آیه ۷۶ سوره نساء
 | |
| مشخصات آیه | |
|---|---|
| واقع در سوره | سوره نساء |
| شماره آیه | ۷۶ |
| جزء | ۵ |
| اطلاعات محتوایی | |
| مکان نزول | مدینه |
| موضوع | جهاد در راه خدا |
| آیات مرتبط | آیه ۷۴ و ۷۵ سوره نساء |
آیه ۷۶ سوره نساء، بیان می‌کند که مؤمنان در راه خدا پيكار مى‌كنند؛ ولى کافران در راه طاغوت.[۱] طبق این آیه دشمنان مومنان از نيروهاى شيطانى و اهريمنى مدد مى‌گيرند[۲] و سرپرست و پشتیبانی جز شیطان ندارند.[۳] خداوند در پایان این آیه می‌گوید با یاران شیطان مبارزه کنید؛ چرا که نقشه‌های شیطان، ضعیف است.[۴]
﴿الَّذِينَ آمَنُوا يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَالَّذِينَ كَفَرُوا يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ الطَّاغُوتِ فَقَاتِلُوا أَوْلِيَاءَ الشَّيْطَانِ إِنَّ كَيْدَ الشَّيْطَانِ كَانَ ضَعِيفًا ٧٦﴾ [نساء:76]﴿کسانی که ایمان آورده‌اند در راه خدا کارزار می‌کنند و کسانی که کافر شده‌اند در راه طاغوت می‌جنگند پس با یاران شیطان بجنگید که نیرنگ شیطان [در نهایت] ضعیف است ٧٦﴾
به گفتۀ مفسران، خداوند در این آیه مسلمانان را به جهاد در راه خودش ترغیب می‌کند.[۵] به گفتۀ علامه طباطبایی این آیه نحوۀ مبارزۀ مومنان و کافران را مقایسه کرده است تا شرافت و برتری شیوۀ زندگی مؤمنان بر كفار مشخص شود.[۶] همچنین از این آیه چنین برداشت شده است که مومنان در راه خدا جهاد می‌کنند، بدون اينكه هیچ چشم داشتی به آورده‌های مادی جنگ داشته باشند.[۷]
به گفتۀ برخی مفسران، علت برتری مومنان بر طاغوتیان این است که مؤمنان در مسير اهدافی همچون آزاد ساختن انسان و نابودى ستم گام برمی‌دارند كه با قانون آفرينش هماهنگ است.[۸] علاوه بر این، مؤمنان با تكيه بر نيروهاى معنوى آرامشى مى‌يابند كه پيروزى‌شان را آسان مى‌كند؛ اما طاغوتیان در مسير استعمار، کشورگشایی، انتقام، شهوت و ويرانى اجتماع گام برمى‌دارند و تكيه‌گاه محكمى ندارند.[۹] طبرسی (متوفای ۵۴۸ق) در تفسیر جوامع الجامع می‌گوید این که در پایان آیه و پس از «إنَّ» از عبارت «كان» استفاده شده، براى بيان اين نكته است كه ناتوانى شیطانیان در برابر مؤمنان، امری ثابت و مربوط به همۀ احوال و زمانها است.[۱۰]
جعفر کاشف الغطاء (۱۱۵۶ - ۱۲۲۸ق) این آیه را در کنار آیات ۷۴ و ۷۵ سورۀ نساء، جزو آیاتی برشمرده است که نشان‌دهندۀ وجوب جهاد هستند.[۱۱] کاشف الغطاء بر این باور است که این آیات نشان می‌دهد که جهاد جزو ضروریات دین است.[۱۲]
پانویس
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۴، ص۱۱.
- ↑ رضایی اصفهانی، تفسیر قرآن مهر، ۱۳۸۷ش، ج۴، ص۲۰۶.
- ↑ طبرسی، تفسير جوامع الجامع، ۱۴۱ق، ج۱، ص۲۷۱.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۴، ص۱۱.
- ↑ فیض کاشانی، تفسیر الصافی، ج۱، ص۴۷۱.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۳۵۲ش، ج۴، ص۴۲۰.
- ↑ طبرسی، مجمع‌البیان، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۱۱۷.
- ↑ رضایی اصفهانی، تفسیر قرآن مهر، ۱۳۸۷ش، ج۴، ص۲۰۶.
- ↑ رضایی اصفهانی، تفسیر قرآن مهر، ۱۳۸۷ش، ج۴، ص۲۰۶؛ قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۱۰۸.
- ↑ طبرسی، تفسير جوامع الجامع، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۲۷۱.
- ↑ کاشف‌الغطاء، کشف الغطاء عن مبهمات الشریعة الغراء، مكتب الإعلام الإسلامي، ج۴، ص۲۹۴.
- ↑ کاشف‌الغطاء، کشف الغطاء عن مبهمات الشریعة الغراء، مكتب الإعلام الإسلامي، ج۴، ص۲۹۴.
منابع
- رضایی اصفهانی، محمدعلی،. تفسیر قرآن مهر، قم، مرکز پژوهشهای تفسير و علوم قرآن، ۱۳۸۷ش.
- طباطبایی، محمد حسین. المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، ۱۳۵۲ش/۱۳۹۳ق.
- طبرسی، فضل بن حسن، جوامع الجامع، قم، حوزه علمیه قم، ۱۴۱۲ق.
- طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، بیروت، دار المعرفة، ۱۴۰۸ق.
- فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی، تفسير الصافی، تهران، مکتبة الصدر، ۱۳۷۳ش/۱۴۱۵ق.
- قرائتی، محسن، تفسیر نور، تهران، مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن، ۱۳۸۸ش.
- کاشف الغطاء، جعفر، کشف الغطاء عن مبهمات الشریعة الغرّاء، تهران، مکتب الإعلام الإسلامی، بی‌تا.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب إسلامیه، ۱۳۷۴ش.