الانوار البهیة فی تواریخ الحجج الالهیة (کتاب)
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | شیخ عباس قمی |
| تاریخ نگارش | ۱۳۴۳ق |
| موضوع | تاریخ |
| زبان | عربی |
| مجموعه | یک جلد |
| نسخه الکترونیکی | http://lib.eshia.ir/16005 |
اَلاَنْوارُ البَهیة فی تَواریخِ الحُجَجِ الالهیه کتابی تاریخی به زبان عربی نوشته شیخ عباس قمی (متوفای ۱۳۵۹ق) که آن را در سال ۱۳۴۳ق تألیف کرده است. این کتاب به تاریخ زندگی چهارده معصوم، ولادت و شهادت امامان شیعه(ع) اشاره کرده و در ۱۴ بخش تنظیم شده که هر بخش در چند فصل، مرتب شده است. این اثر چند بار به زبان فارسی ترجمه شده است؛ از جمله توسط محمد محمدی اشتهاردی به نام «نگاهی بر زندگانی چهارده معصوم(ع)».
جایگاه اثر
به‌گفته علی دوانی، با در دست داشتن کتاب الانوار البهیه، هر کس از هر صنف که باشد چه دانشمند و چه افراد عادی؛ می‌تواند تا حد زیادی نکات لازم در تاریخ حیات چهارده معصوم(ع) را در آن بیابد و از تاریخ صحیح ولادت و وفات، پدران و مادران و نیاکان آنان، مزایای شخصی و حوادث ایام زندگانی و اولاد آن‌ها، و علل و انگیزه شهادت آن پیشوایان بزرگ اطلاع یابد.[۱]
درباره مؤلف
عباس بن محمد رضا القُمی (۱۲۹۴-۱۳۵۹ق) مشهور به شیخ عباس قمی و محدث قمی، از علمای شیعه در قرن چهاردهم قمری است. وی در دروس سید محمد کاظم طباطبایی یزدی، میرزا حسین نوری، میرزا محمدتقی شیرازی، سید حسن صدر کاظمی و سید ابوالحسن نقوی لکنهوئی شرکت کرد و در علم حدیث و تاریخ و نیز در فن وعظ و خطابه صاحب جایگاه بود. شیخ عباس قمی صاحب تألیفات بسیاری است که مشهور‌ترین آن‌ها عبارتند از: مفاتیح الجنان، سفینة البحار و منتهی الآمال. محدث قمی در سال ۱۳۵۹ق در نجف درگذشت و در حرم امیرالمومنین دفن شد.
انگیزه نگارش
قمی در مقدمه کتاب می‌نویسد چون بعضی از برادران دینی از من خواستند تا تاریخ ولادت و وفات امامان معصوم(ع) و پیشوایان دین و سروران دنیا و آخرت را بر اساس تواریخی که مورد اعتماد خودم است، برای آنان بنگارم، کتابی به نام «قُرَّةُ الباصرة فی تاریخ الحجج الطّاهرة» نوشتم، سپس به فکرم رسید تا کتابی را که بیانگر چگونگی ولادت و وفات، و مختصری از خصلت‌های ارزشمند زندگی آنان است، به رشته تحریر در آورم.[۲]
ساختار و روش تألیف
محدث قمی کتاب را بر اساس چهارده معصوم به چهارده بخش تقسیم کرده و هر بخش را نور نامیده که هر بخش، دارای چند فصل است.
او این اثر را از کتب دست اول تاریخی و روایی شیعه و سنی مانند کافی کلینی، تهذیب شیخ طوسی، سیره ابن هشام، مروج الذهب و التنبیه و الاشراف مسعودی، رجال کشی، تاریخ ابن اثیر و الدر النظیم استخراج کرده است.[۳]کتابش را محدث قمی با توضیحی درباره نسب پیامبر(ص) شروع کرده (محمد بن عبدالله بن عبدالمطلب بن هاشم)[۴]روایتی از امام صادق(ع) درباره قضاوت امام زمان(ع) با الهام الهی در عصر ظهور همانند داوود پیامبر بدون نیاز به بیّنه آخرین مطلب کتاب است. محدث قمی پس از این روایت دعایی را از امام کاظم(ع) درباره امام زمان (ع) نقل کرده است که در آن عزت محمد و اهلبیتش پس از گذراندن دوران سخت و پر از مشقت در عصر ظهور امام زمان(ع) از خداوند درخواست شده است. [۵]
ترجمه‌ها
کتاب الانوار البهیة چند بار ترجمه شده است:
- زندگانی رهبران اسلام، ترجمه سید محمد صحفی، انتشارات اسلامیه، ۱۳۳۴ش.
- نگاهی بر زندگانی چهارده معصوم(ع)، ترجمه محمد محمدی اشتهاردی، انتشارات ناصر، ۱۳۷۲ش.
- زندگی چهارده معصوم، ترجمه کریم فیضی، انتشارات احقاف، ۱۳۸۵ش.[۶]
چاپ‌ها
الانوار البهیة دارای چاپ‌های متعددی است:
- قم، تحقیق کاظم مدیر شانه‌چی، دار الذخائر، ۱۴۱۲ق.
- قم، جامعه مدرسین، ۱۳۷۵ش.
- بیروت، دار الاضواء.[۷]
پانویس
یادداشت
منابع
- قمی، عباس، الانوار البهیه فی تواریخ الحجج الالهیه، قم، مکتبة الحیدریة، ۱۴۲۹ق.
- دوانی، علی، مفاخر اسلام، تهران، انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۷۹ش.
- کنگره بزرگداشت، محدث ربانی، نور مطاف، قم، ۱۳۸۹ش.