کاربر ناشناس
صدقه: تفاوت میان نسخه‌ها
اصلاح پاورقی و منابع بر اساس شیوه ارجاع
جز (←ویژگی‌ها و شرایط: ویکی‌سازی) |
imported>M.r.seifi (اصلاح پاورقی و منابع بر اساس شیوه ارجاع) |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
==واژه شناسی== | ==واژه شناسی== | ||
صدقه چیزی است که انسان آن را به قصد قُربَت (نزدیک‌شدن به [[خداوند]]) از مالش خارج می‌کند، مثل [[زکات]]؛ ولی واژه «صدقه» را برای صدقهٔ [[مستحب]] و «زکات» را برای صدقهٔ [[واجب]] به کار می‌برند.<ref> | صدقه چیزی است که انسان آن را به قصد قُربَت (نزدیک‌شدن به [[خداوند]]) از مالش خارج می‌کند، مثل [[زکات]]؛ ولی واژه «صدقه» را برای صدقهٔ [[مستحب]] و «زکات» را برای صدقهٔ [[واجب]] به کار می‌برند.<ref>راغب اصفهانی، مفردات، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۲۷۸.</ref> | ||
دادن مال در راه خدا را «تصدّق» و مال داده شده را «صدقه» می‌نامند. | دادن مال در راه خدا را «تصدّق» و مال داده شده را «صدقه» می‌نامند.{{مدرک}} | ||
==اهمیت صدقه== | ==اهمیت صدقه== | ||
در [[سوره توبه]] آیه ۱۰۴ آمده است، خداوند خود، صدقات را می‌گیرد: {{متن قرآن|أَلَمْ یعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ هُوَ یقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهِ وَیأْخُذُ الصَّدَقَاتِ وَأَنَّ اللَّهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّ‌حِیمُ ﴿۱۰۴﴾|ترجمه=آیا ندانسته‌اند که تنها خداست که از بندگانش توبه را می‌پذیرد و صدقات را می‌گیرد، و خداست که خود توبه‌پذیر مهربان است؟| سوره= توبه| آیه= ۱۰۴}} | در [[سوره توبه]] آیه ۱۰۴ آمده است، خداوند خود، صدقات را می‌گیرد: {{متن قرآن|أَلَمْ یعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ هُوَ یقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهِ وَیأْخُذُ الصَّدَقَاتِ وَأَنَّ اللَّهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّ‌حِیمُ ﴿۱۰۴﴾|ترجمه=آیا ندانسته‌اند که تنها خداست که از بندگانش توبه را می‌پذیرد و صدقات را می‌گیرد، و خداست که خود توبه‌پذیر مهربان است؟| سوره= توبه| آیه= ۱۰۴}} | ||
در [[تفسیر نمونه]] ذیل این آیه آمده است: این تعبیر، عظمت و شکوه این حُکم [[اسلام|اسلامی]] را مجسم می‌سازد و علاوه بر تشویق همه مسلمانان به این فریضه الهی، هشدار می‌دهد در پرداخت [[زکات]] و صدقات، نهایت ادب و احترام را به خرج دهند؛ چرا که گیرنده خداست. همچنین در [[روایت|روایتی]] از [[امام سجاد (ع)]] آمده است:{{حدیث|إنَّ الصَّدَقَة لاتَقَع فی یدِ العَبدِ حتّی تَقَعُ فی یدِ الرَّب<ref>عیاشی، تفسیر العیاشی، ج۲، ص۱۰۸. این حدیث در دیگر منابع با اندکی اختلاف در تعبیر آمده است. ر.ک: کلینی، الکافی، ج۴، | در [[تفسیر نمونه]] ذیل این آیه آمده است: این تعبیر، عظمت و شکوه این حُکم [[اسلام|اسلامی]] را مجسم می‌سازد و علاوه بر تشویق همه مسلمانان به این فریضه الهی، هشدار می‌دهد در پرداخت [[زکات]] و صدقات، نهایت ادب و احترام را به خرج دهند؛ چرا که گیرنده خداست. همچنین در [[روایت|روایتی]] از [[امام سجاد (ع)]] آمده است:{{حدیث|إنَّ الصَّدَقَة لاتَقَع فی یدِ العَبدِ حتّی تَقَعُ فی یدِ الرَّب<ref>عیاشی، تفسیر العیاشی، ۱۳۸۰ق، ج۲، ص۱۰۸. این حدیث در دیگر منابع با اندکی اختلاف در تعبیر آمده است. ر.ک: کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۳؛ صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۶۶؛ حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۹، ص۳۷۰.</ref>|ترجمه= صدقه در دست بنده قرار نمی‌گیرد مگر این که قبلاً در دست خدا قرار گیرد.}}<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۸۰ش، ج۸، ص۱۲۳.</ref> | ||
==اقسام صدقه== | ==اقسام صدقه== | ||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
* انفاق و صدقه باید توأم با اخلاص و خلوص [[نیت]] باشد.<ref>{{متن قرآن|وَمَثَلُ الَّذِینَ ینفِقُونَ أَمْوَالَهُمُ ابْتِغَاءَ مَرْ‌ضَاتِ اللَّهِ وَتَثْبِیتًا مِّنْ أَنفُسِهِمْ کمَثَلِ جَنَّةٍ بِرَ‌بْوَةٍ أَصَابَهَا وَابِلٌ فَآتَتْ أُکلَهَا ضِعْفَینِ فَإِن لَّمْ یصِبْهَا وَابِلٌ فَطَلٌّ ۗ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ ﴿۲۶۵﴾|ترجمه=و مَثَل [صدقات] کسانی که اموال خویش را برای طلب خشنودی خدا و استواری روحشان انفاق می‌کنند، همچون مَثَل باغی است که بر فراز پشته‌ای قرار دارد [که اگر] رگباری بر آن برسد، دو چندان محصول برآورد، و اگر رگباری هم بر آن نرسد، بارانِ ریزی [برای آن بس است]، و خداوند به آنچه انجام می‌دهید بیناست.| سوره= [[سوره بقره]]| آیه= آیه۲۶۵}}</ref> | * انفاق و صدقه باید توأم با اخلاص و خلوص [[نیت]] باشد.<ref>{{متن قرآن|وَمَثَلُ الَّذِینَ ینفِقُونَ أَمْوَالَهُمُ ابْتِغَاءَ مَرْ‌ضَاتِ اللَّهِ وَتَثْبِیتًا مِّنْ أَنفُسِهِمْ کمَثَلِ جَنَّةٍ بِرَ‌بْوَةٍ أَصَابَهَا وَابِلٌ فَآتَتْ أُکلَهَا ضِعْفَینِ فَإِن لَّمْ یصِبْهَا وَابِلٌ فَطَلٌّ ۗ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ ﴿۲۶۵﴾|ترجمه=و مَثَل [صدقات] کسانی که اموال خویش را برای طلب خشنودی خدا و استواری روحشان انفاق می‌کنند، همچون مَثَل باغی است که بر فراز پشته‌ای قرار دارد [که اگر] رگباری بر آن برسد، دو چندان محصول برآورد، و اگر رگباری هم بر آن نرسد، بارانِ ریزی [برای آن بس است]، و خداوند به آنچه انجام می‌دهید بیناست.| سوره= [[سوره بقره]]| آیه= آیه۲۶۵}}</ref> | ||
* انفاق و صدقه از اموالی باشد که آنها را دوست داریم و مورد علاقه ماست.<ref>{{متن قرآن|لَن تَنَالُوا الْبِرَّ حَتَّیٰ تُنفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ ۚ وَمَا تُنفِقُوا مِن شَیءٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلِیمٌ ﴿۹۲﴾|ترجمه=هرگز به نیکوکاری نخواهید رسید تا از آنچه دوست دارید انفاق کنید؛ و از هر چه انفاق کنید قطعاً خدا بدان داناست.| سوره= [[سوره آل عمران]]| آیه= آیه۹۲}}</ref> | * انفاق و صدقه از اموالی باشد که آنها را دوست داریم و مورد علاقه ماست.<ref>{{متن قرآن|لَن تَنَالُوا الْبِرَّ حَتَّیٰ تُنفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ ۚ وَمَا تُنفِقُوا مِن شَیءٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلِیمٌ ﴿۹۲﴾|ترجمه=هرگز به نیکوکاری نخواهید رسید تا از آنچه دوست دارید انفاق کنید؛ و از هر چه انفاق کنید قطعاً خدا بدان داناست.| سوره= [[سوره آل عمران]]| آیه= آیه۹۲}}</ref> | ||
* انفاق کننده هرگز خود را مالک حقیقی تصور نکرده، بلکه خود را واسطه بین خدا و خلق بداند.<ref>{{متن قرآن| آمِنُوا بِاللَّهِ وَرَ‌سُولِهِ وَأَنفِقُوا مِمَّا جَعَلَکم مُّسْتَخْلَفِینَ فِیهِ ۖ فَالَّذِینَ آمَنُوا مِنکمْ وَأَنفَقُوا لَهُمْ أَجْرٌ کبِیرٌ﴿۷﴾|ترجمه=به خدا و پیامبر او ایمان آورید، و از آنچه شما را در [استفاده از] آن، جانشین [دیگران] کرده، انفاق کنید. پس کسانی از شما که ایمان آورده و انفاق کرده باشند، پاداش بزرگی خواهند داشت.| سوره= [[سوره حدید]]| آیه= آیه۷}}</ref><ref>تفسیر نمونه، ج۲۳، ص۳۲۴.</ref> | * انفاق کننده هرگز خود را مالک حقیقی تصور نکرده، بلکه خود را واسطه بین خدا و خلق بداند.<ref>{{متن قرآن| آمِنُوا بِاللَّهِ وَرَ‌سُولِهِ وَأَنفِقُوا مِمَّا جَعَلَکم مُّسْتَخْلَفِینَ فِیهِ ۖ فَالَّذِینَ آمَنُوا مِنکمْ وَأَنفَقُوا لَهُمْ أَجْرٌ کبِیرٌ﴿۷﴾|ترجمه=به خدا و پیامبر او ایمان آورید، و از آنچه شما را در [استفاده از] آن، جانشین [دیگران] کرده، انفاق کنید. پس کسانی از شما که ایمان آورده و انفاق کرده باشند، پاداش بزرگی خواهند داشت.| سوره= [[سوره حدید]]| آیه= آیه۷}}</ref><ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۸۰ش، ج۲۳، ص۳۲۴.</ref> | ||
==مصارف صدقه== | ==مصارف صدقه== | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
# ادای دِین بدهکاران و آنها که بدون جُرم و تقصیر زیر بار بدهکاری مانده و از ادای آن عاجز شده‌اند. | # ادای دِین بدهکاران و آنها که بدون جُرم و تقصیر زیر بار بدهکاری مانده و از ادای آن عاجز شده‌اند. | ||
# مصرف در راه خدا. منظور از آن، تمام راه‌هایی است که بر گسترش و تقویت آیین الهی منتهی شود. | # مصرف در راه خدا. منظور از آن، تمام راه‌هایی است که بر گسترش و تقویت آیین الهی منتهی شود. | ||
# کمک به واماندگان در راه (وَ [[ابن سبیل|ابنِ سبیل]])، یعنی مسافرانی که در راه مانده و زاد و توشه کافی برای رسیدن به مقصد ندارند.<ref>تفسیر نمونه، ج۸، ص۵.</ref> | # کمک به واماندگان در راه (وَ [[ابن سبیل|ابنِ سبیل]])، یعنی مسافرانی که در راه مانده و زاد و توشه کافی برای رسیدن به مقصد ندارند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۸۰ش، ج۸، ص۵.</ref> | ||
==کیفیت صدقه دادن== | ==کیفیت صدقه دادن== | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
===مقدار=== | ===مقدار=== | ||
در صدقه دادن شخص باید اعتدال را رعایت کند؛ یعنی نه به گونه‌ای باشد که در صدقه دادن بخیل باشد و نه آن گونه صدقه دهد که برای خود مشکل ایجاد کند.<ref>مکارم شیرازی، | در صدقه دادن شخص باید اعتدال را رعایت کند؛ یعنی نه به گونه‌ای باشد که در صدقه دادن بخیل باشد و نه آن گونه صدقه دهد که برای خود مشکل ایجاد کند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۸۰ش، ج۲، ص۱۲۹.</ref> مقدار حداقل صدقه به توان شخص بستگی دارد، حتی در برخی روایات یک جرعه آب هم به عنوان صدقه بیان شده است.<ref>طیب، سید عبد الحسین، تفسیر اطیب البیان، ج ۱، ص ۲۳۰.</ref> | ||
==آثار و برکات== | ==آثار و برکات== | ||
روایات بسیاری درباره فضیلت و برکات صدقه نقل و فواید و آثار زیادی برای آن بیان شده است، از جمله آنهاست:<ref> | روایات بسیاری درباره فضیلت و برکات صدقه نقل و فواید و آثار زیادی برای آن بیان شده است، از جمله آنهاست:<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۲۵۷.</ref> | ||
===دوری از بلا و مرگ بد=== | ===دوری از بلا و مرگ بد=== | ||
| خط ۹۱: | خط ۹۱: | ||
==منبع== | ==منبع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* جوادی آملی، عبدالله، مفاتیح | * جوادی آملی، عبدالله، مفاتیح الحیات،قم، مرکز بین‌المللی نشر اسراء، بهار ۱۳۹۱ش. | ||
* حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، | * حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، چاپ اول، ۱۴۰۹ق. | ||
* داور پناه، ابوالفضل، انوار العرفان فی تفسیر القرآن، انتشارات صدر، | * داور پناه، ابوالفضل، انوار العرفان فی تفسیر القرآن، تهران، انتشارات صدر، ۱۳۷۵ش. | ||
* راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن، بیروت، دار القلم، | * راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن، بیروت، دار القلم، چاپ اول، ۱۴۱۲ق. | ||
* صدوق، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه (۲ جلد)، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۳۶۳ش. | * صدوق، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه (۲ جلد)، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۳۶۳ش. | ||
* صدوق، محمد بن علی، من لایحضره الفقیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی، | * صدوق، محمد بن علی، من لایحضره الفقیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق. | ||
* طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان، قم، مرکز نشر و توزیع کتاب. | * طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان، قم، مرکز نشر و توزیع کتاب. | ||
* طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان، | * طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان، ترجمه موسوی همدانی، جامعه مدرسین، قم، ۱۳۷۴ش. | ||
* طیب، سید عبد الحسین، تفسیر اطیب البیان، انتشارات اسلام، تهران، ۱۳۷۸ش. | * طیب، سید عبد الحسین، تفسیر اطیب البیان، انتشارات اسلام، تهران، ۱۳۷۸ش. | ||
* عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیاشی، تهران، المطبعة العلمیة، | * عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیاشی، تهران، المطبعة العلمیة، چاپ اول، ۱۳۸۰ق. | ||
* کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، | * کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق. | ||
* مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه (تفسیر و بررسی تازه‌ای درباره قرآن مجید) (۲۷ جلد)، دارالکتب الاسلامیه، | * مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه (تفسیر و بررسی تازه‌ای درباره قرآن مجید) (۲۷ جلد)، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۸۰ش. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
{{اخلاق}} | {{اخلاق}} | ||