سجده سهو: تفاوت میان نسخه‌ها
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز تمیزکاری |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز تمیزکاری |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
سجده سهو، سجده‌ای که پس از نماز، برای جبران برخی اشتباهات در آن به جا آورده می‌شود.<ref>طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۱۲۳.</ref> فقیهان شیعه از سجده سهو و احکام آن در ذیل احکام سهو و [[شکیات نماز]] بحث کرده‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به ابن ادریس، السرائر، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۲۵۷.</ref> | سجده سهو، سجده‌ای که پس از نماز، برای جبران برخی اشتباهات در آن به جا آورده می‌شود.<ref>طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۱۲۳.</ref> فقیهان شیعه از سجده سهو و احکام آن در ذیل احکام سهو و [[شکیات نماز]] بحث کرده‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به ابن ادریس، السرائر، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۲۵۷.</ref> | ||
کیفیت انجام سجده سهو به این صورت است که بلافاصله پس از اتمام نماز، نیت سجده سهو کرده و دو سجده به جای آورده می‌شود که در هر کدام، ذکر مخصوص سجده سهو قرائت | کیفیت انجام سجده سهو به این صورت است که بلافاصله پس از اتمام نماز، نیت سجده سهو کرده و دو سجده به جای آورده می‌شود که در هر کدام، ذکر مخصوص سجده سهو قرائت می‌گردد، پس از سجده دوم، [[تشهد]] و سلام نماز خوانده می‌شود.<ref> طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۱۲۵.</ref> بیشتر فقهای شیعه، معتقدند، سجده سهو با تکبیر شروع نمی‌شود.<ref> علامه حلی، قواعد الاحکام، ۱۴۱۳ق، ص۳۰۷-۳۰۸؛ بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۶۷۴؛ مکارم شیرازی، رساله توضیح المسائل، ۱۳۹۵ش، ص۲۰۹؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۲، ص۴۴۷.</ref> اما شیخ طوسی گفته است که سجده سهو با [[تکبیر]] آغاز می‌شود<ref> طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۱۲۵.</ref> [[صاحب جواهر]] دیدگاه شیخ طوسی را ضعیف دانسته است.<ref> نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۲، ص۴۴۸.</ref> | ||
===ذکر=== | ===ذکر=== | ||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
=== زمان=== | === زمان=== | ||
بنابر مشهور فقیهان شیعه، زمان سجده سهو، پس از [[سلام نماز]] است<ref>علامه حلی، قواعد الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۰۸؛ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۱۲۵.</ref> بنابر گفته [[شیخ طوسی]]، در صورتی که سجده سهو به خاطر نقصان(کم شدن چیزی از اجزای نماز) باشد، برخی از فقیهان امامیه زمان آن را قبل از سلام نماز می‌دانند.<ref>طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۱۲۵.</ref> ابن جنید | بنابر مشهور فقیهان شیعه، زمان سجده سهو، پس از [[سلام نماز]] است<ref>علامه حلی، قواعد الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۰۸؛ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۱۲۵.</ref> بنابر گفته [[شیخ طوسی]]، در صورتی که سجده سهو به خاطر نقصان(کم شدن چیزی از اجزای نماز) باشد، برخی از فقیهان امامیه زمان آن را قبل از سلام نماز می‌دانند.<ref>طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۱۲۵.</ref> [[ابن جنید اسکافی]] فقیه قرن چهارم قمری، این دیدگاه را پذیرفته است.<ref>ابن جنید، مجموعة فتاوی ابن جنید، ۱۴۱۶ق، ص۷۹.</ref> | ||
==موارد وجوب== | ==موارد وجوب== | ||
فقیهان شیعه درباره موارد وجوب سجده سهو اختلاف‌نظر دارند.<ref>علامه حلی، مختلف الشیعه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۴۲۳؛ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۱۲۳-۱۲۵.</ref> و بنابر اختلافی که دارند آن را در چهار، پنج و یا شش مورد لازم دانسته‌اند.<ref>ابن ادریس، اجوبة مسائل و رسائل فی مختلف فنون المعرفة، ۱۴۲۹ق، ص۱۷۳.</ref> مشهور آنان سجده سهو را در پنج مورد ذیل واجب یا بنا بر احتیاط واجب لازم می‌دانند: | فقیهان شیعه درباره موارد وجوب سجده سهو اختلاف‌نظر دارند.<ref>علامه حلی، مختلف الشیعه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۴۲۳؛ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۱۲۳-۱۲۵.</ref> و بنابر اختلافی که دارند آن را در چهار، پنج و یا شش مورد لازم دانسته‌اند.<ref>ابن ادریس، اجوبة مسائل و رسائل فی مختلف فنون المعرفة، ۱۴۲۹ق، ص۱۷۳.</ref> مشهور آنان سجده سهو را در پنج مورد ذیل واجب یا بنا بر [[احتیاط واجب]] لازم می‌دانند: | ||
* حرف‌زدن سَهوی در نماز | * حرف‌زدن سَهوی در نماز | ||
* فراموش کردن یک سجده | * فراموش کردن یک سجده | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
* سلام دادن سهوی در غیر موضع؛ برای مثال در نماز چهار رکعتی پس از تشهد رکعت دوم سلام دهد. | * سلام دادن سهوی در غیر موضع؛ برای مثال در نماز چهار رکعتی پس از تشهد رکعت دوم سلام دهد. | ||
* فراموشی تشهد<ref>طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۱۲۳؛ بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۶۶۹-۶۷۴.</ref> | * فراموشی تشهد<ref>طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۱۲۳؛ بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۶۶۹-۶۷۴.</ref> | ||
برخی از فقیهان، نشستن سهوی در جایی که نمازگزار باید بایستد و ایستادن در جایی که باید بنشیند را به موارد مذکور افزوده‌اند.<ref>ابن ادریس، اجوبة مسائل و رسائل فی مختلف فنون المعرفة، ۱۴۲۹ق، ص۱۷۳-۱۷۴؛ مکارم شیرازی، رساله توضیح المسائل، ۱۳۹۵ش، ص۲۰۸.</ref> شیخ طوسی | برخی از فقیهان، نشستن سهوی در جایی که نمازگزار باید بایستد و ایستادن در جایی که باید بنشیند را به موارد مذکور افزوده‌اند.<ref>ابن ادریس، اجوبة مسائل و رسائل فی مختلف فنون المعرفة، ۱۴۲۹ق، ص۱۷۳-۱۷۴؛ مکارم شیرازی، رساله توضیح المسائل، ۱۳۹۵ش، ص۲۰۸.</ref> به گفته شیخ طوسی برخی از فقیهان امامیه سجده سهو را در هر زیادت و نقصانی(غیر از ارکان) در نماز لازم می‌دانند.<ref> طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۱۲۴-۱۲۵.</ref> [[علامه حلی]] این دیدگاه را پذیرفته است.<ref>علامه حلی، قواعد الاحکام، ۱۴۱۳ق، ص۳۰۷-۳۰۸.</ref> بیشتر [[مراجع تقلید]] سجده سهو را در این صورت [[مستحب]] دانسته‌اند.<ref>مکارم شیرازی، رساله توضیح المسائل، ۱۳۹۵ش، ص۲۰۸؛ بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۶۶۹-۶۷۲.</ref> | ||
== احکام== | == احکام== | ||
* در سجده سهو، باید اعضای هفت‌گانه(مواضع سجود)روی زمین قرار بگیرد.<ref>علامه حلی، قواعد الاحکام، ۱۴۱۳ق، ص۳۰۸.</ref> | * در سجده سهو، باید اعضای هفت‌گانه(مواضع سجود)روی زمین قرار بگیرد.<ref>علامه حلی، قواعد الاحکام، ۱۴۱۳ق، ص۳۰۸.</ref> | ||
* در شرط بودن [[طهارت]] | * در شرط بودن [[طهارت]] و رو به قبله بودن در سجده سهو میان فقیهان اختلاف‌نظر است.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۲، ص۴۴۹.</ref> | ||
* سجده سهو، فراموش کردن [[رکن نماز]] را جبران نمی‌کند.<ref>طبرسی، المؤتلف من المختلف، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۵۳.</ref> | * سجده سهو، فراموش کردن [[رکن نماز]] را جبران نمی‌کند.<ref>طبرسی، المؤتلف من المختلف، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۵۳.</ref> | ||
* بر کسی که سجده سهو به جای نیاورده تکرار نماز واجب نیست بلکه باید سجده سهو را به جای آورد و با طولانی شدن | * وجوب سجده سهو، فوری است<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۲، ص۴۵۵.</ref> بر کسی که سجده سهو به جای نیاورده تکرار نماز واجب نیست بلکه باید سجده سهو را به جای آورد و با طولانی شدن زمان، وجوب آن برداشته نمی‌شود.<ref>طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۱۲۳؛ بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۶۷۳.</ref> | ||
== جستارهای وابسته== | == جستارهای وابسته== | ||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
* ابن ادریس حلی، محمد بن منصور، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۰ق. | * ابن ادریس حلی، محمد بن منصور، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۰ق. | ||
* ابن جنید اسکافی، محمد بن احمد، مجموعة فتاوی ابن جنید، تصحیح: علی‌پناه اشتهاردی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۶ق. | * ابن جنید اسکافی، محمد بن احمد، مجموعة فتاوی ابن جنید، تصحیح: علی‌پناه اشتهاردی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۶ق. | ||
* بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسن، توضیح المسائل مراجع، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۳۸۳ش. | |||
* طبرسی، فضل بن حسن، المؤتلف من المختلف بن ائمة السلف، تصحیح: مدیرشانه، سید مهدی رجائی و دیگران، مشهد، مجمع البحوث الاسلامیه، ۱۴۱۰ق. | * طبرسی، فضل بن حسن، المؤتلف من المختلف بن ائمة السلف، تصحیح: مدیرشانه، سید مهدی رجائی و دیگران، مشهد، مجمع البحوث الاسلامیه، ۱۴۱۰ق. | ||
* طوسی، محمد بن حسن، المبسوط فی فقه الامامیه، تصحیح: سید محمدتقی کشفی، تهران، الکتبة المرتضویه لاحیاء الآثار الجعفریه، ۱۳۸۷ق. | * طوسی، محمد بن حسن، المبسوط فی فقه الامامیه، تصحیح: سید محمدتقی کشفی، تهران، الکتبة المرتضویه لاحیاء الآثار الجعفریه، ۱۳۸۷ق. | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۸: | ||
* علامه حلی، حسن بن یوسف، مختلف الشیعه فی احکام الشریعه، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۳ق. | * علامه حلی، حسن بن یوسف، مختلف الشیعه فی احکام الشریعه، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۳ق. | ||
* محقق حلی، جعفر بن حسین، المختصر النافع فی فقه الامامیه، قم، مؤسسه المطبوعات الدینیه، ۱۴۱۸ق. | * محقق حلی، جعفر بن حسین، المختصر النافع فی فقه الامامیه، قم، مؤسسه المطبوعات الدینیه، ۱۴۱۸ق. | ||
* مکارم شیرازی، ناصر، رساله توضیح المسائل، قم، انتشارات امام علی بن ابی طالب، ۱۳۹۵ش. | * مکارم شیرازی، ناصر، رساله توضیح المسائل، قم، انتشارات امام علی بن ابی طالب، ۱۳۹۵ش. | ||
* نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، تصحیح: عباس قوچانی و علی آخوندی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۴ق. | |||
== پیوند به بیرون== | == پیوند به بیرون== | ||
* [http://portal.anhar.ir/node/9476/?ref=sbttl#gsc.tab=0 احکام سجده سهو] | * [http://portal.anhar.ir/node/9476/?ref=sbttl#gsc.tab=0 احکام سجده سهو] | ||
نسخهٔ ۱۱ اوت ۲۰۱۸، ساعت ۱۱:۴۷
| بخشی از احکام عملی و فقهی |
|---|
 |
 | این مقاله یک نوشتار توصیفی درباره یک مفهوم فقهی است و نمیتواند معیاری برای اعمال دینی باشد. برای اعمال دینی به منابع دیگر مراجعه کنید. |
سَجده سَهو به دو سجده گفته می‌شود که پس از نماز، برای جبران برخی اشتباهات در آن انجام می‌شود. سجده سهو باید بلافاصله پس از نماز به جا آورده شود و بعد از سجده دوم به جا آوردن تشهد و سلام لازم است.
کیفیت و زمان انجام
سجده سهو، سجده‌ای که پس از نماز، برای جبران برخی اشتباهات در آن به جا آورده می‌شود.[۱] فقیهان شیعه از سجده سهو و احکام آن در ذیل احکام سهو و شکیات نماز بحث کرده‌اند.[۲]
کیفیت انجام سجده سهو به این صورت است که بلافاصله پس از اتمام نماز، نیت سجده سهو کرده و دو سجده به جای آورده می‌شود که در هر کدام، ذکر مخصوص سجده سهو قرائت می‌گردد، پس از سجده دوم، تشهد و سلام نماز خوانده می‌شود.[۳] بیشتر فقهای شیعه، معتقدند، سجده سهو با تکبیر شروع نمی‌شود.[۴] اما شیخ طوسی گفته است که سجده سهو با تکبیر آغاز می‌شود[۵] صاحب جواهر دیدگاه شیخ طوسی را ضعیف دانسته است.[۶]
ذکر
در سجده سهو یکی از ذکرهای زیر خوانده می‌شود:
زمان
بنابر مشهور فقیهان شیعه، زمان سجده سهو، پس از سلام نماز است[۹] بنابر گفته شیخ طوسی، در صورتی که سجده سهو به خاطر نقصان(کم شدن چیزی از اجزای نماز) باشد، برخی از فقیهان امامیه زمان آن را قبل از سلام نماز می‌دانند.[۱۰] ابن جنید اسکافی فقیه قرن چهارم قمری، این دیدگاه را پذیرفته است.[۱۱]
موارد وجوب
فقیهان شیعه درباره موارد وجوب سجده سهو اختلاف‌نظر دارند.[۱۲] و بنابر اختلافی که دارند آن را در چهار، پنج و یا شش مورد لازم دانسته‌اند.[۱۳] مشهور آنان سجده سهو را در پنج مورد ذیل واجب یا بنا بر احتیاط واجب لازم می‌دانند:
- حرف‌زدن سَهوی در نماز
- فراموش کردن یک سجده
- شک بین چهار و پنج در نماز چهار رکعتی.
- سلام دادن سهوی در غیر موضع؛ برای مثال در نماز چهار رکعتی پس از تشهد رکعت دوم سلام دهد.
- فراموشی تشهد[۱۴]
برخی از فقیهان، نشستن سهوی در جایی که نمازگزار باید بایستد و ایستادن در جایی که باید بنشیند را به موارد مذکور افزوده‌اند.[۱۵] به گفته شیخ طوسی برخی از فقیهان امامیه سجده سهو را در هر زیادت و نقصانی(غیر از ارکان) در نماز لازم می‌دانند.[۱۶] علامه حلی این دیدگاه را پذیرفته است.[۱۷] بیشتر مراجع تقلید سجده سهو را در این صورت مستحب دانسته‌اند.[۱۸]
احکام
- در سجده سهو، باید اعضای هفت‌گانه(مواضع سجود)روی زمین قرار بگیرد.[۱۹]
- در شرط بودن طهارت و رو به قبله بودن در سجده سهو میان فقیهان اختلاف‌نظر است.[۲۰]
- سجده سهو، فراموش کردن رکن نماز را جبران نمی‌کند.[۲۱]
- وجوب سجده سهو، فوری است[۲۲] بر کسی که سجده سهو به جای نیاورده تکرار نماز واجب نیست بلکه باید سجده سهو را به جای آورد و با طولانی شدن زمان، وجوب آن برداشته نمی‌شود.[۲۳]
جستارهای وابسته
پانویس
الگوی پانویس غیرفعال شده است. لطفا از الگوی پانوشت استفاده شود
منابع
- ابن ادریس حلی، محمد بن منصور، اجوبة مسائل و رسائل فی مختلف فنون المعرفة، تصحیح: سید محمدمهدی موسوی خرسان، قم، دلیل ما، ۱۴۲۹ق.
- ابن ادریس حلی، محمد بن منصور، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۰ق.
- ابن جنید اسکافی، محمد بن احمد، مجموعة فتاوی ابن جنید، تصحیح: علی‌پناه اشتهاردی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۶ق.
- بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسن، توضیح المسائل مراجع، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۳۸۳ش.
- طبرسی، فضل بن حسن، المؤتلف من المختلف بن ائمة السلف، تصحیح: مدیرشانه، سید مهدی رجائی و دیگران، مشهد، مجمع البحوث الاسلامیه، ۱۴۱۰ق.
- طوسی، محمد بن حسن، المبسوط فی فقه الامامیه، تصحیح: سید محمدتقی کشفی، تهران، الکتبة المرتضویه لاحیاء الآثار الجعفریه، ۱۳۸۷ق.
- علامه حلی، حسن بن یوسف، قواعد الاحکام فی معرفة الحلال و الحرام، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۳ق.
- علامه حلی، حسن بن یوسف، مختلف الشیعه فی احکام الشریعه، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۳ق.
- محقق حلی، جعفر بن حسین، المختصر النافع فی فقه الامامیه، قم، مؤسسه المطبوعات الدینیه، ۱۴۱۸ق.
- مکارم شیرازی، ناصر، رساله توضیح المسائل، قم، انتشارات امام علی بن ابی طالب، ۱۳۹۵ش.
- نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، تصحیح: عباس قوچانی و علی آخوندی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۴ق.
پیوند به بیرون
- ↑ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۱۲۳.
- ↑ برای نمونه نگاه کنید به ابن ادریس، السرائر، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۲۵۷.
- ↑ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۱۲۵.
- ↑ علامه حلی، قواعد الاحکام، ۱۴۱۳ق، ص۳۰۷-۳۰۸؛ بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۶۷۴؛ مکارم شیرازی، رساله توضیح المسائل، ۱۳۹۵ش، ص۲۰۹؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۲، ص۴۴۷.
- ↑ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۱۲۵.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۲، ص۴۴۸.
- ↑ ابن ادریس، اجوبة مسائل و رسائل فی مختلف فنون المعرفة، ۱۴۲۹ق، ص۱۷۴.
- ↑ علامه حلی، قواعد الاحکام، ۱۴۱۳ق، ص۳۰۸؛ بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۶۷۵-۶۷۴.
- ↑ علامه حلی، قواعد الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۰۸؛ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۱۲۵.
- ↑ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۱۲۵.
- ↑ ابن جنید، مجموعة فتاوی ابن جنید، ۱۴۱۶ق، ص۷۹.
- ↑ علامه حلی، مختلف الشیعه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۴۲۳؛ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۱۲۳-۱۲۵.
- ↑ ابن ادریس، اجوبة مسائل و رسائل فی مختلف فنون المعرفة، ۱۴۲۹ق، ص۱۷۳.
- ↑ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۱۲۳؛ بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۶۶۹-۶۷۴.
- ↑ ابن ادریس، اجوبة مسائل و رسائل فی مختلف فنون المعرفة، ۱۴۲۹ق، ص۱۷۳-۱۷۴؛ مکارم شیرازی، رساله توضیح المسائل، ۱۳۹۵ش، ص۲۰۸.
- ↑ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۱۲۴-۱۲۵.
- ↑ علامه حلی، قواعد الاحکام، ۱۴۱۳ق، ص۳۰۷-۳۰۸.
- ↑ مکارم شیرازی، رساله توضیح المسائل، ۱۳۹۵ش، ص۲۰۸؛ بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۶۶۹-۶۷۲.
- ↑ علامه حلی، قواعد الاحکام، ۱۴۱۳ق، ص۳۰۸.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۲، ص۴۴۹.
- ↑ طبرسی، المؤتلف من المختلف، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۵۳.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۲، ص۴۵۵.
- ↑ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۱۲۳؛ بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۶۷۳.