حجاب مردان
| بخشی از احکام عملی و فقهی |
|---|
 |
حجاب مردان به میزان پوشاندن بدن مرد در برابر نامحرم و نیز مقدار پوشش لازم برای نماز اشاره دارد. از دیدگاه بیشتر فقها، بر مرد واجب نیست که در برابر نامحرم، غیر از عورت، بخش دیگری از بدن خود را بپوشاند. آنان برای این نظر به سیره متشرعه استناد میکنند. همچنین گفتهاند چون دلیل شرعی روشنی بر واجب بودن پوشش مردان بیش از عورت وجود ندارد، میتوان با تمسک به اصل برائت، حکم به عدم وجوب این پوشش داد.
با این حال، برخی فقیهان مانند سید محمدکاظم یزدی معتقدند اگر مرد یقین داشته باشد که نامحرم عمداً به بدن او نگاه میکند، به دلیل حرمت اعانه بر گناه، واجب است بدن خود را بپوشاند. در مقابل، بعضی دیگر از فقها مانند امام خمینی بر این باورند که حتی در چنین حالتی نیز پوشاندن بدن، غیر از عورت، بر مرد واجب نیست؛ هرچند به نظر ایشان، احتیاط مستحب آن است که مرد بدن خود را بپوشاند.
از نظر فقها، در نماز نیز بر مرد واجب نیست که غیر از عورت، قسمتهای دیگر بدن خود را بپوشاند. البته صاحب جواهر معتقد است که اگر مردی در حال نماز، با وجود پوشیده بودن عورت، بدن خود را نپوشاند، نماز او صحیح است، اما انجام آن مکروه به شمار میآید.
مفهومشناسی
حجاب مردان به میزان پوشیدگی بدن مرد در مقابل نامحرم و یا مقدار پوشش لازم برای نماز اشاره دارد.[۱] فقها از مسئله حجاب و پوشش مردان در ابواب فقهی مختلفی مانند نماز، طهارت، حج و نکاح بحث کردهاند.[۲] برای نمونه در باب نکاح از این بحث میشود که آیا پوشاندن بدن برای مردها در مقابل نامحرم مانند زنان واجب است؟[۳] و یا در باب نماز، از مقدار پوشش لازم برای مردان در هنگام نماز بحث میشود.[۴]
مقدار لازم حجاب بر مردان
از نظر فقها پوشاندن بدن از نامحرم، غیر از عورت، بر مردان واجب نیست.[۵] بهگفته علیاکبر سیفی مازندرانی، مدرس درس خارج حوزه علمیه قم، واجب نبودن پوشاندن بدن غیر از عورت برای مردها در مقابل نامحرم، از امور مُسَلَم نزد مسلمانان است.[۶] فقها برای این حکم، به سیره قطعی متشرعه استناد کردهاند.[۷] همچنین گفته شده از آنجا که دلیل شرعی بر وجوب پوشش و حجاب برای مردان وجود ندارد، برخی فقها بر مبنای اصل برائت به واجب نبودن پوشش کامل بدن غیر از عورت فتوا دادهاند.[۸]
پوشش مرد در نماز
درباره مقدار پوشش مردان در نماز، فقیهان اجماع دارند[۹] که بر مرد واجب نیست در نماز، غیر از عورت، بدن خود را بپوشاند.[۱۰] بهگفته صاحبعروه، احتیاط مستحب آن است که از ناف تا زانو را در نماز بپوشاند.[۱۱] از نظر صاحب جواهر نیز عریان نماز خواندن برای مردان، در صورت پوشیده بودن عورت، اگرچه جایز است، اما کراهت دارد.[۱۲]
اختلاف نظر در وجوب حجاب مرد در صورت اعانه بر گناه
فقیهان در وجوب پوشاندن بدن در مردان در صورتیکه: ۱) علم داشته باشد به این که نامحرم از روی عمد بدن او را نگاه میکند و ۲) از باب حرمت اعانه بر گناه، اختلاف نظر دارند.[۱۳] دیدگاه برخی فقهای شیعه در این مسئله به شرح زیر است:
- صاحبعروه معتقد است که در این فرض از باب حرمت اعانه بر گناه، بر مرد واجب است که بدن خود را بپوشاند.[۱۴]
- سید محمدرضا گلپایگانی در تعلیقه بر کتاب عروة الوثقی، گفته است اگر مردی علم داشته باشد که نامحرم از روی لذت به بدن او نگاه میکند و ترس از افتادن او در گناه باشد و خود مرد هم قصد به گناه انداختن نامحرم را داشته باشد، در این صورت از باب حرمت اعانه بر گناه باید بدنش را بپوشاند.[۱۵]
- بنا به نظر سید ابوالقاسم خویی بر مرد حرام است که به قصد جلب توجه نامحرم بدن خود را نپوشاند و از باب حرمت اعانه بر گناه واجب است که در این صورت بدن خود را بپوشاند؛ اما اگر قصد جلب توجه و نگاه نامحرم را ندارد، پوشاندن بدن بر او واجب نیست.[۱۶]
- برخی نیز مانند امام خمینی بر این باورند که حتی اگر مرد علم داشته باشد که نامحرم از روی عمد به بدنش نگاه میکند، حجاب و پوشاندن بدن بر او واجب نیست.[۱۷] البته امام خمینی گفته است در این حالت، مرد بنا بر احتیاط مستحب بدن خود را بپوشاند.[۱۸]
پانویس
- ↑ سیفی مازندرانی، دلیل تحریر الوسیلة (احکام الستر و النظر)، ۱۴۱۷ق، ص۲۵.
- ↑ مؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۷ش، ج۲، ص۲۸۲.
- ↑ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۵ق، ج۱۵، ص۲۱۲؛ امام خمینی، تحریر الوسیلة، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ج۲، ص۲۳۲؛ سیفی مازندرانی، دلیل تحریر الوسیلة (احکام الستر و النظر)، ۱۴۱۷ق، ص۲۵.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۸، ص۱۷۵.
- ↑ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۵ق، ج۱۵، ص۲۱۲؛ امام خمینی، تحریر الوسیلة، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ج۲، ص۲۳۲؛ سیفی مازندرانی، دلیل تحریر الوسیلة (احکام الستر و النظر)، ۱۴۱۷ق، ص۲۵.
- ↑ سیفی مازندرانی، دلیل تحریر الوسیلة (احکام الستر و النظر)، ۱۴۱۷ق، ص۴۰.
- ↑ خوئی، موسوعة الامام الخوئی، ج۳۲، ص۱۰۴؛ سبزواری، مهذب الاحکام، دار التفسیر، ج۲۴، ص۵۸؛ حکیم، مستمسک العروة، ۱۳۹۱ق، ج۱۴، ص۵۹؛ سیفی مازندرانی، دلیل تحریر الوسیلة (احکام الستر و النظر)، ۱۴۱۷ق، ص۴۰.
- ↑ سبزواری، مهذب الاحکام، دار التفسیر، ج۲۴، ص۵۸؛ مکارم شیرازی، انوار الفقاهة (نکاح)، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۱۴۱؛ سیفی مازندرانی، دلیل تحریر الوسیلة (احکام الستر و النظر)، ۱۴۱۷ق، ص۴۰.
- ↑ سبزواری، مهذب الاحکام، دار التفسیر، ج۵، ص۲۴۳.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۸، ص۱۷۵.
- ↑ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۳۱۹.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۸، ص۱۷۵.
- ↑ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۵ق، ج۱۵، ص۲۱۲.
- ↑ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۵ق، ج۱۵، ص۲۱۲.
- ↑ مکارم شیرازی، العروة الوثقی مع التعلیقات، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۷۶۷.
- ↑ خوئی، موسوعة الامام الخوئی، ج۳۲، ص۱۰۴-۱۰۵.
- ↑ امام خمینی، تحریر الوسیلة، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ج۲، ص۲۳۲؛ حکیم، مستمسک العروة، ۱۳۹۱ق، ج۱۴، ص۶۰.
- ↑ امام خمینی، تحریر الوسیلة، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ج۲، ص۲۳۲؛ سیفی مازندرانی، دلیل تحریر الوسیلة (احکام الستر و النظر)، ۱۴۱۷ق، ص۴۰.
منابع
- امام خمینی، سید روحالله، تحریر الوسیلة، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، بیتا.
- حکیم، سیدمحسن، مستمسک العروة الوثقی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ۱۳۹۱ق.
- خوئی، سید ابوالقاسم، موسوعة الامام الخوئی، قم، مؤسسة الخوئی الاسلامیة، بیتا.
- سبزواری، سید عبدالاعلی، مهذب الاحکام، قم، در التفسیر، بیتا.
- سیفی مازندرانی، علیاکبر، دلیل تحریر الوسیلة (احکام الستر و النظر)، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ اول، ۱۴۱۷ق.
- طباطبایی یزدی، سید محمدکاظم، العروة الوثقی، قم، مؤسسه سبطین، ۱۴۱۵ق.
- مؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهلبیت(ع)، زیرنظر: سید محمود هاشمی شاهرودی، قم، مؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامی، ۱۳۸۷ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، العروة الوثقی مع التعلیقات، قم، مدرسة الامام علی بن ابیطالب(ع)، ۱۴۲۸ق.
- مکارم شیرازی، ناصر، انوار الفقاهة (نکاح)، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۶ش.
- نجفی، محمدحسن، جَواهر الکلام فی شرحِ شرائعِ الاسلام، تصحیح عباس قوچانی و علی آخوندی، بیروت، دارُ اِحیاء التُّراثِ العربی، چاپ هفتم، ۱۳۶۲ش.