آیه ۱۷۶ سوره نساء
 | |
| مشخصات آیه | |
|---|---|
| واقع در سوره | نساء |
| شماره آیه | ۱۷۶ |
| جزء | ۶ |
| اطلاعات محتوایی | |
| موضوع | فقهی |
| درباره | ارث کلاله |
| آیات مرتبط | آیه ۱۲ نساء |
آیه ۱۷۶ سوره نساء آخرین آیه از این سوره است[۱] که به اِرث کَلاله میپردازد.[۲] کلاله به میتی گفته میشود که پدر، مادر و فرزندی ندارد که از او ارث ببرد.[۳]
در این آیه ارث افرادی بیان شده که از پدر و مادر و یا از طریق پدر، با یکدیگر خواهر و برادر باشند.[۴] در پایان آیه نیز به دوبرابربودن ارث مردان نسبت به ارث زنان اشاره شده[۵] که این قاعده در آیات دیگر نیز وجود دارد.[۶]
﴿يَسْتَفْتُونَكَ قُلِ اللَّهُ يُفْتِيكُمْ فِي الْكَلَالَةِ إِنِ امْرُؤٌ هَلَكَ لَيْسَ لَهُ وَلَدٌ وَلَهُ أُخْتٌ فَلَهَا نِصْفُ مَا تَرَكَ وَهُوَ يَرِثُهَا إِنْ لَمْ يَكُنْ لَهَا وَلَدٌ فَإِنْ كَانَتَا اثْنَتَيْنِ فَلَهُمَا الثُّلُثَانِ مِمَّا تَرَكَ وَإِنْ كَانُوا إِخْوَةً رِجَالًا وَنِسَاءً فَلِلذَّكَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَيَيْنِ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ أَنْ تَضِلُّوا وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ ١٧٦﴾ [نساء:176] ﴿از تو [درباره کلاله] فتوا میطلبند بگو خدا دربارهٔ کلاله فتوا میدهد اگر مردی بمیرد و فرزندی نداشته باشد و خواهری داشته باشد نصف میراث از آن اوست و آن [مرد نیز] از او ارث میبرد اگر برای او [=خواهر] فرزندی نباشد پس اگر [ورثه فقط] دو خواهر باشند دو سوم میراث برای آن دو است و اگر [چند] خواهر و برادرند پس نصیب مرد مانند نصیب دو زن است خدا برای شما توضیح میدهد تا مبادا گمراه شوید و خداوند به هر چیزی داناست ١٧٦﴾
بر اساس این آیه، اگر متوفی تنها یک خواهر داشته باشد، نیمی از اموال میت به او میرسد.[۷] و اگر فقط دو خواهر داشته باشد، به هر کدام یکسوم از اموال میت میرسد.[۸] و نیز اگر زنی از دنیا برود و جز یک برادر، وارثی نداشته باشد، تمام اموال او به برادرش تعلق میگیرد.[۹] و در صورتی که شخص درگذشته چند برادر و خواهر (بیش از دو نفر) داشته باشد، تمام میراث او در میان آنها تقسیم میشود و سهم هر برادر معادل دو برابر سهم هر خواهر خواهد بود.[۱۰]
بر اساس گزارش تفسیر مجمع البیان، این آیه در پاسخ پرسش جابر بن عبدالله انصاری از پیامبر(ص) درباره ارث خواهرش نازل شده است.[۱۱] آیه ۱۲ نساء نیز به ارث کلاله میپردازد و درباره کسانی است از طریق مادر، با یکدیگر خواهر و برادر هستند.[۱۲]
پانویس
- ↑ شیخ طوسی، التبیان، بیروت، ج۳، ص۴۰۷.
- ↑ طبری، جامع البیان، ۱۴۱۲ق، ج۶، ص۲۸.
- ↑ مقدس اردبیلی، زبدة البیان، تهران، ص۶۵۳.
- ↑ مغنیه، التفسیر الکاشف، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۵۰۷.
- ↑ طیب، اطیب البیان، ۱۳۷۸ش، ج۴، ص۲۸۵.
- ↑ سوره نساء، آیه۱۱.
- ↑ فضلالله، من وحی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۷، ص۵۶۳.
- ↑ مدرسی، من هدی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۲۷۲.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۴، ص۲۳۸.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۴، ص۲۳۸.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۳، ص۲۲۹.
- ↑ طیب، اطیب البیان، ۱۳۷۸ش، ج۴، ص۲۸۴.
منابع
- شیخ طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، با مقدمه: شیخ آقابزرگ تهرانی، تحقیق: احمد قصیرعاملی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بیتا.
- طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه: محمدجواد بلاغی، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش.
- طبری، محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار المعرفة، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.
- طیب، سید عبدالحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران، انتشارات اسلام، چاپ دوم، ۱۳۷۸ش.
- فضلالله، سید محمدحسین، تفسیر من وحی القرآن، بیروت، دار الملاک للطباعة و النشر، چاپ دوم، ۱۴۱۹ق.
- مدرسی، سید محمدتقی، من هدی القرآن، تهران، دار محبی الحسین، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.
- مغنیه، محمدجواد، تفسیر الکاشف، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۴۲۴ق.
- مقدس اردبیلی، احمد بن محمد، زبدة البیان فی أحکام القرآن، کتابفروشی مرتضوی، تهران، چاپ اول، بیتا.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.