confirmed، templateeditor
۱۱٬۵۴۹
ویرایش
(←منابع) |
جز (ویکی سازی) |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{درباره ۲|توبه|آشنایی با سورهای با همین نام |سوره توبه|آشنایی با آیهای با همین نام|آیه توبه| }} | {{درباره ۲|توبه|آشنایی با سورهای با همین نام |سوره توبه|آشنایی با آیهای با همین نام|آیه توبه| }} | ||
{{اخلاق-عمودی}} | {{اخلاق-عمودی}} | ||
'''توبه''' به معنای بازگشت بنده به سوی [[خدا]]، از اصطلاحات پرتکرار در [[قرآن]] و [[روایات]] است. در ۶۹ [[آیه]] قرآن به موضوع توبه پرداخته شده و با بیان محبت الهی نسبت به توبهکنندگان، مردم را به توبه نصوح دعوت میکند. در احادیث نیز جایگاه و اهمیت توبه مورد تأکید قرار گرفته و از تأخیر آن نهی شده است. در بخش دیگری از احادیث، با تقسیم گناهان به [[حق الله|حق اللهی]] و [[حق الناس|حق الناسی]] راههای توبه از اقسام گناهان بیان شده است. | '''توبه''' به معنای بازگشت بنده به سوی [[خدا]]، از اصطلاحات پرتکرار در [[قرآن]] و [[روایات]] است. در ۶۹ [[آیه]] قرآن به موضوع توبه پرداخته شده و با بیان محبت الهی نسبت به توبهکنندگان، مردم را به توبه نصوح دعوت میکند. در احادیث نیز جایگاه و اهمیت توبه مورد تأکید قرار گرفته و از تأخیر آن نهی شده است. در بخش دیگری از احادیث، با تقسیم [[گناه|گناهان]] به [[حق الله|حق اللهی]] و [[حق الناس|حق الناسی]] راههای توبه از اقسام گناهان بیان شده است. | ||
توبه درجاتی دارد که پایینترین مرتبه آن توبه از [[گناه|گناهان]] است، درجات بالاتر آن، توبۀ از [[غفلت]]، توبه از توجه به غیر خدا، و توبۀ از مشاهدۀ غیر حق تعالی است. | توبه درجاتی دارد که پایینترین مرتبه آن توبه از [[گناه|گناهان]] است، درجات بالاتر آن، توبۀ از [[غفلت]]، توبه از توجه به غیر خدا، و توبۀ از مشاهدۀ غیر حق تعالی است. | ||
==واژه شناسی== | ==واژه شناسی== | ||
توبه به معنای «بازگشت» است.<ref>رجوع کنید به: جوهری، الصحاح، ذیل واژه «توب»؛ ابنمنظور، لسان العرب، ذیل واژه «توب».</ref> این کلمه در [[قرآن]] گاه برای انسان به کار رفته است و گاه برای [[خدا]] که در این موارد با حروف اضافه متفاوت به کار میرود. این فعل وقتی برای انسان به کار میرود «تابَ إلَی اللهِ» به معنای بازگشت بنده از [[گناه]] به سوی خداوند است.<ref>برای نمونه رجوع کنید به مجمع البیان طبرسی؛ محمدحسین طباطبائی، المیزان، ذیل مائده: ۷۴؛ اعراف: ۱۴۳؛ هود: ۳</ref> و وقتی درباره خداوند به کار میرود («تابَ اللهُ عَلَیهِ») به معنای غفران و بخشش خداوند نسبت به بنده و دادن توفیق توبه به اوست.{{یاد|{{متن قرآن|فَتَلَقَّی آدَمُ مِنْ رَبِّهِ کلِماتٍ فَتابَ عَلَیهِ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحیمُ|ترجمه=آنگاه [[حضرت آدم|آدم]] کلماتی را از پروردگارش فرا گرفت و [خداوند] توبۀ او را پذیرفت. به راستی او خود بسیار توبه پذیر مهربان است.|سوره=بقره|آیه=۳۷}}}}<ref>اساس البلاغه زَمَخْشَری، ج۱، ص۸۴؛ ابنمنظور، لسان العرب ذیل واژه «توب»؛ مرتضی زبیدی، تاج العروس، ۱۴۱۴ق، ذیل «توب»</ref> | توبه به معنای «بازگشت» است.<ref>رجوع کنید به: جوهری، الصحاح، ذیل واژه «توب»؛ ابنمنظور، لسان العرب، ذیل واژه «توب».</ref> این کلمه در [[قرآن]] گاه برای انسان به کار رفته است و گاه برای [[خدا]] که در این موارد با حروف اضافه متفاوت به کار میرود. این فعل وقتی برای انسان به کار میرود «تابَ إلَی اللهِ» به معنای بازگشت بنده از [[گناه]] به سوی [[خدا|خداوند]] است.<ref>برای نمونه رجوع کنید به مجمع البیان طبرسی؛ محمدحسین طباطبائی، المیزان، ذیل مائده: ۷۴؛ اعراف: ۱۴۳؛ هود: ۳</ref> و وقتی درباره خداوند به کار میرود («تابَ اللهُ عَلَیهِ») به معنای غفران و بخشش خداوند نسبت به بنده و دادن [[توفیق]] توبه به اوست.{{یاد|{{متن قرآن|فَتَلَقَّی آدَمُ مِنْ رَبِّهِ کلِماتٍ فَتابَ عَلَیهِ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحیمُ|ترجمه=آنگاه [[حضرت آدم|آدم]] کلماتی را از پروردگارش فرا گرفت و [خداوند] توبۀ او را پذیرفت. به راستی او خود بسیار توبه پذیر مهربان است.|سوره=بقره|آیه=۳۷}}}}<ref>اساس البلاغه زَمَخْشَری، ج۱، ص۸۴؛ ابنمنظور، لسان العرب ذیل واژه «توب»؛ مرتضی زبیدی، تاج العروس، ۱۴۱۴ق، ذیل «توب»</ref> | ||
==توبه در قرآن کریم== | ==توبه در قرآن کریم== | ||
علاوه بر اینکه نام نهمین سوره [[قرآن]]، [[سوره توبه]] است، این واژه و مشتقات آن ۸۷ مرتبه<ref>انصاریان، توبه آغوش رحمت، ص ۱۰۰</ref> و در ۶۹ آیه مورد استفاده قرار گرفتهاند.<ref>[https://www.313nafar.com/توبه/، «توبه»]، سایت ۳۱۳ نفر یار قائم.</ref> قرآن پذیرش توبه را مخصوص کسانی میداند که در اثر نادانی کار ناشایستی انجام دادهاند ولی به محض توجه توبه کردهاند،{{یاد|{{متن قرآن|إنَّمَا التَّوْبَةُ عَلَی اللَّهِ لِلَّذینَ یعْمَلُونَ السُّوءَ بِجَهالَةٍ ثُمَّ یتُوبُونَ مِنْ قَریبٍ فَأُولئِک یتُوبُ اللَّهُ عَلَیهِمْ وَ کانَ اللَّهُ عَلیماً حَکیماً|ترجمه=توبه، نزد خداوند، تنها برای کسانی است که از روی نادانی مرتکب گناه میشوند، سپس به زودی توبه میکنند اینانند که خدا توبهشان را میپذیرد، و خداوند دانای حکیم است.|سوره=۴|آیه=۱۷}}}} اما توبه کسانی که تا لحظه [[مرگ]] به کارهای ناشایست ادامه داده و هنگام مرگ به دنبال توبه هستند را مقبول نمیداند.{{یاد|{{متن قرآن|وَ لَیسَتِ التَّوْبَةُ لِلَّذینَ یعْمَلُونَ السَّیئاتِ حَتَّی إِذا حَضَرَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قالَ إِنِّی تُبْتُ الْآنَ وَ لاالَّذینَ یمُوتُونَ وَ هُمْ کفَّارٌ أُولئِک أَعْتَدْنا لَهُمْ عَذاباً أَلیماً|ترجمه=و توبه کسانی که گناه میکنند، تا وقتی که مرگ یکی از ایشان دررسد، میگوید: «اکنون توبه کردم»، پذیرفته نیست و [نیز توبه] کسانی که در حال کفر میمیرند، پذیرفته نخواهد بود، آنانند که برایشان عذابی دردناک آماده کردهایم.|سوره=۴|آیه=۱۸}}}} در [[المیزان فی تفسیر القرآن (کتاب)|تفسیر المیزان]]، علت پذیرفته نشدن توبه [[فرعون]] این دانسته شده است که توبه در وقت خودش صورت نگرفته و در نتیجه ایمانی که پس از فوت وقتش باشد سودمند نیست.<ref>طباطبایی، المیزان، منشورات اسماعیلیان، ج۱۰، ص۱۱۸.</ref> | علاوه بر اینکه نام نهمین سوره [[قرآن]]، [[سوره توبه]] است، این واژه و مشتقات آن ۸۷ مرتبه<ref>انصاریان، توبه آغوش رحمت، ص ۱۰۰</ref> و در ۶۹ آیه مورد استفاده قرار گرفتهاند.<ref>[https://www.313nafar.com/توبه/، «توبه»]، سایت ۳۱۳ نفر یار قائم.</ref> قرآن پذیرش توبه را مخصوص کسانی میداند که در اثر نادانی کار ناشایستی انجام دادهاند ولی به محض توجه توبه کردهاند،{{یاد|{{متن قرآن|إنَّمَا التَّوْبَةُ عَلَی اللَّهِ لِلَّذینَ یعْمَلُونَ السُّوءَ بِجَهالَةٍ ثُمَّ یتُوبُونَ مِنْ قَریبٍ فَأُولئِک یتُوبُ اللَّهُ عَلَیهِمْ وَ کانَ اللَّهُ عَلیماً حَکیماً|ترجمه=توبه، نزد خداوند، تنها برای کسانی است که از روی نادانی مرتکب گناه میشوند، سپس به زودی توبه میکنند اینانند که خدا توبهشان را میپذیرد، و خداوند دانای حکیم است.|سوره=۴|آیه=۱۷}}}} اما توبه کسانی که تا لحظه [[مرگ]] به کارهای ناشایست ادامه داده و هنگام مرگ به دنبال توبه هستند را مقبول نمیداند.{{یاد|{{متن قرآن|وَ لَیسَتِ التَّوْبَةُ لِلَّذینَ یعْمَلُونَ السَّیئاتِ حَتَّی إِذا حَضَرَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قالَ إِنِّی تُبْتُ الْآنَ وَ لاالَّذینَ یمُوتُونَ وَ هُمْ کفَّارٌ أُولئِک أَعْتَدْنا لَهُمْ عَذاباً أَلیماً|ترجمه=و توبه کسانی که گناه میکنند، تا وقتی که مرگ یکی از ایشان دررسد، میگوید: «اکنون توبه کردم»، پذیرفته نیست و [نیز توبه] کسانی که در حال کفر میمیرند، پذیرفته نخواهد بود، آنانند که برایشان عذابی دردناک آماده کردهایم.|سوره=۴|آیه=۱۸}}}} در [[المیزان فی تفسیر القرآن (کتاب)|تفسیر المیزان]]، علت پذیرفته نشدن توبه [[فرعون]] این دانسته شده است که توبه در وقت خودش صورت نگرفته و در نتیجه ایمانی که پس از فوت وقتش باشد سودمند نیست.<ref>طباطبایی، المیزان، منشورات اسماعیلیان، ج۱۰، ص۱۱۸.</ref> | ||
توبه همیشه به دنبال [[گناه]] نیست، بلکه گاهی به معنای نگاه و رحمت ویژه خداوند به کسی است؛ ازاینرو، [[قرآن | توبه همیشه به دنبال [[گناه]] نیست، بلکه گاهی به معنای نگاه و [[رحمت الهی|رحمت]] ویژه خداوند به کسی است؛ ازاینرو، [[قرآن]] در جایی اعلام میکند که [[خدا|خداوند]]، توبه [[پیامبر(ص)]] و [[مهاجرین]] و [[انصار|انصاری]] که از او پیروی کردند را پذیرفت.<ref>توبه/ ۹/۱۱۷</ref> | ||
===توبۀ خدا و توبۀ بنده=== | ===توبۀ خدا و توبۀ بنده=== |