن اَوْدی | |
سال ۱۵۱ هجری قمری یکصد و پنجاه و یکمین سال از سال‌شمار هجری قمری و مصادف با امامت امام کاظم(ع) و زندگانی امام رضا(ع) است.
در این سال، منصور عباسی از سلسله عباسیان بر عراق، و عبدالرحمن الداخل از دودمان امویان، بر اسپانیا حکومت می‌کردند. قیام بربرها در اندلس و کشته شدن اَشْتَر عَلَوی، فرزند نفس زکیه به دست عباسیان از وقایع این سال است.
روز نخست این سال، یعنی سه‌شنبه ۱ محرم، مصادف است با ۹ بهمن سال ۱۴۶ هجری شمسی و ۳۰ ژانویه سال ۷۶۸ میلادی. روز پایانی سال، یعنی جمعه ۲۹ ذی‌الحجه، مصادف است با ۲۷ دی سال ۱۴۷ هجری شمسی و ۱۷ ژانویه سال ۷۶۹ میلادی.[۱]
امامت
سال ۱۵۱ق، با سال‌های ۱۴۵ و ۱۴۶ هجری شمسی مطابق است.[۲] این سال یکی از سال‌های امامت ۳۵ سالهٔ امام کاظم(ع)، امام هفتم شیعیان بود.[۳] امام کاظم(ع) در این دوران در مدینه ساکن بود[۴] و تقریباً سه سال از شهادت پدرش امام صادق(ع) (۸۳-۱۴۸ق) و آغاز امامت او گذشته بود.[۵] در این سال فرزند او علی، معروف به امام رضا(ع)، در حدود سه سال داشت.[۶]
حکومت‌ها
در سال ۱۵۱ق، منصور عباسی (حکومت ۱۳۶-۱۵۸ق)، خلیفه دوم از سلسله عباسیان، بر عراق به پایتختی بغداد حکومت می‌کرد.[۷] گستره حکومت او در این دوران شامل مدینه،[۸] مکه[۹] و مصر نیز می‌شد. مخارق بن غفار از سوی منصور عباسی بر افریقیه (تقریبا تونس) ولایت داشت.[۱۰]
در این سال حسن بن زید بن حسن (حکومت ۱۵۰-۱۵۵ق)، با حکم منصور عباسی بر مدینه حکومت می‌کرد.[۱۱] او نوه امام حسن(ع)[۱۲] و پدر سیده نفیسه است.[۱۳]
امویان نیز با حکومت عبد الرحمن اوّل ابن معاویه، ملقب به داخل (حکومت ۱۳۸-۱۷۲ق)؛ بر شبه جزیره اِیبِریا (اسپانیا)، به پایتختیِ قُرْطُبه حکومت می‌کردند.[۱۴]
در این سال، سرخاب دوّم ابن مهر مردان (حکومت: ۱۳۸-۱۵۵ق) از سلسله باوندیان، بر بلندی‌های طبرستان و گیلان حکومت می‌کرد.[۱۵]
رویدادها
نظامی
- قیام بربرها در اندلس علیه امویان، به رهبری شَقنا بن عبدالواحد مِکناسی، که خود را منتسب به حضرت فاطمه(س) و امام حسین(ع) می‌دانست.[۱۶]
- قیام ابی‌قُرَّه یَفْرَنی، رهبر صُفری‌مذهبان، یکی از فرقه‌های خوارج، در مغرب اوسط (تقریبا شمال الجزائر) که به شکست انجامید.[۱۷]
- کشته شدن عبدالله بن محمد نفس زکیه معروف به اَشْتَر عَلَوی، توسط عباسیان در سند.[۱۸]
تولدها
- اسحاق بن ابی‌اسرائیل مَرْوَزی،[۱۹] که در طریق برخی روایات کتاب امالی، نوشته شیخ طوسی وجود دارد؛ ولی نام او در کتاب‌های رجالی شیعه نیامده است.[۲۰]
درگذشت‌ها
- محمد بن اسحاق مدنی،[۲۱] نویسنده تاریخ جنگ‌های پیامبر(ص)، سنی‌مذهب[۲۲] و از اصحاب امام باقر(ع).[۲۳]
- کشته شدن عبدالله بن محمد نفس زکیه معروف به اَشْتَر عَلَوی، توسط عباسیان در سند.[۲۴]
- عمران بن ابی‌مسلم عمار جهنی،[۲۵] از اصحاب امام صادق(ع).[۲۶]
- عبدالملک بن عبدالعزیز بن جُرَیج،[۲۷] معروف به ابن جُرَیج؛ مُحدّث، فقیه و مفسرِ مکّی و از اصحاب امام صادق(ع) است.[۲۸] در مورد مذهب او، اختلاف‌نظر است.[۲۹] درگذشت او را در سال ۱۵۰ق نیز ذکر کرده‌اند.[۳۰]
- محمد بن قیس بجلی،[۳۱] از اصحاب امام کاظم(ع) و امام صادق(ع).[۳۲]
- ادریس بن یزید بن عبدالرحمن اَوْدی،[۳۳] از اصحاب امام صادق(ع).[۳۴]
- علی بن صالح همدانی کوفی،[۳۵] از اصحاب امام صادق(ع) و برادر حسن بن صالح.[۳۶]
پانویس
- ↑ تبدیل تاریخ، با حساب.
- ↑ تبدیل تاریخ، با حساب.
- ↑ جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۳۸۵.
- ↑ سبط ابن جوزی، تذکرة الخواص، ۱۴۲۶ق، ج۲، ص۴۶۱، ۴۶۴ و ۴۶۵.
- ↑ جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۳۸۵.
- ↑ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۴۲۷.
- ↑ باسورث، سلسله‌های اسلامی جدید، ۱۳۸۱ش، ص۴۳.
- ↑ نگاه کنید به طبری، تاریخ الطبری، ۱۳۸۷ق، ج۷، ص۵۸۹.
- ↑ بنیادی نایینی، «حج و حرمین در استراتژی سلطه‌گرایانه سفاح و منصور عباسی»، در فصلنامه مطالعات تاریخی جهان اسلام، ص۸۱–۸۴.
- ↑ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۵ق، ج۵، ص۵۸۷.
- ↑ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۵ق، ج۵، ص۵۹۳ و ج۶ ، ص۸.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۵، ص۴۴۳.
- ↑ ابن عماد، شذرات الذهب، ۱۴۰۶ق، ج۳، ص۴۳.
- ↑ زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۹م، ص۳۳۸ و ج۸، ص۸۶.
- ↑ باسورث، سلسله‌های اسلامی جدید، ۱۳۸۱ش، ص۳۱۶.
- ↑ ترمانینی، أحداث التاریخ الإسلامی، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۹۳۲.
- ↑ ترمانینی، أحداث التاریخ الإسلامی، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۹۳۲.
- ↑ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۵ق، ج۷، ص۵۹۷.
- ↑ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۶، ص۳۵۵.
- ↑ نمازی شاهرودی، مستدرکات علم رجال الحدیث، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۵۴۷.
- ↑ ابن سعد، طبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۷، ص۲۲۳.
- ↑ کشی، اختیار معرفة الرجال، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۶۷۸.
- ↑ علامه حلی، رجال العلامة الحلی، ۱۴۰۲ق، ص۲۵۰.
- ↑ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۵ق، ج۷، ص۵۹۷.
- ↑ طوسی، رجال الطوسی، ۱۳۷۳ش، ص۲۵۷.
- ↑ محدث نوری، مستدرک الوسائل، ۱۴۲۹ق، ج۱۶، ص۲۴۲.
- ↑ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۱۰۷، ص۴۰۷.
- ↑ مازندرانی حائری، منتهی المقال فی احوال الرجال، ۱۴۱۶ق، ج۴، ص۲۶۳.
- ↑ نگاه کنید به خویی، معجم رجال الحدیث، ۱۳۷۲ش، ج۱۲، ص۲۱.
- ↑ زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۹م، ج۴، ص۱۶۰.
- ↑ طوسی، رجال الطوسی، ۱۳۷۳ش، ص۲۹۳.
- ↑ نجاشی، رجال النجاشی، ۱۳۶۵ش، ص۳۲۳.
- ↑ سمعانی، الأنساب، ۱۳۸۲ق، ج۶، ص۲۹۶.
- ↑ تفرشی، نقد الرجال، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۱۸۳.
- ↑ ابن حجر عسقلانی، تهذیب التهذیب، ۱۳۲۵ق، ج۷، ص۳۳۲.
- ↑ شوشتری، قاموس الرجال، ۱۴۱۰ق، ج۷، ص۴۸۵.
منابع
- ابن اثیر، علی بن محمد بن محمد بن عبدالکریم شیبانی جزری، الکامل فی التاریخ، بیروت، دار صادر، دار بیروت، ۱۳۸۵ق.
- ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، تهذیب التهذیب، بیروت، دار صادر، ۱۳۲۵ق.
- ابن سعد، محمد بن سعد، طبقات الکبری، به تحقیق محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دار الکتب العلمیه، منشورات محمدعلی بیضون، ۱۴۱۰ق.
- ابن عماد، عبدالحی بن احمد، شذرات الذهب فی أخبار من ذهب، به تحقیق محمود ارناووط، به تصحیح عبدالقادر ارناووط، دمشق، دار ابن کثیر، ۱۴۰۶ق.
- باسورث، کلیفورد ادموند، سلسله‌های اسلامی جدید: راهنمای گاهشماری و تبارشناسی، ترجمه فریدون بدره‌ای، تهران، مرکز بازشناسی اسلام و ایران، ۱۳۸۱ش.
- بنیادی نایینی، احمد و دیگران، حج و حرمین در استراتژی سلطه‌گرایانه سفاح و منصور عباسی، در دوفصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات تاریخی جهان اسلام، س۶، ش۱۲، پاییز و زمستان ۱۳۹۷ش.
- ترمانینی، عبد السلام، أحداث التاریخ الإسلامی بترتیب السنین؛ یشمل علی اهم احداث التاریخ الاسلامی مع ترجمة لأشهر الأعلام و تعریف بالمواقع و البلدان، دمشق، طلاس، ۱۴۰۸ق.
- تفرشی، مصطفی بن حسین، نقد الرجال، به تحقیق مؤسسة آل البیت(ع) لاحیاء التراث، قم، مؤسسة آل البیت(ع) لاحیاء التراث، ۱۳۷۷ق.
- جعفریان، رسول، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، قم، انصاریان، ۱۳۸۷ش.
- خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، به تحقیق مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت، دار الکتب العلمیة، بیروت، منشورات محمد علی بیضون، ۱۴۱۷ق.
- خویی، سید ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة، قم، مرکز نشر الثقافة الإسلامیة فی العالم، ۱۳۷۲ش.
- زرکلی، خیر الدین، الأعلام، الأعلام قاموس تراجم لأشهر الرجال و النساء من العرب و المستعربین و المستشرقین، بیروت، دار العلم للملایین، ۱۹۸۹م.
- سبط ابن جوزی، یوسف بن قزاوغلی، تذکرة الخواص من الأمة بذکر خصائص الأئمة، به تحقیق حسین تقی‌زاده، قم، المجمع العالمی لاهل البیت علیهم السلام، مرکز الطباعة و النشر، ۱۴۲۶ق.
- سمعانی، عبد الکریم بن محمد، الأنساب، به تصحیح عبد الرحمن بن یحیی معلمی، حیدرآباد، مطبعة مجلس، دائرة المعارف العثمانیة، ۱۳۸۲ق.
- شیخ مفید، محمد بن محمد، الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، به تحقیق و تصحیح مؤسسة آل البیت(ع)، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق.
- طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری:تاریخ الرسل والملوک وصلة تاریخ الطبری، بیروت، دار التراث، ۱۳۸۷ق.
- طوسی، محمد بن حسن، رجال الطوسی، به تحقیق جواد قیومی اصفهانی، قم، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامی، ۱۳۷۳ش.
- علامه حلی، حسن بن یوسف، رجال العلامة الحلی، به تصحیح محمدصادق بحر العلوم، قم، الشریف الرضی، ۱۴۰۲ق.
- کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال معروف به رجال کشی، به تصحیح حسن مصطفوی، مشهد، نشر دانشگاه مشهد، ۱۴۰۹ق.
- کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، خلاصه کننده محمد بن حسن طوسی، به تحقیق مهدی رجایی، به تصحیح محمد باقر بن محمد میرداماد، قم، موسسة آل البیت(ع) لإحیاء التراث، ۱۴۰۴ق.
- مازندرانی حائری، محمد بن اسماعیل، منتهی المقال فی أحوال الرجال، به تحقیق موسسة آل البیت(ع) لإحیاء التراث، موسسة آل البیت(ع) لإحیاء التراث، ۱۴۱۶ق.
- محدث نوری، حسین بن محمدتقی، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، به تحقیق مؤسسة آل البیت(ع) لاحیاء التراث، بیروت، مؤسسة آل البیت(ع) لاحیاء التراث، ۱۴۲۹ق.
- نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، به تحقیق موسی شبیری زنجانی، قم، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامی، ۱۳۶۵ش.
- نمازی شاهرودی، علی، مستدرکات علم رجال الحدیث، تهران، فرزند مؤلف، ۱۴۱۴ق.
| نسب |  | |
|---|---|---|
| فرزندان | امام رضا(ع) • حضرت معصومه • شاهچراغ • حمزه • سید محمد عابد • اسحاق • عبدالله عوکلانی • حکیمه • ابراهیم • قاسم • حسین • زیدالنار • اسماعیل • هارون • فهرست فرزندان امام کاظم(ع) • حمزة بن موسی الکاظم(ع) | |
| القاب | ||
| کنیه‌ها | ||
| اصحاب | ||
| خلفای معاصر | ||
| کتاب‌شناسی | ||
| مرتبط | مناظرات امام کاظم(ع) • دعای جوشن صغیر • دعای یا علی یا عظیم • سندی بن شاهک • صریا • کاظمین • حرم کاظمین • سادات موسوی • سید ابراهیم مجاب • واقفیه • نجمه‌خاتون • قیام فخ • بریهه • یحیی برمکی • فضل بن ربیع • علی بن اسماعیل بن جعفر • عیسی بن جعفر • فطحیه • اسماعیلیه • ناووسیه • بشر حافی • کظم غیظ • کنیه‌ها و لقب‌ها • مدفونان در حرم کاظمین | |