ام‌حبیب دختر ربیعه

افزودن پیوند
از ویکی شیعه
(تغییرمسیر از صهبای تغلبی)
ام حبیب دختر ربیعه
مشخصات فردی
لقبصهبا تَغلِبی
نسب/قبیلهقبیله تَغلِب
خویشاوندانامام علی(ع) • مسلم بن عقیل
ولادتسه سال پیش از هجرت، عین‌التمر
وفاتسال ۶۱ق، مدینه
مشخصات دینی
از یارانامام علی(ع)


اُم‌ِّحَبیب دختر رَبیعه کنیز امام علی(ع) بود که با نام صَهبای تَغلِبی شناخته می‌شد.[۱] برخی از محققان او را در ردیف همراهان امام حسین(ع) در کربلا به‌شمار آورده‌اند.[۲] به گفته جمعی از تاریخ‌نگاران نام پدرش ربیعه بوده است.[۳] البته برخی از دیگر گزارش‌های تاریخی، نام‌هایی مانند عباد بن ربیعه را به‌عنوان نام پدر او ذکر کرده‌اند.[۴] محمدصادق کرباسی، محقق شیعی صهبا را لقب ام‌حبیب دانسته است.[۵] وی در حمله خالد بن ولید به منطقه عَین‌التَمْر در نزدیکی الانبار[۶] و یا در جنگ‌ دیگری به اسارت درآمد.[۷] برخی از محققان معتقدند که حضرت علی(ع) در ماه رجب سال ۱۲ق صهبا را به مبلغ ۴۰ دینار خریداری کرد.[۸] نقل شده که حضرت علی(ع) در توصیف ام‌حبیب، او را جان خود خوانده است.[۹]

کرباسی با استفاده از برخی قرائن تاریخی؛ مانند ولادت صهبا در زمان پیامبر(ص)،[۱۰] تاریخ احتمالی ولادت او را سه سال پیش از هجرت پیامبر به مدینه عنوان کرده است.[۱۱] وی همچنین با توجه به این که پس از سال ۶۱ق گزارشی از صهبا در تاریخ یافت نشده، وفات او را سال ۶۱ق در شهر مدینه ذکر کرده است.[۱۲]

صهبا اُم‌ّوَلَد بوده و از امام علی(ع) صاحب چندین فرزند بود. نام آنها بدین شرح است:

  • عباس: برخی گزارش‌ها حکایت از وجود فرزند دیگری برای رقیه به نام عباس اصغر دارد. محمدصادق کرباسی انتساب چنین فرزندی به صهبا را اشتباه در گزارش تاریخی می‌داند.[۳۰]

پانویس

  1. ↑ ابونعیم اصفهانی، معرفةالصحابه، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۸۸؛ ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۷۴۷.
  2. ↑ کرباسی، معجم انصارالحسین، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۱۳۸.
  3. ↑ ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۷۴۷؛ مزی، تهذیب الکمال، ۱۴۰۰-۱۴۱۳ق، ج۲۱، ص۴۶۸؛ ابن‌حجر عسقلانی، الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج۸، ص۲۱۹.
  4. ↑ بیضون، موسوعة کربلاء، ۱۴۲۷ق، ج۲، ص۱۲۲.
  5. ↑ کرباسی، معجم انصارالحسین، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۱۳۴.
  6. ↑ طبری، تاریخ طبری، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۱۵۴؛ ابن‌کثیر، البدایه والنهایه، ۱۴۰۸ق، ج۷، ص۳۶۷؛ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۲۱ق، ج۳، ص۱۸.
  7. ↑ شهرستانی، التسمیات، ۱۴۳۱ق، ص۳۴۵.
  8. ↑ کرباسی، معجم انصارالحسین، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۱۳۲-۱۳۳.
  9. ↑ قطب راوندی، مکارم اخلاق النبی و الائمه، ۱۴۳۰ق، ص۱۹۵.
  10. ↑ ابن‌حجر عسقلانی، الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج۸، ص۲۱۹؛ کرباسی، معجم انصارالحسین، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۱۳۸.
  11. ↑ کرباسی، معجم انصارالحسین، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۱۳۸.
  12. ↑ کرباسی، معجم انصارالحسین، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۱۳۸-۱۳۹.
  13. ↑ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۲۱ق، ج۷، ص۱۱۷.
  14. ↑ ابن‌عنبه، عمدةالطالب فی انساب آل ابی‌طالب، ۱۴۱۷ق، ص۳۳۱.
  15. ↑ مزی، تهذیب الکمال، ۱۴۰۰-۱۴۱۳ق، ج۲۱، ص۴۶۹.
  16. ↑ ابن‌عساکر، تهذیب‌التهذیب، ۱۳۲۵-۱۳۲۷ق، ج۷، ص۴۸۵.
  17. ↑ کرباسی، معجم انصارالحسین، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۱۳۳.
  18. ↑ ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۷۴۷.
  19. ↑ شهرستانی، التسمیات، ۱۴۳۱ق، ص۳۴۶.
  20. ↑ برزنجی، صحیح و ضعیف تاریخ طبری، ۱۴۲۸ق، ج۳، ص۴۲۲.
  21. ↑ شهرستانی، التسمیات، ۱۴۳۱ق، ص۳۴۹؛ امینی، اصحاب امیرالمؤمنین، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۴۳۷.
  22. ↑ عاملی، الصحیح من سیرة الامام علی، ۱۴۳۰ق، ج۱، ص۲۸۴.
  23. ↑ ابن ابی‌الدنیا، مقتل علی بن ابی‌طالب، ۱۴۱۱ق، ص۱۱۹.
  24. ↑ کرباسی، معجم انصارالحسین، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۱۳۸.
  25. ↑ طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۹۷.
  26. ↑ کرباسی، معجم انصارالحسین، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۱۳۸.
  27. ↑ شهرستانی، التسمیات، ۱۴۳۱ق، ص۳۶۶.
  28. ↑ فواز عاملی، الدر المنثور فی طبقات ربات الخدور، ۱۳۱۲ق، ص۲۰۶.
  29. ↑ ابن‌عساکر، تاریخ دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۴۵، ص۳۰۵.
  30. ↑ کرباسی، معجم انصارالحسین، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۱۳۹.

منابع

  • ابن‌ ابی‌الدنیا، عبدالله بن محمد، مقتل امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب، قم، مجمع احیاء الثقافة الاسلامیه، چاپ اول، ۱۴۱۱ق.
  • ابن‌اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، تحقیق عمر عبدالسلام تدمری، بیروت، دار الکتاب العربی، چاپ اول، ۱۴۱۷ق.
  • ابن‌حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابه فی تمییز الصحابه، تحقیق عادل احمد و علی معوض، بیروت، دار الکتب العلمیه، چاپ اول، ۱۴۱۵ق.
  • ابن‌حجر عسقلانی، احمد بن علی، تهذیب‌التهذیب، حیدرآباد دکن، مظبعة دائرة المعارف النظامیه، چاپ اول، ۱۳۲۵-۱۳۲۷ق.
  • ابن‌سعد، محمد، الطبقات الکبری، تحقیق علی محمد عمر، قاهره، مکتبة الخانجی، چاپ اول، ۱۴۲۱ق.
  • ابن‌عساکر، علی بن الحسن، تاریخ مدینة دمشق، تحقیق عمر بن غرامه عمروی، بیروت، دار الفکر للطباعة و النشر، ۱۴۲۵ق.
  • ابن‌عنبه، احمد بن علی، عمدة الطالب فی انساب آل ابی‌طالب، قم، مؤسسه انصاریان، ۱۴۱۷ق.
  • ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایه و النهایه، تحقیق علی شیری، بیروت، دار احیاء‌ التراث العربی، چاپ اول، ۱۴۰۸ق.
  • ابونعیم اصفهانی، احمد بن عبدالله، معرفةالصحابه، تحقیق عادل بن یوسف العزازی، الریاض، دارالوطن للنشر، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.
  • البرزنجی، محمد بن طاهر، صحیح و ضعیف تاریخ طبری، بیروت، دار ابن‌کثیر، چاپ اول، ۱۴۲۸ق.
  • امینی، محمدهادی، اصحاب امیرالمؤمین علیه‌السلام و الرواة عنه، بیروت، دار الکتب الاسلامی، ۱۴۱۲ق.
  • بیضون، لبیب، موسوعة کربلاء، بیروت، مؤسسة الاعلمی، چاپ اول، ۱۴۲۷ق.
  • شهرستانی، سید علی، التسمیات بین التسامح العلوی و التوظیف الاموی، قم، مرکز الابحاث العقائدیه، چاپ اول، ۱۴۳۱ق.
  • طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری باعلام الهدی، قم، آل‌البیت، چاپ اول، ۱۴۱۷ق.
  • طبری، محمد بن جریر، تاریخ الرسل و الملوک وصلة تاریخ الطبری، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، مصر، دارالمعارف، چاپ دوم، ۱۳۸۷ق.
  • عاملی، جعفر مرتضی، الصحیح من سیرة الامام علی، بیروت، المرکز الاسلامی للدراسات، چاپ دوم، ۱۴۳۰ق.
  • فواز عاملی، زینب، الدر المنثور فی طبقات ربات الخدور، مصر، مطبعة الکبری الامیریه، چاپ اول، ۱۳۱۲ق.
  • کرباسی، محمدصادق، معجم انصارالحسین، لندن، المرکز الحسینی للدراسات، چاپ اول، ۱۴۲۹ق.
  • قطب راوندی، سعید بن هبةالله، مکارم اخلاق النبی و الائمه، تحقیق سید حسین موسوی، کربلاء، مکتبه و دار مخطوطات العتبة العباسیة المقدسه، چاپ اول، ۱۴۳۰ق.
  • مزی، یوسف، تهذیب الکمال فی اسماء الرجال، تحقیق بشار عواد معروف، بیروت، مؤسسة الرساله، چاپ اول، ۱۴۰۰-۱۴۱۳ق.
برگرفته از «https://fa.wikishia.net/w/index.php?title=ام‌حبیب_دختر_ربیعه&oldid=1259255»