اباعبدالله (کنیه)
اباعبدالله، کنیه امام حسین(ع) و امام صادق(ع). کنیه در فرهنگ عربی برای احترام‌گذاشتن به افراد به کار می‌رود. در روایات از امامان شیعه با کنیه‌های آنان یاد شده است. در کتاب‌های روایی آنگاه که واژه «اباعبدالله» بدون ذکر نام اصلی به کار می‌رود، مراد امام صادق(ع) است.
کنیه در فرهنگ عربی
در فرهنگ عربی، کنیه اسمی است به‌جز اسم اصلی شخص که برای احترام‌گذاشتن به افراد به کار می‌رود.[۱] کنیه‌ها غالبا با «اَبو»، «اَبا» و «اَبی» و (به معنای پدر) و «اُمّ» (به معنای مادر) آغاز می‌شوند؛ مانند ابوالحسن، اباالقاسم، ابی‌بکر و ام‌کلثوم .[۲]
کنیه‌های مشترک امامان
در بیشتر احادیث، از امامان شیعه با کنیه آنها نام می‌‌برند.[۳] بیشتر کنیه‌های ائمه میان آنها مشترک است.[۴] برای مثال کنیه ابوجعفر، میان امام باقر(ع) و امام جواد(ع) مشترک است. همچنین پنج امام با کنیه ابوالحسن خوانده می‌شوند: امام علی(ع)، امام سجاد(ع)، امام کاظم(ع)، امام رضا(ع) و امام هادی(ع).[۵]
کاربردها
اباعبدالله که در زبان عربی به صورت ابوعبدالله و ابی‌عبدالله هم به کار می‌رود، میان امام حسین(ع) و امام صادق(ع) مشترک است.[۶] برطبق کتاب تظلم الزهراء، پیامبر(ص) امام حسین(ع) را اباعبدالله نامیده است.[۷] کنیه‌گرفتن امام صادق(ع) به اباعبدالله نیز به جهت دومین فرزندش عبدالله افطح بوده است.[۸]
در کتاب‌های روایی، احادیث چندانی از امام حسین(ع) نقل نشده است.[۹] درمقابل بیشتر احادیث شیعه از امام صادق(ع) روایت شده است،[۱۰] از این‌رو در منابع روایی وقتی کنیه «اباعبدالله» به‌تنهایی به‌کار می‌رود، یعنی قید دیگری کنار آن ذکر نشود، منظور امام صادق(ع) است.[۱۱]
پانویس
- ↑ فرهنگ عمید، ذیل واژه «کنیه».
- ↑ فرهنگ دهخدا، ذیل واژه «کنیت».
- ↑ مدیر شانه‌چی، علم الحدیث، ۱۳۸۱ش، ص۱۹۲.
- ↑ مدیر شانه‌چی، علم الحدیث، ۱۳۸۱ش، ص۱۹۲.
- ↑ مدیر شانه‌چی، علم الحدیث، ۱۳۸۱ش، ص۱۹۲.
- ↑ مدیر شانه‌چی، علم الحدیث، ۱۳۸۱ش، ص۱۹۲.
- ↑ موسوعة کلمات الامام حسین، ۱۴۱۵ق، ص۳۹.
- ↑ پاکتچی، «جعفر صادق(ع)، امام»، ص۱۸۱.
- ↑ مدیر شانه‌چی، علم الحدیث، ۱۳۸۱ش، ص۱۹۲.
- ↑ شهیدی، زندگانی امام صادق، ۱۳۸۴ش، ص۶۱.
- ↑ سیفی مازندرانی، مقیاس الرواة، ۱۴۲۲ق، ص۲۷۵؛ تفرشی، نقدالرجال، ۱۴۱۸ق، ج۵، ص۳۱۷.
منابع
- پاکتچی، احمد، «جعفر صادق(ع)، امام»، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۸۹ش.
- تفرشی، مصطفی، نقدالرجال، قم، مؤسسه آل‌البیت، ۱۴۱۸ق.
- سیفی مازندرانی، علی‌اکبر، مقیاس الرواة فی کلیات علم الرجال، موسسة النشر السلامی، قم، ۱۴۲۲ق.
- شهیدی، سیدجعفر، زندگانی امام صادق جعفر بن محمد(ع)، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۸۴ش.
- فرهنگ فارسی عمید.
- لغت‌نامه دهخدا.
- مدیر شانه‌چی، کاظم، علم الحدیث، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ شانزدهم، ۱۳۸۱ش.
- معهد تحقیقات باقرالعلوم، موسوعة کلمات الامام حسین، قم، دانش، چاپ دوم، ۱۴۱۵ق/۱۳۷۴ش.