پرش به محتوا

مکان نمازگزار: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی شیعه
Roohish (بحث | مشارکت‌ها)
Hasanejraei (بحث | مشارکت‌ها)
اصلاح متن
خط ۱: خط ۱:
{{احکام}}
{{احکام}}
{{مقاله توصیفی فقهی}}
{{مقاله توصیفی فقهی}}
'''مکان نمازگزار''' جایی است که از نظر فقه اسلامی [[نماز |نماز خواندن]] در آن صحیح است. در کتاب‌های فقهی شرایطی برای مکان نمازگزار بیان شده است؛ از جمله [[غصب|غصبی‌نبودن]] و [[طهارت|پاک بودن]] از [[نجس|نجاست]]. به گفته [[مجتهد|فقیهان]]، نماز خواندن در برخی مکان‌ها مانند [[مسجد]] و [[حرم|حرم امامان]]، [[ثواب و عقاب|ثواب]] بیشتری دارد و در مکان‌هایی مانند حمام، روبروی آتش، محل عبور و مرور مردم و محل [[ذبح حیوانات]]، [[مکروه]] است.
'''مکان نمازگزار''' جایی که بنابر فقه اسلامی [[نماز |نماز خواندن]] در آن صحیح است. در کتاب‌های فقهی شرایطی برای مکان نمازگزار بیان شده است؛ از جمله [[غصب|غصبی‌نبودن]] و [[طهارت|پاک بودن]] از [[نجس|نجاست]]. به‌گفته [[مجتهد|فقیهان]]، نماز خواندن در برخی مکان‌ها مانند [[مسجد]] و [[حرم|حرم امامان]]، [[ثواب و عقاب|ثواب]] بیشتری دارد و در مکان‌هایی مانند حمام، روبروی آتش، محل عبور و مرور مردم و محل [[ذبح حیوانات]]، [[مکروه]] است.


==جایگاه و اهمیت==
==جایگاه و اهمیت==
در رساله‌های [[رساله توضیح‌المسائل|توضیح المسائل]] بخشی از احکام نماز به مکان نمازگزار اختصاص داده شده است.<ref>رک: بنی‌هاشمی، توضیح المسائل مراجع، ج۱، ص۴۸۲-۵۱۰.</ref> هم‌چنین در کتاب‌های حدیثی شیعه احادیث متعددی درباره ویژگی‌های مکان نماز نقل شده است. به عنوان نمونه در کتاب [[وسائل الشیعة (کتاب)|وسائل الشیعة]] ۲۲۵ حدیث در بخش «ابوابُ مکانِ المُصَلّیِ» نقل شده است.<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، آل‌البیت، ج۵، ص۱۱۷-۱۹۲.</ref> و پس از آن نیز احادیث مربوط به [[مسجد|مسجدها]] گردآوری شده است.<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، آل‌البیت، ج۵، ص۱۹۳.</ref>  
در رساله‌های [[رساله توضیح‌المسائل|توضیح المسائل]] بخشی از احکام نماز به مکان نمازگزار اختصاص داده شده است.<ref>رک: بنی‌هاشمی، توضیح المسائل مراجع، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۴۸۲-۵۱۰.</ref> همچنین در کتاب‌های حدیثی شیعه، احادیث متعددی درباره ویژگی‌های مکان نماز نقل شده است؛ به عنوان نمونه در کتاب [[وسائل الشیعة (کتاب)|وسائل الشیعة]] ۲۲۵ حدیث در بخش «ابوابُ مکانِ المُصَلّیِ» نقل شده<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، آل‌البیت، ج۵، ص۱۱۷-۱۹۲.</ref> و پس از آن نیز احادیث مربوط به [[مسجد|مسجدها]] گردآوری شده است.<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، آل‌البیت، ج۵، ص۱۹۳.</ref>  
 
==احکام فقهی مکان نماز==
==احکام فقهی مکان نماز==
احکامی که فقیهان برای مکان نماز با استناد به منابع فقهی، بیان کرده‌اند شامل چند گروه از وظایف و شرایط است؛ برخی واجبات و محرماتِ مکان را توضیح می‌دهند که شرایط حداقلی برای صحت نماز را بین می‌کنند و برخی هم به معرفی مکان‌های مستحب و مکروه برای نماز اختصاص دارند.
احکامی که فقیهان برای مکان نماز با استناد به منابع فقهی بیان کرده‌اند، شامل چند گروه از وظایف و شرایط است؛ برخی واجبات و محرماتِ مکان را توضیح می‌دهند که شرایط حداقلی برای صحت نماز را بیان می‌کنند و برخی هم به معرفی مکان‌های مستحب و مکروه برای نماز اختصاص دارند.
{{جعبه نقل قول
{{جعبه نقل قول
|عنوان= [[امام باقر(ع)]]:
|عنوان= [[امام باقر(ع)]]:
خط ۱۳: خط ۱۴:
|عرض= ۳۰۰px
|عرض= ۳۰۰px
}}
}}
===شرایط مکان نماز===
===شرایط مکان نماز===
* [[مباح]] باشد؛ یعنی [[غصب|غصبی]] (در عین و در منفعت) نباشد.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۷۴-۵۷۵؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۸، ص۲۷۶؛ کاشف الغطاء، أنوار الفقاهة کتاب الصلاة، ۱۴۲۲ق،‌ ص۸۶؛ حائری، کتاب الصلاة، ۱۴۰۴ق، ص۸۱.</ref>
* [[مباح]] باشد؛ یعنی [[غصب|غصبی]] (در عین و در منفعت) نباشد.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۷۴-۵۷۵؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۸، ص۲۷۶؛ کاشف الغطاء، أنوار الفقاهة کتاب الصلاة، ۱۴۲۲ق،‌ ص۸۶؛ حائری، کتاب الصلاة، ۱۴۰۴ق، ص۸۱.</ref>
* بی‌حرکت و ثابت باشد؛ یعنی نمازگزار بتواند با آرامش و بدون حرکت، نماز بخواند.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۸۴؛ حائری، کتاب الصلاة، ۱۴۰۴ق،‌ ص۱۰۷؛ کاشف الغطاء، أنوار الفقاهة کتاب الصلاة، ۱۴۲۲ق،‌ ص۹۶-۹۷؛ خمینی، تحریرالوسیلة، دارالعلم، ج۱، ص۱۵۱.</ref>
* بی‌حرکت و ثابت باشد؛ یعنی نمازگزار بتواند با آرامش و بدون حرکت نماز بخواند.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۸۴؛ حائری، کتاب الصلاة، ۱۴۰۴ق،‌ ص۱۰۷؛ کاشف الغطاء، أنوار الفقاهة: کتاب الصلاة، ۱۴۲۲ق،‌ ص۹۶-۹۷؛ خمینی، تحریرالوسیلة، دارالعلم، ج۱، ص۱۵۱.</ref>
* امکان تمام‌کردن نماز در آن مکان وجود داشته باشد؛ مثلاً در شرایط ازدحام جمعیت یا باد و طوفان شدید نباشد.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۸۵.</ref>
* امکان تمام‌کردن نماز در آن مکان وجود داشته باشد؛ مثلاً در شرایط ازدحام جمعیت یا باد و طوفان شدید نباشد.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۸۵.</ref>
* بقای در آن مکان بر نمازگزار حرام نباشد؛ مثلاً ایستادن زیر سقف و یا کنار دیواری که در شرف خراب‌شدن است و یا در محل وقوع جنگ که در معرض کشته‌شدن است.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۸۵</ref>
* بقا در آن مکان بر نمازگزار حرام نباشد؛ مثلاً ایستادن زیر سقف و یا کنار دیواری که در شرف خراب‌شدن است و یا در محل وقوع جنگ که در معرض کشته‌شدن است.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۸۵</ref>
* [[قیام (نماز)|قیام]]، [[رکوع]] و [[سجده|سجود]] به صورت کامل در آن مکان ممکن باشد.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۸۵.</ref>
* [[قیام (نماز)|قیام]]، [[رکوع]] و [[سجده|سجود]] به‌صورت کامل در آن مکان ممکن باشد.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۸۵.</ref>
* محل سجده پاک باشد.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۸۶؛ کاشف الغطاء، أنوار الفقاهة کتاب الصلاة، ۱۴۲۲ق،‌ ص۹۵-۹۶.</ref>
* محل سجده پاک باشد.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۸۶؛ کاشف الغطاء، أنوار الفقاهة کتاب الصلاة، ۱۴۲۲ق،‌ ص۹۵-۹۶.</ref> اگر مکان نمازگزار نجس باشد، به‌شرطی اشکال ندارد که رطوبت آن زمین نجس به لباس یا بدن او نرسد.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۸، ص۳۳۰؛ یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق،‌ ج۱، ص۵۸۶؛ خمینی، تحریرالوسیلة، درالعلم، ج۱، ص۱۴۹.</ref>
* اگر مکان نمازگزار نجس باشد اشکالی ندارد به شرطی که رطوبت آن زمین نجس به لباس یا بدن او نرسد.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۸، ص۳۳۰؛ یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق،‌ ج۱، ص۵۸۶؛ خمینی، تحریرالوسیلة، درالعلم، ج۱، ص۱۴۹.</ref>
* جای پیشانی نمازگزار از جای زانوهای او بیش از چهار انگشت بسته،‎ ‎پست‌تر یا بلندتر نباشد.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹، ج۱، ص۵۸۶.</ref>
* جای پیشانی نمازگزار از جای زانوهای او، بیش از چهار انگشت بسته،‎ ‎پست‌تر یا بلندتر نباشد.<ref>یزدی،العروة الوثقی، ۱۴۰۹، ج۱، ص۵۸۶.</ref>
* مکان نمازگزار جلوتر از قبر [[چهارده معصوم|معصومان(ع)]] نباشد؛ البته اگر هتک حرمت نباشد اشکالی ندارد.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۸۵.</ref>
* مکان نمازگزار جلوتر از قبر [[چهارده معصوم|معصومان(ع)]] نباشد؛ البته اگر هتک حرمت نباشد، اشکالی ندارد.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۸۵.</ref>
* مکان نمازگزار برای مردان باید به‌گونه‌ای باشد که زن مساوی یا جلوتر از او نماز نخواند.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۸۵.</ref>
* مکان نمازگزار برای مردان باید به‌گونه‌ای باشد که زن مساوی یا جلوتر از او نماز نخواند.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۸۵.</ref>


===مکان‌های مستحب برای نماز===
===مکان‌های مستحب برای نماز===
[[مجتهد|فقها]] با استناد به [[حدیث|روایات]] خواندن نماز در برخی مکان‌ها را دارای [[ثواب و عقاب|ثواب]] بیشتری می‌دانند، مانند:<ref>به عنوان نمونه دیده شود: یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۹۶؛ خمینی، تحریرالوسیلة، دارالعلم، ج۱، ص۱۵۱-۱۵۲.</ref>  
[[مجتهد|فقیهان]] با استناد به [[حدیث|روایات]]، خواندن نماز در برخی مکان‌ها را دارای [[ثواب و عقاب|ثواب]] بیشتری می‌دانند، مانند:<ref>به‌عنوان نمونه: یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۹۶؛ خمینی، تحریرالوسیلة، دارالعلم، ج۱، ص۱۵۱-۱۵۲.</ref>  
* [[مسجد]]، که ثواب خواندن نماز در [[مسجد الحرام]] بیشتر از سایر مساجد است.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۹۶؛ خمینی، تحریرالوسیلة، درالعلم، ج۱، ص۱۵۱-۱۵۲.</ref> بعد از مسجدالحرام، به‌ترتیب [[مسجدالنبی|مسجد پیامبر(ص)]]، [[مسجد کوفه]]، [[مسجد الاقصی]]، [[مسجد جامع]] هر شهر و بعد از آن مسجد محله و مسجد بازار دارای ثواب بیشتری است.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۹۶؛ خمینی، تحریرالوسیلة، دارالعلم، ج۱، ص۱۵۱-۱۵۲.</ref> طبق روایات <ref>رک: عاملی، وسائل الشیعه، ج۵، ص۲۴۶، باب استحباب اختیار المرأة الصلاة فی بیتها.</ref> و نظر فقها، [[مستحب|استحباب]] نماز در مسجد برای مردان است؛ اما نماز خواندن زن در خانه ثواب بیشتری دارد.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۹۶.</ref>
* [[مسجد]]؛ با این حال ثواب خواندن نماز در [[مسجد الحرام]] بیشتر از سایر مساجد است.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۹۶؛ خمینی، تحریرالوسیلة، درالعلم، ج۱، ص۱۵۱-۱۵۲.</ref> بعد از مسجدالحرام، به‌ترتیب [[مسجدالنبی|مسجد پیامبر(ص)]]، [[مسجد کوفه]]، [[مسجد الاقصی]]، [[مسجد جامع]] هر شهر و بعد از آن مسجد محله و مسجد بازار دارای ثواب بیشتری است.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۹۶؛ خمینی، تحریرالوسیلة، دارالعلم، ج۱، ص۱۵۱-۱۵۲.</ref> طبق روایات<ref>رک: عاملی، وسائل الشیعه، ج۵، ص۲۴۶، باب استحباب اختیار المرأة الصلاة فی بیتها.</ref> و نظر فقیهان، [[مستحب|استحباب]] نماز در مسجد برای مردان است، اما نماز خواندن زن در خانه ثواب بیشتری دارد.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۹۶.</ref>
* [[حرم اهل‌بیت|حرم امامان شیعه(ع)]].<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق،‌ ج۱، ص۵۹۶.</ref>  
* [[حرم اهل‌بیت|حرم امامان شیعه(ع)]].<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق،‌ ج۱، ص۵۹۶.</ref>  
* مستحب است در قسمتی از خانه، محلی برای اقامه نماز مشخص شود.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق،‌ ج۱، ص۵۹۶.</ref>
* مستحب است در قسمتی از خانه، محلی برای اقامه نماز مشخص شود.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق،‌ ج۱، ص۵۹۶.</ref>


===مکان‌های مکروه برای نماز===
===مکان‌های مکروه برای نماز===
در کتاب‌های فقهی مکان‌هایی بیان شده که نماز خواندن در آن‌ها [[مکروه]] است:
در کتاب‌های فقهی مکان‌هایی بیان شده که نماز خواندن در آنها [[مکروه]] است:
{{ستون|۳}}
{{ستون|۳}}
* حمام  
* حمام  
خط ۴۱: خط ۴۲:
* ‎زمین نمکزار  
* ‎زمین نمکزار  
* مقابل انسان
* مقابل انسان
* مقابل در باز
* مقابل درِ باز
* قبرستان
* قبرستان
* مقابل چاه محل ادرار  
* مقابل چاه محل ادرار  
* مقابل عکس و مجسمۀ صاحب روح.<ref>به عنوان نمونه دیده شود: یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۹۳-۵۹۵؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۸، ص۳۳۹-۳۹۹.</ref>
* مقابل عکس و مجسمۀ صاحب روح.<ref>به‌عنوان نمونه دیده شود: یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۹۳-۵۹۵؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۸، ص۳۳۹-۳۹۹.</ref>
* مقابل آیینه یا شیشه‌ای که مانند آن است.<ref>[https://makarem.ir/main.aspx?typeinfo=21&lid=0&catid=44569&mid=253835 نماز خواندن مقابله آینه]، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیةالله مکارم شیرازی.</ref>
* مقابل آیینه یا شیشه‌ای که مانند آن است.<ref>[https://makarem.ir/main.aspx?typeinfo=21&lid=0&catid=44569&mid=253835 «نماز خواندن مقابله آینه»]، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیةالله مکارم شیرازی.</ref>
{{پایان}}
{{پایان}}


خط ۵۴: خط ۵۵:
{{منابع}}
{{منابع}}
* بنی‌هاشمی خمینی، محمدحسن، توضیح المسائل مراجع: مطابق با فتوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۳۸۹ش.
* بنی‌هاشمی خمینی، محمدحسن، توضیح المسائل مراجع: مطابق با فتوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۳۸۹ش.
* حرعاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، قم، مؤسسة آل البیت لإحیاء التراث، ۱۴۱۶ق.
* حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، قم، مؤسسة آل البیت لإحیاء التراث، ۱۴۱۶ق.
* خمینی، روح الله، تحریرالوسیلة، قم، مؤسسه مطبوعات‌دار العلم، چاپ اول، بی‌تا.
* خمینی، سید روح‌الله، تحریرالوسیلة، قم، مؤسسه مطبوعات‌دار العلم، چاپ اول، بی‌تا.
* شیخ صدوق، من لا یحضرة الفقیه، تصحیح: علی‌اکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق.
* شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، تصحیح علی‌اکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق.
* نجفی، حسن بن جعفر(کاشف الغطاء)، أنوار الفقاهة کتاب الصلاة، نجف اشرف، مؤسسه کاشف الغطاء، چاپ اول، ۱۴۲۲ق.
* نجفی، حسن بن جعفر (کاشف الغطاء)، أنوار الفقاهة: کتاب الصلاة، نجف اشرف، مؤسسه کاشف الغطاء، چاپ اول، ۱۴۲۲ق.
* نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام، تصحیح: عباس قوچانی و علی آخوندی، بیروت، دار الإحیاء التراث العربی، چاپ هفتم، ۱۴۰۴ق.
* نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام، تصحیح عباس قوچانی و علی آخوندی، بیروت، دار الإحیاء التراث العربی، چاپ هفتم، ۱۴۰۴ق.
* [https://makarem.ir/main.aspx?typeinfo=21&lid=0&catid=44569&mid=253835 نماز خواندن مقابل آینه]، پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیة الله مکارم شیرازی، تاریخ درج مطلب: بی‌تا، تاریخ بازدید: ۱۷ دی ۱۴۰۱ش.
* [https://makarem.ir/main.aspx?typeinfo=21&lid=0&catid=44569&mid=253835 «نماز خواندن مقابل آینه»]، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیة‌الله مکارم شیرازی، تاریخ درج مطلب: بی‌تا، تاریخ بازدید: ۱۷ دی ۱۴۰۱ش.
* یزدی، سید کاظم طباطبایی، العروة الوثقی، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، چاپ دوم، ۱۴۰۹ق.
* یزدی، سید کاظم طباطبایی، العروة الوثقی، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، چاپ دوم، ۱۴۰۹ق.
* یزدی، عبدالکریم حائری، کتاب الصلاة، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، ۱۴۰۴ق.
* یزدی، عبدالکریم حائری، کتاب الصلاة، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، ۱۴۰۴ق.

نسخهٔ ‏۱ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۲۱:۵۴

مکان نمازگزار جایی که بنابر فقه اسلامی نماز خواندن در آن صحیح است. در کتاب‌های فقهی شرایطی برای مکان نمازگزار بیان شده است؛ از جمله غصبی‌نبودن و پاک بودن از نجاست. به‌گفته فقیهان، نماز خواندن در برخی مکان‌ها مانند مسجد و حرم امامان، ثواب بیشتری دارد و در مکان‌هایی مانند حمام، روبروی آتش، محل عبور و مرور مردم و محل ذبح حیوانات، مکروه است.

جایگاه و اهمیت

در رساله‌های توضیح المسائل بخشی از احکام نماز به مکان نمازگزار اختصاص داده شده است.[۱] همچنین در کتاب‌های حدیثی شیعه، احادیث متعددی درباره ویژگی‌های مکان نماز نقل شده است؛ به عنوان نمونه در کتاب وسائل الشیعة ۲۲۵ حدیث در بخش «ابوابُ مکانِ المُصَلّیِ» نقل شده[۲] و پس از آن نیز احادیث مربوط به مسجدها گردآوری شده است.[۳]

احکام فقهی مکان نماز

احکامی که فقیهان برای مکان نماز با استناد به منابع فقهی بیان کرده‌اند، شامل چند گروه از وظایف و شرایط است؛ برخی واجبات و محرماتِ مکان را توضیح می‌دهند که شرایط حداقلی برای صحت نماز را بیان می‌کنند و برخی هم به معرفی مکان‌های مستحب و مکروه برای نماز اختصاص دارند.

هرکس در مسجد الحرام یک نماز واجب بخواند، خداوند به‌خاطر همان یک نماز، همه نمازهایش را از زمانی که نماز بر او واجب شده و به‌جا آورده، و نیز همه نمازهایی را که تا زمان وفاتش خواهد خواند، می‌پذیرد.[۴]

شرایط مکان نماز

  • مباح باشد؛ یعنی غصبی (در عین و در منفعت) نباشد.[۵]
  • بی‌حرکت و ثابت باشد؛ یعنی نمازگزار بتواند با آرامش و بدون حرکت نماز بخواند.[۶]
  • امکان تمام‌کردن نماز در آن مکان وجود داشته باشد؛ مثلاً در شرایط ازدحام جمعیت یا باد و طوفان شدید نباشد.[۷]
  • بقا در آن مکان بر نمازگزار حرام نباشد؛ مثلاً ایستادن زیر سقف و یا کنار دیواری که در شرف خراب‌شدن است و یا در محل وقوع جنگ که در معرض کشته‌شدن است.[۸]
  • قیام، رکوع و سجود به‌صورت کامل در آن مکان ممکن باشد.[۹]
  • محل سجده پاک باشد.[۱۰] اگر مکان نمازگزار نجس باشد، به‌شرطی اشکال ندارد که رطوبت آن زمین نجس به لباس یا بدن او نرسد.[۱۱]
  • جای پیشانی نمازگزار از جای زانوهای او بیش از چهار انگشت بسته،‎ ‎پست‌تر یا بلندتر نباشد.[۱۲]
  • مکان نمازگزار جلوتر از قبر معصومان(ع) نباشد؛ البته اگر هتک حرمت نباشد اشکالی ندارد.[۱۳]
  • مکان نمازگزار برای مردان باید به‌گونه‌ای باشد که زن مساوی یا جلوتر از او نماز نخواند.[۱۴]

مکان‌های مستحب برای نماز

فقیهان با استناد به روایات، خواندن نماز در برخی مکان‌ها را دارای ثواب بیشتری می‌دانند، مانند:[۱۵]

مکان‌های مکروه برای نماز

در کتاب‌های فقهی مکان‌هایی بیان شده که نماز خواندن در آنها مکروه است:

  • حمام
  • محل انباشت زباله
  • محل ذبح حیوانات
  • آشپزخانه
  • مقابل آتش
  • ‎زمین نمکزار
  • مقابل انسان
  • مقابل درِ باز
  • قبرستان
  • مقابل چاه محل ادرار
  • مقابل عکس و مجسمۀ صاحب روح.[۲۲]
  • مقابل آیینه یا شیشه‌ای که مانند آن است.[۲۳]

پانویس

  1. رک: بنی‌هاشمی، توضیح المسائل مراجع، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۴۸۲-۵۱۰.
  2. حر عاملی، وسائل الشیعه، آل‌البیت، ج۵، ص۱۱۷-۱۹۲.
  3. حر عاملی، وسائل الشیعه، آل‌البیت، ج۵، ص۱۹۳.
  4. شیخ صدوق، من لایحضرة الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۲۲۸.
  5. یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۷۴-۵۷۵؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۸، ص۲۷۶؛ کاشف الغطاء، أنوار الفقاهة کتاب الصلاة، ۱۴۲۲ق،‌ ص۸۶؛ حائری، کتاب الصلاة، ۱۴۰۴ق، ص۸۱.
  6. یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۸۴؛ حائری، کتاب الصلاة، ۱۴۰۴ق،‌ ص۱۰۷؛ کاشف الغطاء، أنوار الفقاهة: کتاب الصلاة، ۱۴۲۲ق،‌ ص۹۶-۹۷؛ خمینی، تحریرالوسیلة، دارالعلم، ج۱، ص۱۵۱.
  7. یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۸۵.
  8. یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۸۵
  9. یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۸۵.
  10. یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۸۶؛ کاشف الغطاء، أنوار الفقاهة کتاب الصلاة، ۱۴۲۲ق،‌ ص۹۵-۹۶.
  11. نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۸، ص۳۳۰؛ یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق،‌ ج۱، ص۵۸۶؛ خمینی، تحریرالوسیلة، درالعلم، ج۱، ص۱۴۹.
  12. یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹، ج۱، ص۵۸۶.
  13. یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۸۵.
  14. یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۸۵.
  15. به‌عنوان نمونه: یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۹۶؛ خمینی، تحریرالوسیلة، دارالعلم، ج۱، ص۱۵۱-۱۵۲.
  16. یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۹۶؛ خمینی، تحریرالوسیلة، درالعلم، ج۱، ص۱۵۱-۱۵۲.
  17. یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۹۶؛ خمینی، تحریرالوسیلة، دارالعلم، ج۱، ص۱۵۱-۱۵۲.
  18. رک: عاملی، وسائل الشیعه، ج۵، ص۲۴۶، باب استحباب اختیار المرأة الصلاة فی بیتها.
  19. یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۹۶.
  20. یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق،‌ ج۱، ص۵۹۶.
  21. یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق،‌ ج۱، ص۵۹۶.
  22. به‌عنوان نمونه دیده شود: یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۹۳-۵۹۵؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۸، ص۳۳۹-۳۹۹.
  23. «نماز خواندن مقابله آینه»، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیةالله مکارم شیرازی.

منابع

  • بنی‌هاشمی خمینی، محمدحسن، توضیح المسائل مراجع: مطابق با فتوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۳۸۹ش.
  • حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، قم، مؤسسة آل البیت لإحیاء التراث، ۱۴۱۶ق.
  • خمینی، سید روح‌الله، تحریرالوسیلة، قم، مؤسسه مطبوعات‌دار العلم، چاپ اول، بی‌تا.
  • شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، تصحیح علی‌اکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق.
  • نجفی، حسن بن جعفر (کاشف الغطاء)، أنوار الفقاهة: کتاب الصلاة، نجف اشرف، مؤسسه کاشف الغطاء، چاپ اول، ۱۴۲۲ق.
  • نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام، تصحیح عباس قوچانی و علی آخوندی، بیروت، دار الإحیاء التراث العربی، چاپ هفتم، ۱۴۰۴ق.
  • «نماز خواندن مقابل آینه»، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیة‌الله مکارم شیرازی، تاریخ درج مطلب: بی‌تا، تاریخ بازدید: ۱۷ دی ۱۴۰۱ش.
  • یزدی، سید کاظم طباطبایی، العروة الوثقی، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، چاپ دوم، ۱۴۰۹ق.
  • یزدی، عبدالکریم حائری، کتاب الصلاة، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، ۱۴۰۴ق.