Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۰۹۵
ویرایش
P.motahari (بحث | مشارکتها) |
P.motahari (بحث | مشارکتها) |
||
خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
{{اصلی|حادثه افک}} | {{اصلی|حادثه افک}} | ||
برای آیات افک دو [[اسباب نزول|شأننزول]] ذکر شده است: | برای آیات افک دو [[اسباب نزول|شأننزول]] ذکر شده است: | ||
# تهمت [[منافق|منافقان مدینه]] به [[عایشه]]: بر اساس این گزارش، حادثه افک پس از بازگشت [[مسلمانان]] از [[غزوه بنی مصطلق|غَزوه بنیمُصطَلِق]] ([[سال ۵ هجری قمری|سال پنجم]]<ref>ابنسعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۴۸-۵۰؛ مسعودی، التنبیه و الاشراف، مؤسسة نشر المنابع الثقافة الاسلامیة، ص۲۱۵.</ref> یا [[سال ۶ هجری قمری|ششم قمری]]<ref>ابناثیر، اسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۹.</ref>) صورت گرفته است.<ref> | # تهمت [[منافق|منافقان مدینه]] به [[عایشه]]: بر اساس این گزارش، حادثه افک پس از بازگشت [[مسلمانان]] از [[غزوه بنی مصطلق|غَزوه بنیمُصطَلِق]] ([[سال ۵ هجری قمری|سال پنجم]]<ref>ابنسعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۴۸-۵۰؛ مسعودی، التنبیه و الاشراف، مؤسسة نشر المنابع الثقافة الاسلامیة، ص۲۱۵.</ref> یا [[سال ۶ هجری قمری|ششم قمری]]<ref>ابناثیر، اسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۹.</ref>) صورت گرفته است.<ref>ابنهشام، سیرةالنبویة، دارالمعرفة، ج۲، ص۲۹۷-۳۰۲؛ واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۲۶-۴۳۵.</ref> به گفته [[محمدجواد مغنیه]] از مفسران شیعه در قرن چهاردهم قمری، بیشتر مفسران و تاریخنگاران این گزارش را به عنوان سبب نزول آیات افک پذیرفتهاند.<ref>مغنیه، تفسیرالکاشف، ۱۴۲۴ق، ج۵، ص۴۰۳.</ref> | ||
# تهمت عایشه به [[ماریه قبطیه]]: بر اساس روایتی که [[علی بن ابراهیم قمی]] از [[امام محمد باقر علیه السلام|امام باقر(ع)]] نقل کرده، [[عایشه]] به [[ماریه دختر شمعون|ماریه قبطیه]] تهمت زد که با فردی به نام جَریح قبطی ارتباط نامشروع برقرار کرده است.<ref>قمی، | # تهمت عایشه به [[ماریه قبطیه]]: بر اساس روایتی که [[علی بن ابراهیم قمی]] از [[امام محمد باقر علیه السلام|امام باقر(ع)]] نقل کرده، [[عایشه]] به [[ماریه دختر شمعون|ماریه قبطیه]] تهمت زد که با فردی به نام جَریح قبطی ارتباط نامشروع برقرار کرده است.<ref>قمی، تفسیرالقمی، ۱۳۶۳ش، ج۲، ص۹۹.</ref> گفته شده از علمای شیعه، تنها عالمان دورههای اخیر آیه افک را مربوط به ماجرای ماریه دانستهاند.<ref>خشن، ابحاث حول السیدة عایشة، ۱۴۳۸ق، ص۲۵۸.</ref> از جمله این عالمان میتوان [[سید ابوالقاسم خویی]]<ref>خویی، صراطالنجاة، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۴۶۳.</ref>، [[سید جعفر مرتضی عاملی]]<ref>عاملی، حدیثالافک، ۱۴۳۹ق، ص۳۸۱-۳۸۲.</ref> و [[سید مرتضی عسکری]] را نام برد.<ref>عسکری، احادیث امالمؤمنین عایشه، ۱۴۲۵ق، ج۲، ص۱۸۶-۱۸۷.</ref> البته در منابع متعددی از شیعه و سنی، ماجرای ماریه نقل شده است؛ مانند [[الامالی (سید مرتضی)|اَمالی سیدِ مرتضی]]<ref>سید مرتضی، اَمالیالمرتضی، ۱۹۹۸م، ج۱، ص۷۷.</ref>، [[الهدایة الکبری (کتاب)|الهدایة الکبری]]<ref>خصیبی، الهدایة الکبری، ۱۴۱۹ق، ص۲۹۷-۲۹۸.</ref>، [[صحیح مسلم (کتاب)|صحیح مسلم]]<ref>مسلم، صحیح مسلم، دار احیاء التراث العربی، ج۴، ص۲۱۳۹.</ref> و [[المستدرک علی الصحیحین|المُستَدرَکُ عَلیَ الصَّحیحَین]]؛<ref>حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۴۱۱ق ج۴، ص۴۱.</ref> ولی در هیچیک از آنها به نزول آیات افک اشاره نشده است.<ref>خشن، ابحاث حول السیدة عایشه، ۱۴۳۸ق، ص۲۵۴.</ref> | ||
== نقدها به دو شأن نزول == | == نقدها به دو شأن نزول == | ||
برای هر یک از دو شأننزولی که برای آیه ذکر شده، اشکالاتی بیان شده است. برای مثال، در خصوص ماجرای عایشه گفتهاند که پیامبر در جنگها همسران خود را با خود نمیبرد.<ref>طایی، سیرة السیدة العایشه، ۱۴۲۷ق، ج۱، ص۲۰۵-۲۰۶.</ref> همچنین بر اساس گزارش اهلسنت، پیامبر به عایشه سوءظن پیدا کرد؛ ولی چنین مطلبی با مقام [[عصمت]] پیامبر ناسازگار است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۵، ص۱۰۱؛ مکارم شیرازی، الامثل، ۱۴۲۱ق، ج۱۱، ص۴۰.</ref> | برای هر یک از دو شأننزولی که برای آیه ذکر شده، اشکالاتی بیان شده است. برای مثال، در خصوص ماجرای عایشه گفتهاند که پیامبر در جنگها همسران خود را با خود نمیبرد.<ref>طایی، سیرة السیدة العایشه، ۱۴۲۷ق، ج۱، ص۲۰۵-۲۰۶.</ref> همچنین بر اساس گزارش اهلسنت، پیامبر به عایشه سوءظن پیدا کرد؛ ولی چنین مطلبی با مقام [[عصمت]] پیامبر ناسازگار است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۵، ص۱۰۱؛ مکارم شیرازی، الامثل، ۱۴۲۱ق، ج۱۱، ص۴۰.</ref> سید جعفر مرتضی، این داستان را [[حدیث موضوع|جعلی]] و هدف سازندگان آن را، فضیلتسازی برای عایشه دانسته است.<ref>عاملی، الصحیح من سیرة النبی الاعظم، ۱۴۲۶ق، ج۱۲، ص۷۷-۷۸، ۸۱، ۹۷.</ref> | ||
به داستان مربوط به ماریه هم اشکال کردهاند که از [[آیات افک]] استفاده میشود که تهمتزنندگان یک گروه بودهاند؛ در حالی که در این روایت، تنها عایشه به عنوان فرد تهمتزننده معرفی شده است.<ref>مکارم شیرازی، الامثل، ۱۴۲۱ق، ج۱۱، ص۴۱.</ref> همچنین با توجه به اینکه در این روایت، پیامبر به قتل جَریح دستور میدهد، گفتهاند ممکن نیست پیامبر بدون بررسی درستی مسئله، به قتل متهم دستور دهد. گذشته از این، مجازات چنین گناهی کشتن شخص نیست.<ref>فضلالله، من وحی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۱۶، ص۲۵۶.</ref> | |||
با توجه به این اشکالات، برخی مفسران مانند [[محمدحسین طباطبایی]]،<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۵، ص۸۹.</ref> [[سید محمدحسین فضلالله]]،<ref>فضلالله، تفسیر من وحی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۱۶، ص۲۵۲-۲۵۷.</ref> [[مکارم شیرازی]]<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۴، ص۳۹۱-۳۹۳.</ref> و [[جعفر سبحانی]]<ref>سبحانی، منشور جاوید، ۱۳۹۰ش، ج۹، ص۱۱۸.</ref> هر دو شأننزول را رد کردهاند. برخی گفتهاند این احتمال وجود دارد که آیه درباره فرد سومی نازل شده باشد.<ref>جعفرنیا، «بررسی و نقد گزارشهای حادثه افک»، ص۴۷.</ref> | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} |