امامباره
اِمام‌باره یا امام‌بارا، به مفهوم امام‌خانه، بناهایی در سرزمین هند که شیعیان برای برگزاری مراسم مذهبی خاص خود، در ماه محرم، در آنها گردهم می‌آیند. در روزهای سوگواری غالباً مرسوم بوده است که امامباره را چراغان کنند. گاه در بیرون امامباره در گودالی آتش روشن می‌کنند تا نشانه آتش‌افروزی یزیدیان در خیمه‌گاه امام حسین(ع) و یادآور ظلم آنان باشد. عبور از روی آتش (زغال‌های گداخته) با پای برهنه از جمله رسوم این سوگواری‌ها بوده است. نواب صفدر جنگ، فرمانروای ایالت اوده، نخستین امامباره را بنا نهاده است. امامباره آصف الدوله در لکهنو معتبرترین بنا از این نوع است.
مؤسس امامباره
امام‌باره‌گاه به نام‌هایی چون خانقاه نیز خوانده می‌شود، چنانکه حسینیه‌ها را در جنوب هند عاشورخانه می‌نامند. نخستین بار نواب صفدر جنگ (۱۱۶۷ق /۱۷۵۴م)، فرمانروای ایالت اوده، در دهلی ساختمانی برای برگزاری مراسم عزاداری محرم بنا نهاد که می‌توان آن را نخستین نمونه امامباره دانست.[۱]
پس از بنای امامباره آصف الدوله در ۱۱۹۸ق /۱۷۸۴م، احداث امام‌باره‌ها رونق گرفت. [۲] سپس برای آرامگاه بزرگان نیز از آنها استفاده شد. تأمین هزینه برای امامباره در عرف شیعیان هند، همانند فرهنگ ایرانیان، ثواب شمرده می‌شده است.[۳]
آیین خاص
در روزهای سوگواری غالباً مرسوم بوده است که امامباره را چراغان کنند؛ چنانکه شوشتری (د ۱۲۲۰ق /۱۸۰۵م) نوشته است، امامباره آصف الدوله را با شمع و چراغ، آیینه‌ها و اسباب طلا و جواهر آذین می‌بستند.[۴] گاه در بیرون امامباره در گودالی آتش روشن می‌کنند تا نشانه آتش افروزی یزیدیان در خیمه‌گاه امام حسین(ع) و یادآور ظلم آنان باشد. عبور از روی آتش (زغال‌های گداخته) با پای برهنه از جمله رسوم این سوگواری‌ها بوده است. برخلاف امام‌باره‌هایی چون آصفیه، همه امام‌باره‌ها دارای سرای «زنانه» نیستند و‌گاه در مواردی خاص در اختیار زنان قرار می‌گیرند.[۵]
اتاقکی آراسته که نماد تابوت امام حسین(ع) است و در هند عموماً به آن تعزیه گفته می‌شود، مهمترین وسیله برگزاری مراسم در امامباره به شمار می‌آید. امامباره همچنین دارای ضریحی ثابت (قبری نمادین ) است که «کربلا» نامیده می‌شود [۶] دسته‌های عزاداری میان امام‌باره‌ها آمد و شد می‌کنند و در حالی که عَلَم‌ها را به همراه دارند، تعزیه (تابوت)را نیز بر روی شانه حرکت می‌دهند.[۷]
معماری امامباره
در ساخت امام‌باره‌ها سنت‌های معماری کاملاً یکسان اعمال نشده، اما پاره‌ای خصوصیات حاکی از تعلق آنها به سبک معماری متأخر دوره گورکانی است [۸] عناصر این سبک را در بناهایی چون امامباره لکهنو می‌توان بازیافت.[۹]
مهمترین امامباره
امامباره آصف الدوله که معتبرترین بنا از این نوع است، در مجموعه‌ای از مسجد، صحن‌ها و دروازه‌های آن قرار دارد و از مهمترین بناهای تاریخی لکهنو به شمار می‌آید. در این مجموعه، امامباره و مسجد جامع لکهنو با ۳ گنبد در محوطه اصلی قرار گرفته‌اند [۱۰] بنای اصلی این امامباره تالاری گنبددار به ابعاد تقریبی ۱۶ در ۴۹ متر است و ایوانهایی در دو طرف آن وجود دارد. تمامی بنا را سقفی سترگ از آجر و سیمان می‌پوشاند.[۱۱]
امامباره حسین آباد کوچک‌تر از آصفیه است و یک صده پس از آن ساخته شده است. این امامباره که مدفن بانی آن است، هرچند تزییناتی چشمگیر دارد، اما از نظر استخوان‌بندی بنا کم‌اهمیت شمرده می‌شود.[۱۲]
امامباره شاه نجف در مُتی محل لکهنو نیز مقبره بانی آن را در خود دارد. گنبدخانه این امامباره محل برگزاری مراسم تعزیه است. بدین سان، مانند بسیاری از دیگر امام‌باره‌ها کارکردی چندگانه دارد.[۱۳]
پانویس
- ↑ نک: دهلوی، ج۱، ص۲۲۲؛ کول، ۹۵ ؛ ۲.EI
- ↑ (نک: ه د، ج۱،ص۴۲۶-۴۲۷
- ↑ (نک: هالیستر، ۱۶۶ -۱۶۵ ؛ کول، ۹۷ -۹۶ ؛ ۲.(EI
- ↑ شوشتری، ص۴۲۴
- ↑ هالیستر، ۱۶۷-۱۶۸, ۱۷۴
- ↑ جعفری، ۲۲۵, ۲۲۲-۲۲۳, ۲۲۶؛ هالیستر، ۱۷۲-۱۷۳ ,۱۶۶؛ لولین جونز، ۲۰۶
- ↑ آرزو، ۱۵۸-۱۵۹؛ جعفری، ۲۲۴.۲۲۲
- ↑ نک: لولین جونز،.(۲۰۹
- ↑ X/233 ؛ EWA, نیز نک: کخ، ۱۳۲
- ↑ رامپوری، ۳/۲۹۶-۲۹۷؛ هالیستر، ۱۵۸ -۱۵۷ ؛ کول،.۹۵-۹۸
- ↑ «فرهنگ...۱»؛ XVI/195 هالیستر، همانجا؛ رضوی، II/76
- ↑ کول، ۹۵؛ «فرهنگ»، ۱۹۵ XVI/190-191,
- ↑ هالیستر، ۱۵۹ ؛ داس،. ۷۵
منابع
- آرزو، علی، چراغ هدایت، بمبئی، ۱۳۹۰ق.
- دهلوی، احمد، فرهنگ آصفیه، دهلی، ۱۹۷۴م.
- رامپوری، محمد، تاریخ اوده، کراچی،۱۹۸۰م.
- شوشتری،عبداللطیف، تحفه العالم، به کوشش صمد موحد، تهران، ۱۳۶۳ش.
- Cole, J.R.I., Roots of North Indian Shiisme in Iran and Iraq, Delhi, 1989.
- Das, N., The Architecture of Imambaras, Lucknow, 1991.
- EI 2 ; EWA; Hollister, J.N., The Shi q a of India, New Delhi, 1979.
- The Imperial Gazetteer of India , New Delhi , 1907-1909.
- Jaffri , H. A. , X Muharram Ceremonies in India n , Ta q ziyeh, Ritual and Drama in Iran, New York/Tehran, 1979.
- Koch, E., Mughal Architecture, Munich, 1991.
- Llewellyn-Jones, R., A Fatal Friendship, Delhi, 1985.
- Rizvi, A. A., A Socio Intellectual History Of The Isna Ashari Shi'is In India, Canberra, 1986.
پیوند به بیرون
- منبع مقاله: دائرة المعارف بزرگ اسلامی
| سنت‌ها و مراسم‌ها | فهرست آیین‌های عاشورایی • سیاه‌پوشی • تشت‌گذاری • زنجیرزنی • سینه‌زنی • سنج و دمام • مرثیه‌خوانی • نوحه‌خوانی • دسته عزاداری • هیئت عزاداری • تعزیه‌خوانی • روضه‌خوانی • مقتل‌خوانی • قمه‌زنی • نخل‌گردانی • تابوت‌گردانی • مراسم‌تابوت • مشعل‌گردانی • حسی • گِل‌مالی • شاخسِی واخسِی • همایش شیرخوارگان • پیاده‌روی اربعین • خیمه‌سوزان • چاووش‌خوانی • عَلَم‌کشی • چهل منبر • یزله‌خوانی • عزاداری طویریج • پرده‌خوانی • یوم‌الحسین • جاماندگان اربعین • یوم العباس • کفن‌پوشی |  |
|---|---|---|
| روضه‌ها | ||
| تعزیه‌ها | ||
| مناسبت‌ها | ||
| مکان‌ها | کربلا • حرم امام حسین(ع) • حرم حضرت عباس(ع) • بین‌الحرمین • تل زینبیه • گودال قتلگاه • کف‌العباس • خرابه شام • خیمه‌گاه • فرات • غاضریه • نهر علقمه • نینوا • حسینیه • تکیه • سقاخانه • امامباره • حسینی‌دالان • بازار شام | |
| کتاب‌ها | ||
| آداب | ||
| مرثیه‌ها | ||
| وابسته | سوگواری • مقتل • توغ • زیارت عاشورا • تحریفات عاشورا • ادبیات عاشورایی • موکب • لعن یزید • گریه بر حسین(ع) • حدیث ریان بن شبیب • پیرغلام اهل‌بیت • فقه عزاداری | |