چله کلیمیه
چِلّه کَلیمیه یا چِلّه موسویه، دورهای چهلروزه از اول ذیالقعده تا دهم ذیالحجه، شامل خلوتنشینی و عبادت با آداب خاص است. این دوره با استناد به چهل شب وعده الهی به حضرت موسی(ع) شکل گرفته است. برخی از عارفان آن را برای سیر و سلوک توصیه میکنند؛ اما برخی فقیهان روش صوفیانه چلهنشینی در این ایام را بدعتآمیز میدانند. از نظر عدهای از پژوهشگران، با وجود فضیلت این ایام، دلیلی برای استحباب چلهنشینی در این دوره وجود ندارد.
برخی از آداب این چلهنشینی بدین شرح است:محاسبه اعمال گذشته، مراقبه، توجه به خدا، پرهیز از گناه و عزلت، و انجام اعمال و خواندن دعاهای خاص.
جایگاه
چلّهٔ کلیمیّه به چهل روز چلهنشینی، از اول ماه ذیالقعده تا دهم ماه ذیالحجه میگویند که به چهل شب وعده خدا با موسی اشاره دارد.[۱] برخی عارفان و صوفیان به این کار سفارش میکنند.[۲] این چله، با عناوین دیگری همچون چله موسویه، اربعین کلیمی و اربعین موسوی نیز شناخته میشود.[۳] گفته شده چله موسوی معروفترین چلهنشینی نزد صوفیه است[۴] و در دین یهود وجود ندارد.[۵]
به گفته آیتالله جوادی آملی، آیه ۱۴۲ اعراف (وَ واعَدْنا مُوسی ثَلاثِینَ لَیلَةً وَ أَتْمَمْناها بِعَشْرٍ...)، به خلوت و مناجات چهلروزه (۱ ذیالقعده تا ۱۰ ذیالحجه) موسی با خدا اشاره دارد. او، ازاینرو، چله کلیمی را از دستورات دین اسلام دانسته است.[۶]
آداب چله موسوی
آداب چله موسوی شامل محاسبه نفس پیش از شروع، مراقبه، پرهیز از گناه، عزلت و انجام اعمال و دعاهای خاص مانند نماز یکشنبههای ذیالقعده، اعمال دَحْوُالْاَرض و روز عرفه، روزه نُه روز اول ذیالحجة و نماز دهه اول ذیالحجه است.[۷]
.jpg)
دیدگاههای عالمان شیعه
برخی از فقیهان مانند لطفالله صافی گلپایگانی[۸] و محمدجواد فاضل لنکرانی[۹] شکل صوفیانه چله کلیمیه را مردود و غیرشرعی میدانند. ناصر مکارم شیرازی، در پاسخ استفتائی درباره احکام چله کلیمیه، بهطور کلی، خودسازی در چهارچوب شرع را تأیید میکند.[۱۰] به گفته برخی پژوهشگران، اگرچه این چهل روز از فضیلت خاصی برخوردار است، اما مستندی برای وجوب یا استحباب چلهنشینی آن وجود ندارد.[۱۱]
با این حال حسن حسنزاده آملی و سید محمدحسین حسینی طهرانی از عارفان شیعه در سیر و سلوک به آن توصیه کردهاند.[۱۲] محمدحسن وکیلی نویسنده کتاب صراط مستقیم نیز با استناد به تجارب عرفا و برخی اشارات روایی، این دوره را دارای ارزش معنوی میداند.[۱۳]
تکنگاری
کتاب اسرار اربعین موسوی، تألیف محمدتقی فیاضبخش، به بررسی آداب، مراقبات و دیدگاههای عرفانی درباره چله موسوی میپردازد. این اثر در ۱۰۸ صفحه، توسط انتشارات فردافر در سال ۱۳۹۷ش منتشر شده است.[۱۴]
پانویس
- ↑ منصوری لاریجانی، در محضر حافظ، ۱۳۹۰ش، ج۲، ص۲۳۳؛ «اربعین موسوی»، وبگاه عرفان و حکمت.
- ↑ «توصیههای یک استاد اخلاق برای چله کلیمیه»، وبگاه عقیق.
- ↑ منصوری لاریجانی، در محضر حافظ، ۱۳۹۰ش، ج۲، ص۲۳۳؛ «اربعین موسوی»، وبگاه عرفان و حکمت.
- ↑ کاشانی بیدختی، «چلهنشینی»، ص۲۱.
- ↑ «ماجرای این «اربعین کلیمی» چیست؟»، وبگاه تبیان.
- ↑ «آیت الله جوادی آملی: اربعین گیری از بهترین راههای دریافت فیوضات است/ هیچ دشمنی بدتر از هوس وجود ندارد»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.
- ↑ «ادب حضور در اربعین موسوی»، وبگاه جلوه.
- ↑ صافی گلپایگانی، معارف دین، دفتر تنظیم و نشر آثار آیتالله العظمی صافی گلپایگانی، ج۳، ص۳۵۰.
- ↑ «در منابع دینی چیزی به نام چلهنشینی نداریم»، وبگاه فاضل لنکرانی.
- ↑ «چله کلیمیه»، وبگاه آیتالله مکارم شیرازی.
- ↑ «چله کلیمیه چیست؟/ آیا چله کلیمیه مسبوق به شرع است؟»، خبرگزاری مهر.
- ↑ «اربعین موسوی»، وبگاه عرفان و حکمت.
- ↑ «اربعین موسوی»، وبگاه عرفان و حکمت.
- ↑ «کتاب ادب حضور اسرار اربعین موسوی»، وبگاه مذهببوک.
منابع
- «آیت الله جوادی آملی: اربعینگیری از بهترین راههای دریافت فیوضات است/ هیچ دشمنی بدتر از هوس وجود ندارد»]، پایگاه اطلاعرسانی حوزه، تاریخ انتشار: ۹ مهر ۱۳۹۰ش، تاریخ بازدید: ۲۳ خرداد ۱۴۰۲ش.
- «ادب حضور در اربعین موسوی»، وبگاه جلوه، تاریخ انتشار: ۱۱ مرداد ۱۳۹۵ش، تاریخ بازدید: ۲۴ خرداد ۱۴۰۲ش.
- «اربعین موسوی»، وبگاه عرفان و حکمت، تاریخ انتشار: ۱ ذی القعده ۱۴۴۰ق، تاریخ بازدید: ۲۴ خرداد ۱۴۰۲ش.
- «چله کلیمیه»، وبگاه آیتالله مکارم شیرازی، تاریخ بازدید: ۲۹ خرداد ۱۴۰۲ش.
- «چله کلیمیه چیست؟/ آیا چله کلیمیه مسبوق به شرع است؟»، خبرگزاری مهر، تاریخ انتشار: ۳ مرداد ۱۳۹۶ش، تاریخ بازدید: ۲۴ خرداد ۱۴۰۲ش.
- «در منابع دینی چیزی بهنام چلهنشینی نداریم»، وبگاه فاضل لنکرانی، تاریخ انتشار: ۲۲ خرداد ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۲۳ خرداد ۱۴۰۲ش.
- صافی گلپایگانی، لطف الله، معارف دین(ج۳)، قم، دفتر تنظیم و نشر آثار آیتالله العظمی صافی گلپایگانی، ۱۳۹۱ش.
- کاشانی بیدختی، حسینعلی، «چلهنشینی»، چهل در فرهنگ و تمدن اسلامی، تهران، ۱۳۸۹ش.
- «کتاب ادب حضور اسرار اربعین موسوی»، وبگاه مذهببوک، تاریخ انتشار: ۲۰ بهمن ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۵ تیر ۱۴۰۲ش.
- «ماجرای این «اربعین کلیمی» چیست؟»، وبگاه تبیان، تاریخ انتشار: ۱۱ شهریور ۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید: ۲۹ خرداد ۱۴۰۲ش.
- منصوری لاریجانی، اسماعیل، در محضر حافظ، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، ۱۳۹۰ش.