قاسطین

قاسطین، کلمه‌ای عربی به معنای گروه ستمگر، عنوانی است برای معاویه و پیروانش در جنگ با امام علی (ع). پس از بیعت مسلمانان با امام علی (ع)، چون آن حضرت، معاویه را از حکومت شام خلع کرد، او علیه خلافت امام علی (ع) تمرد کرد و باعث برپا شدن جنگ صفین شد. در این جنگ حدود هفتاد هزار مسلمان کشته شد.

معنای لغوی

قاسط، اسم فاعل ثلاثی مجرد از مادۀ «ق ـ س ـ ط» است. این ماده در هیئت ثلاثی مزید(باب افعال: أَقْسَطَ يُقْسِطُ) به معنای دادگری و عدل و در هیئت ثلاثی مجرد (قَسَطَ يَقْسِطُ) به معنای ستمگری است. بدین سان، قاسط به معنای ستمگر و کلمه قاسطین که به لحاظ صرف و نحوی، جمع این کلمه در حالت جرّ و نصب است، به معنای گروه ستمگر است.

پیشینه کاربرد واژه

عنوان قاسطون(حالت رفعی قاسطین)، در قرآن کریم به کار رفته است: وَأَمَّا الْقَاسِطُونَ فَکانُوا لِجَهَنَّمَ حَطَبًا (ترجمه:ولی منحرفان، هیزم جهنم خواهند بود.)^{[جن–۱۵]}

پس از قرآن، واژه قاسطون، در سخنان امیرالمؤمنین (ع) به کار رفته است: وامّا القاسطون فقد جاهدت (ترجمه: و با از حق برون شدگان ستیزیدم.) همچنین در خطبه شقشقیه آنجا امام(ع) که به سه دسته از دشمنانش که به جنگ با او پرداختند اشاره می‌کند یکی از آنها را چنین تعبیر می‌کند: ...و قسط آخرون که مقصود از اینها معاویه و یاران او هستند.

جستارهای وابسته

• ناکثین
• مارقین
• جنگ صفین

منابع

• قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند.برگرفته از سایت تنزیل
• نهج البلاغه، ترجمه سیدجعفر شهیدی، تهران، علمی و فرهنگی، ۱۳۷۷.
• راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق و ضبط ابراهیم شمس‌الدین، بیروت، الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۳۰ق.
• ابن منظور، لسان العرب، بیروت، دار صادر، ۲۰۰۳م.