Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۴٬۶۹۵
ویرایش
آیه غیبت: تفاوت میان نسخه‌ها
←شأن نزول
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
| آیات مرتبط= | | آیات مرتبط= | ||
}} | }} | ||
'''آیه غیبت''' ([[سوره حجرات]]: ۱۲) [[حرام]] بودن [[غیبت]] و علت آن را بیان کرده است. در این [[آیه]]، غیبت‌کردن به خوردن گوشت برادرِ مُرده شخص تشبیه شده و همانطور که انسان از خوردن گوشت برادر مرده خود نفرت دارد، باید از غیبت نیز نفرت داشته باشد. | '''آیه غیبت''' ([[سوره حجرات]]: ۱۲) [[حرام]] بودن [[غیبت]] و علت آن را بیان کرده است. در این [[آیه]]، غیبت‌کردن به خوردن گوشت برادرِ مُرده شخص تشبیه شده و همانطور که انسان از خوردن گوشت برادر مرده خود نفرت دارد، باید از غیبت نیز نفرت داشته باشد. | ||
از دیدگاه برخی [[مجتهد|فقها]]، براساس عبارت «لَحْمَ أَخِیهِ مَیْتاً»، تنها غیبت [[اسلام|مسلمانان]] حرام است و غیبت [[کفر|کافر]] و حتی [[فاسق]]، [[مباح]] شمرده شده است؛ در مقابل، عده‌ای از فقها براساس عمومیت نهی از غیبت در این آیه، غیبت غیرمؤمنین را نیز حرام شمرده‌اند. به گفته [[مکارم شیرازی]]، براساس آیه مذکور، گمان بد منشأ [[تجسس]]، تجسس موجب افشای عیوب پنهانی و آگاهی بر عیوب سبب غیبت می‌شود؛ به همین دلیل [[اسلام]] از همه این علت و معلول‌ها نهی کرده است. | این [[آیه]]، درباره دو نفر از [[صحابه|اصحاب پیامبر(ص)]] نازل شد که درباره [[سلمان فارسی]] و [[اسامة بن زید]] غیبت کرده بودند. | ||
تعبیر به «برادر» در آیه، به دلیل آن است که طبق [[آیه اخوت]]، [[ایمان|مؤمنان]] برادر یکدیگر خطاب شده‌اند. از دیدگاه برخی [[مجتهد|فقها]]، براساس عبارت «لَحْمَ أَخِیهِ مَیْتاً»، تنها غیبت [[اسلام|مسلمانان]] حرام است و غیبت [[کفر|کافر]] و حتی [[فاسق]]، [[مباح]] شمرده شده است؛ در مقابل، عده‌ای از فقها براساس عمومیت نهی از غیبت در این آیه، غیبت غیرمؤمنین را نیز حرام شمرده‌اند. به گفته [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی]]، براساس آیه مذکور، گمان بد منشأ [[تجسس]]، تجسس موجب افشای عیوب پنهانی و آگاهی بر عیوب سبب غیبت می‌شود؛ به همین دلیل [[اسلام]] از همه این علت و معلول‌ها نهی کرده است. | |||
==متن و ترجمه== | ==متن و ترجمه== | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۵: | ||
==شأن نزول== | ==شأن نزول== | ||
درباره آیه غیبت، که در [[مدینه]] نازل شده،<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۸، ص۳۰۵.</ref> دو [[اسباب نزول|شأن نزول]] نقل شده است: | درباره آیه غیبت، که در [[مدینه]] نازل شده،<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۸، ص۳۰۵.</ref> دو [[اسباب نزول|شأن نزول]] نقل شده است: | ||
* به گفته [[فضل بن حسن طبرسی|طبرسی]]، این آیه درباره دو نفر از [[صحابه|اصحاب پیامبر(ص)]] که از [[سلمان فارسی]] غیبت کرده بودند، نازل شده است. آن دو نفر، سلمان را خدمت پیامبر(ص) فرستاده بودند تا برای آنان غذا بیاورد. پیامبر(ص)، سلمان را نزد [[اسامة بن زید]] که انباردار بود، فرستاد. اسامه به سلمان می‌گوید غذا تمام شده است و سلمان دست خالی برمی‌گردد. آن دو نفر، اسامه را [[بخل|بخیل]] خوانده و درباره سلمان گفتند اگر او را سر چاه سمیحه (نام چاهی پرآب) بفرستیم، خشک خواهد شد. سپس خودشان به راه افتادند تا نزد | * به گفته [[فضل بن حسن طبرسی|طبرسی]]، این آیه درباره دو نفر از [[صحابه|اصحاب پیامبر(ص)]] که از [[سلمان فارسی]] غیبت کرده بودند، نازل شده است. آن دو نفر، سلمان را خدمت پیامبر(ص) فرستاده بودند تا برای آنان غذا بیاورد. پیامبر(ص)، سلمان را نزد [[اسامة بن زید]] که انباردار بود، فرستاد. اسامه به سلمان می‌گوید غذا تمام شده است و سلمان دست خالی برمی‌گردد. آن دو نفر، اسامه را [[بخل|بخیل]] خوانده و درباره سلمان گفتند اگر او را سر چاه سمیحه (نام چاهی پرآب) بفرستیم، خشک خواهد شد. سپس خودشان به راه افتادند تا نزد اسامه بيايند و درباره موضوع كار خود، تجسس كنند. پیامبر(ص) به آنان فرمود: چه شده است که آثار گوشت را بر دهانتان می‌بینم. آن دو گفتند: ای پیامبر خدا(ص) ما امروز گوشت نخوردیم. پیامبر فرمود: شما در حال خوردن گوشت سلمان و اسامه هستید! پس از آن آیه غیبت نازل شد.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۹، ص۲۰۳.</ref> | ||
* نقل شده «وَلایَغْتَبْ بَعْضُکُمْ بَعْضاً» درباره یکی از خدمت‌گزاران [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] نازل شد که هنگامی که صحابه به دیدار پیامبر(ص) می‌آمدند، از آنها درخواست غذا می‌کرد و سپس مانع از دیدار آنها می‌شد. به همین جهت به او [[بخل|بخیل]] نرم‌زبان گفتند و آیه درباره او نازل شد.<ref>ابن ابی‌حاتم، تفسیر القرآن العظیم، ۱۴۰۹ق، ج۱۰، ص۳۳۰۶.</ref> | * نقل شده «وَلایَغْتَبْ بَعْضُکُمْ بَعْضاً» درباره یکی از خدمت‌گزاران [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] نازل شد که هنگامی که صحابه به دیدار پیامبر(ص) می‌آمدند، از آنها درخواست غذا می‌کرد و سپس مانع از دیدار آنها می‌شد. به همین جهت به او [[بخل|بخیل]] نرم‌زبان گفتند و آیه درباره او نازل شد.<ref>ابن ابی‌حاتم، تفسیر القرآن العظیم، ۱۴۰۹ق، ج۱۰، ص۳۳۰۶.</ref> | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۸: | ||
درباره وجه تشبیه غیبت به خوردن گوشت [[مردار]] گفته شده همانطور که اگر کسی از گوشت مردار بخورد، مردار چیزی حس نمی‌کند، در غیبت نیز، اگر پشت سر کسی، بدی‌اش گفته شود، غیبت شونده آن را احساس نمی‌کند.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۹، ص۲۰۶؛ طبرانی، التفسیر الکبیر، ۲۰۰۸م، ج۶، ص۸۷.</ref> | درباره وجه تشبیه غیبت به خوردن گوشت [[مردار]] گفته شده همانطور که اگر کسی از گوشت مردار بخورد، مردار چیزی حس نمی‌کند، در غیبت نیز، اگر پشت سر کسی، بدی‌اش گفته شود، غیبت شونده آن را احساس نمی‌کند.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۹، ص۲۰۶؛ طبرانی، التفسیر الکبیر، ۲۰۰۸م، ج۶، ص۸۷.</ref> | ||
از نظر [[علامه طباطبایی]]، تعبیر به برادر (لحم أخیه) در [[آیه]]، به این جهت است که در [[آیه اخوت|آیه ۱۰ سوره حجرات]]، [[ایمان|مؤمنان]] برادر یکدیگر خوانده شده‌اند. تعبیر به مرده و مردار نیز به این جهت است که غیبت شونده بی‌خبر از این است که پشت سر او غیبت می‌کنند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۸، ص۳۲۴.</ref> به گفته وی، «فکرهتموه» اشاره دارد به اینکه نفرت از خوردن گوشت برادری که مرده، امری مسلم و ثابت است و بدون شک کسی چنین کاری نمی‌کند. پس غیبت کردن از بردار مؤمن نیز باید مورد نفرت باشد؛ زیرا آن هم مانند خوردن گوشت برادر مرده است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۸، ص۳۲۴.</ref> به گفته [[امام خمینی]] در کتاب [[شرح چهل حدیث (کتاب)|شرح چهل حدیث]]، خوردن گوشت برادر مرده، صورت باطنی غیبت است و در [[آخرت]]، غیبت به این صورت ظاهر می‌شود.<ref>امام خمینی، شرح چهل حدیث، ۱۳۸۰ش، ص۳۰۳.</ref> | از نظر [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]]، تعبیر به برادر (لحم أخیه) در [[آیه]]، به این جهت است که در [[آیه اخوت|آیه ۱۰ سوره حجرات]]، [[ایمان|مؤمنان]] برادر یکدیگر خوانده شده‌اند. تعبیر به مرده و مردار نیز به این جهت است که غیبت شونده بی‌خبر از این است که پشت سر او غیبت می‌کنند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۸، ص۳۲۴.</ref> به گفته وی، «فکرهتموه» اشاره دارد به اینکه نفرت از خوردن گوشت برادری که مرده، امری مسلم و ثابت است و بدون شک کسی چنین کاری نمی‌کند. پس غیبت کردن از بردار مؤمن نیز باید مورد نفرت باشد؛ زیرا آن هم مانند خوردن گوشت برادر مرده است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۸، ص۳۲۴.</ref> به گفته [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] در کتاب [[شرح چهل حدیث (کتاب)|شرح چهل حدیث]]، خوردن گوشت برادر مرده، صورت باطنی غیبت است و در [[آخرت]]، غیبت به این صورت ظاهر می‌شود.<ref>امام خمینی، شرح چهل حدیث، ۱۳۸۰ش، ص۳۰۳.</ref> | ||
درباره جمله «وَاتَّقُوا اللَّـهَ» گفته شده یعنی در غیبت کردن، از [[خدا]] بترسید؛ البته خداوند، [[توبه]] توبه‌کننده را می‌پذیرد (إِنَّ اللَّهَ تَوَّاب رَحِیمٌ).<ref>طبرانی، التفسیر الکبیر، ۲۰۰۸م، ج۶، ص۸۷.</ref> | درباره جمله «وَاتَّقُوا اللَّـهَ» گفته شده یعنی در غیبت کردن، از [[خدا]] بترسید؛ البته خداوند، [[توبه]] توبه‌کننده را می‌پذیرد (إِنَّ اللَّهَ تَوَّاب رَحِیمٌ).<ref>طبرانی، التفسیر الکبیر، ۲۰۰۸م، ج۶، ص۸۷.</ref> | ||
| خط ۶۶: | خط ۶۸: | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
== منابع == | |||
==منابع== | |||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* ابن‌ابی‌حاتم، عبدالرحمن بن محمد، تفسیر القرآن العظیم، ریاض، مکتبة نزار مصطفی الباز، چاپ سوم، ۱۴۰۹ق. | * ابن‌ابی‌حاتم، عبدالرحمن بن محمد، تفسیر القرآن العظیم، ریاض، مکتبة نزار مصطفی الباز، چاپ سوم، ۱۴۰۹ق. | ||