مهدیه
مَهْدیه مکانی مذهبی که در آن مراسم مرتبط با امام مهدی(عج) مانند خواندن دعای ندبه و جشن نیمه شعبان با حضور منتظران ظهور او برگزار می‌شود. علی‌اصغر چراغچی‌باشی آستانه معروف به عابدزاده اولین مهدیه ایران را در سال ۱۳۲۵ش با هزینه خود در مشهد ساخت. مهدیه تهران را مشهورترین مهدیه ایران و از مراکز مذهبی مهم این شهر از اواخر دهه ۱۳۴۰ش دانسته‌‌اند. در فهرست فعالیت مهدیه‌های مشهور خدمات اجتماعی متعدد مثل کمک به محرومان و اداره درمانگاه نیز گزارش شده است. مهدیه مانند حسینیه احکام مسجد را ندارد.
معرفی
مَهدیه مکانی مذهبی است که مراسمات مرتبط با امام مهدی(عج) مانند خواندن دعای ندبه و جشن نیمه شعبان در آن برگزار می‌شود و محل اجتماع دوست‌داران و منتظران ظهور او است.[۱] هدف از ساخت مهدیه و برگزاری مراسمات در آن ایجاد ارتباط روحی شرکت‌کنندگان با امام مهدی(عج) می‌باشد.[۲] مهدیه مانند حسینیه احکام مسجد را ندارد.[۳] مکان‌های دیگری با نام‌های قائمیه، منتظریه، بیت المهدی، دار المهدی و .. با مفهوم و هدف مهدیه در فرهنگ شیعیان وجود دارد.[۴]
تاریخچه
علی‌اصغر چراغچی‌باشی آستانه معروف به عابدزاده اولین مهدیه ایران را در سال ۱۳۲۵ش با هزینه خود در مشهد ساخت.[۵] بعدها این مکان در اثر فعالیت‌های مختلف به یکی از مهم‌ترین مراکز مذهبی مشهد تبدیل شد.[۶] گفته شده موفقیت این مهدیه در فعالیت‌های مذهبی زمینه ساخت چنین مراکزی را در شهرهای دیگر فراهم کرد.[۷] احمد کافی در شهرهای مختلف، بنای ۷۲ مهدیه را با کمک اهالی پی‌ریزی کرد.[۸] وی به گفته برادرش، حسن کافی ۳۶ مهدیه در شهرهای مختلف بنا نهاد.[۹] در ایران تا نیمه دهه ۱۳۹۰ش ۱۶۵ مهدیه در شهرهای مختلف فعالیت داشتند و مهدیه تهران دارای نقشی محوری گزارش شده است.[۱۰]
مهدیه‌های مشهور
برخی از مهدیه‌های مشهور ایران عبارتند از؛
- مهدیه تهران را مشهورترین مهدیه در ایران و از مراکز مذهبی مهم این شهر از اواخر دهه ۱۳۴۰ش توصیف کرده‌اند.[۱۱] این بنا در ۱۹ بهمن ۱۳۴۷ش به همت احمد کافی و با حمایت تعدادی از بازاریان تهران تأسیس شد.[۱۲] در دوره حیات کافی این مهدیه علاوه بر برگزاری مراسمات مذهبی به خدمات اجتماعی و فرهنگی نیز اقدام کرد. در این راستا بخش‌های قرض‌الحسنه، درمانگاه، حوزه علمیه و کتابخانه به آن افزوده شد. برنامه‌های مهدیه تهران پس از وفات کافی کاهش یافت، ولی در میانه دهه ۱۳۷۰ش دوباره رونق گرفت و مجالس هیئت رزمندگان اسلام در آن برگزار شد.[۱۳]
- مهدیه حاجی عابدزاده یا مهدیه عابدزاده اولین مهدیه ایران است که با سرمایه شخصی علی‌اصغر چراغچی‌باشی آستانه معروف به عابدزاده در سال ۱۳۲۵ش در مشهد بنا شد.[۱۴] عابدزاده از مبلغان مذهبی و منبریان فعال مشهد بود و هزینه ساخت مهدیه را از حلبی‌سازی تأمین کرد.[۱۵] برگزاری یک هفته جشن نیمه شعبان با نصب طاق نصرت و پذیرایی‌های متنوع، عزاداری محرم، برگزاری درس سید محمدهادی میلانی، سخنرانی سید ابوالقاسم کاشانی و سید مجتبی نواب صفوی از برنامه‌ها و اتفاقات واقع در این مهدیه گزارش می‌شود.[۱۶] مهدیه عابدزاده با هدف تربیت طلاب به جامعة المصطفی العالمیه واگذار و ساختمانش در سال ۱۳۹۴ش با تصمیم دانشگاه مذکور تخریب شد.[۱۷] گفته شده این بنا با طراحی مناسب بازسازی خواهد شد.[۱۸]
- مهدیه اصفهان: مجتمع خیریه مهدیه اصفهان در سال ۱۳۷۴ش با ترکیبی از موقوفات امام مهدی(عج) در اصفهان و زیر نظر سید احمد روضاتی آغاز به کار کرد. فعالیت فرهنگی و مذهبی، امور خیریه و حمایت از محرومان، کمک به بخش درمان بیماران و ورزش با احداث درمانگاه و مجتمع سرپوشیده ورزشی و.. از جمله اهداف و اقدامات این مهدیه است.[۱۹]
پانویس
- ↑ تونه‌ای، موعودنامه، ۱۳۸۴ش، ص۷۲۰؛ سلیمیان، فرهنگ‌نامه مهدویت، ۱۳۸۸ش، ص۴۳۷.
- ↑ سلیمیان، فرهنگ‌نامه مهدویت، ۱۳۸۸ش، ص۴۳۷.
- ↑ برای نمونه نگاه کنید به: فاضل لنکرانی، اعتکاف و احکام آن، ۱۴۲۷ق، ص۴۰؛ منتظری، رساله استفتائات، قم، ج۳، ص۵۶؛ بهجت، استفتائات، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۶۷.
- ↑ تونه‌ای، موعودنامه، ۱۳۸۴ش، ص۷۲۰.
- ↑ میردامادی، «مهدیه»، ص۴۷۱.
- ↑ میردامادی، «مهدیه»، ص۴۷۱.
- ↑ میردامادی، «مهدیه»، ص۴۷۱ و ۴۷۳.
- ↑ «یادی از شیخ احمد کافی بنیان‌گذار مهدیه تهران»، شیعه‌نیوز.
- ↑ «حکایت مهدیه‌ساز مشهدی که کافه‌ها را کتابخانه کرد»، خبرگزاری مهر.
- ↑ طاووسی مسرور، «مهدیه تهران»، ص۴۷۵.
- ↑ طاووسی مسرور، «مهدیه تهران»، ص۴۷۴.
- ↑ طاووسی مسرور، «مهدیه تهران»، ص۴۷۴.
- ↑ طاووسی مسرور، «مهدیه تهران»، ص۴۷۴ ـ ۴۷۵.
- ↑ میردامادی، «مهدیه»، ص۴۷۱.
- ↑ «مهدیه عابدزاده» سایت دانشنامه مشهد.
- ↑ میردامادی، «مهدیه»، ص۴۷۳.
- ↑ میردامادی، «مهدیه»، ص۴۷۳.
- ↑ «بازسازی مهدیه عابدزاده تا دو سال دیگر»، سایت مشهد چهره.
- ↑ «معرفی مهدیه اصفهان»، سایت مهدیه اصفهان.
منابع
- «بازسازی مهدیه عابدزاده تا دو سال دیگر»، وبگاه مشهد چهره، تاریخ انتشار: ۲۱ آذر ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۲ مرداد ۱۴۰۳ش.
- بهجت، محمدتقی، استفتائات، قم، دفتر آیت‌الله بهجت، چاپ اول، ۱۴۲۸ق.
- تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، قم، انتشارات میراث ماندگار، چاپ اول، ۱۳۸۴ش.
- «حکایت مهدیه‌ساز مشهدی که کافه‌ها را کتابخانه کرد»، وبگاه خبرگزاری مهر. تاریخ انتشار: ۳۰ تیر ۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید: ۵ مرداد ۱۴۰۳ش.
- طاووسی مسرور، سعید، «مهدیه تهران»، در فرهنگ سوگ شیعی، سرویراستار: محسن حسام مظاهری، خیمه، تهران، ۱۳۹۵ش.
- فاضل لنکرانی، محمد، اعتکاف و احکام آن، قم، مرکز فقهی ائمه اطهار(ع)، چاپ اول، ۱۴۲۷ق.
- «معرفی مهدیه اصفهان»، وبگاه مهدیه اصفهان، تاریخ بازدید: ۱ مرداد ۱۴۰۳ش.
- منتظری، حسینعلی، رساله استفتائات، قم، چاپ اول، بی‌تا.
- میردامادی، سید صدرا، «مهدیه»، در فرهنگ سوگ شیعی، سرویراستار: محسن حسام مظاهری، خیمه، تهران، ۱۳۹۵ش.