مارقین: تفاوت میان نسخه‌ها
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''مارقین'''، به معنای گروه بیرون رفته و خروج یافته، عنوانی است برای [[خوارج|خوارجی]] که در [[جنگ نهروان]] علیه [[امام علی(ع)]] جنگیدند. مارقین در ابتدای [[جنگ صفین]] از سپاهیان امام علی(ع) بودند، اما [[ماجرای حکمیت]] سبب شد بر امام علی بشورند و گروه سومی تشکیل دهند که با هیچیک از طرفین همراه نبود. امام علی(ع) در منطقه‌ای به نام نهروان ناچار به جنگ با این گروه شد و آنان را شکست داد. | '''مارقین'''، به معنای گروه بیرون رفته و خروج یافته، عنوانی است برای [[خوارج|خوارجی]] که در [[جنگ نهروان]] علیه [[امام علی(ع)]] جنگیدند. مارقین در ابتدای [[جنگ صفین]] از سپاهیان امام علی(ع) بودند، اما [[ماجرای حکمیت]] سبب شد بر امام علی بشورند و گروه سومی تشکیل دهند که با هیچیک از طرفین همراه نبود. امام علی(ع) در منطقه‌ای به نام نهروان ناچار به جنگ با این گروه شد و آنان را شکست داد. | ||
== | == معنا== | ||
کلمه مارقین، اسم فاعل از ماده «م ر ق» است. این ماده به معنای برون رفتن از چیزی است، مانند تیر که از کمان برون می‌جهد. خوارج را چون از جمع مسلمانان بیرون رفتند، مارقین می‌گویند.<ref>ابن منظور، | کلمه مارقین، اسم فاعل از ماده «م ر ق» است. این ماده به معنای برون رفتن از چیزی است، مانند تیر که از کمان برون می‌جهد. خوارج را چون از جمع مسلمانان بیرون رفتند، مارقین می‌گویند.<ref>ابن منظور، ج ۷، ص۳۷۷؛ فیومی، ۵۶۹؛ نهج البلاغه، ترجمه شهیدی، ص۴۵۱، تعلیقه شماره ۱۵.</ref> | ||
زبیدی می‌نویسد: مروق به معنای خروج و بیرون رفتن است، و این گروه از آنجا که از دین خارج شده و بر امام علی (ع) شوریدند، مارقین نامیده شدند.<ref>زبیدی، ج ۱۳، | زبیدی می‌نویسد: مروق به معنای خروج و بیرون رفتن است، و این گروه از آنجا که از دین خارج شده و بر امام علی(ع) شوریدند، مارقین نامیده شدند.<ref>زبیدی، ج ۱۳، ص۴۴۰</ref> | ||
==مصادیق مارقین== | ==مصادیق مارقین== | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
==سرنوشت مارقین== | ==سرنوشت مارقین== | ||
{{اصلی|جنگ نهروان}} | {{اصلی|جنگ نهروان}} | ||
پس از گسترش اعتراضات خوارج پس از صفین، علی(ع) [[عبدالله بن عباس]] و [[صعصعة بن صوحان]] را برای گفتگو نزد آن‌ها فرستاد. ولی این افراد توفیقی کسب نکردند.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، | پس از گسترش اعتراضات خوارج پس از صفین، علی(ع) [[عبدالله بن عباس]] و [[صعصعة بن صوحان]] را برای گفتگو نزد آن‌ها فرستاد. ولی این افراد توفیقی کسب نکردند.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، ص۳۵۲.</ref> پس از آن علی(ع) نامه‌ای به سران خوارج نوشت و از آن‌ها دعوت کرد که به سوی مردم بازگردند که سران مارقین این را نیز نپذیرفتند.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، ص۳۷۰.</ref> امام(ع) پس از آنکه از تسلیم خوارج ناامید گردید، سپاه خود را که مشتمل بر چهارده هزار نفر بود در مقابل آن‌ها قرار داد و نبرد آغاز گردید.<ref>دینوری، اخبارالطوال، ص۲۱۰.</ref> البته قبل از آغاز جنگ و دادن امان از سوی امیرالمؤمنین(ع) به خوارج و دعوت به بازگشت، تعدادی از این سپاه جدا شدند.<ref>دینوری، اخبارالطوال، ص۲۱۰.</ref> بنابر روایات تاریخی از چهار هزار خارجی، تعداد افرادی که برای مبارزه در برابر لشکر علی(ع) باقی ماندند تنها هزار و هشتصد نفر سواره و هزار و پانصد نفر پیاده بودند.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، ص۳۷۱.</ref> | ||
با آغاز جنگ به سرعت تمامی خوارج کشته و یا زخمی شدند، زخمی‌ها به تعداد چهارصد نفر، به خانواده هایشان تحویل داده شدند، در مقابل از سپاه علی(ع) تعدادی کمتر از ده نفر کشته داشت، از اجتماع خوارج در نهروان کمتر از ۱۰ نفر فرار کردند که یکی از آنان [[عبدالرحمن بن ملجم مرادی]] قاتل امام علی(ع) بود.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، صص ۳۷۳-۳۷۵.</ref> | با آغاز جنگ به سرعت تمامی خوارج کشته و یا زخمی شدند، زخمی‌ها به تعداد چهارصد نفر، به خانواده هایشان تحویل داده شدند، در مقابل از سپاه علی(ع) تعدادی کمتر از ده نفر کشته داشت، از اجتماع خوارج در نهروان کمتر از ۱۰ نفر فرار کردند که یکی از آنان [[عبدالرحمن بن ملجم مرادی]] قاتل امام علی(ع) بود.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، صص ۳۷۳-۳۷۵.</ref> | ||
== جستارهای وابسته== | == جستارهای وابسته== | ||
* [[قاسطین]] | * [[قاسطین]] | ||
* | * [[ناکثین]] | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{ | {{پانویس۲}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* [[نهج البلاغه]]، ترجمه سیدجعفر شهیدی، تهران، علمی و فرهنگی، | * [[نهج البلاغه]]، ترجمه سیدجعفر شهیدی، تهران، علمی و فرهنگی، ۱۳۷۷ش. | ||
*زبیدی، تاج العروس، تحقیق علی شیری، | *زبیدی، تاج العروس، تحقیق علی شیری، بیروت، دار الفکر، بی‌تا. | ||
*فیومی، احمد بن محمد، المصباح المنیر، | *فیومی، احمد بن محمد، المصباح المنیر، قم، دار الهجرة، بی‌تا. | ||
*راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق و ضبط ابراهیم شمس‌الدین، بیروت، موسسة الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۳۰ق. | *راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق و ضبط ابراهیم شمس‌الدین، بیروت، موسسة الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۳۰ق. | ||
*ابن منظور، لسان العرب، | *ابن منظور، لسان العرب، بیروت،دار صادر، ۲۰۰۳م. | ||
*نوبختی، حسن بن موسی، فرق الشیعه، | *نوبختی، حسن بن موسی، فرق الشیعه، بیروت، دار الاضواء، ۱۹۸۴م. | ||
*بلاذری، انساب الاشراف، تحقیق محمدباقر محمودی، بیروت، موسسة الاعلمی للمطبوعات. | *بلاذری، انساب الاشراف، تحقیق محمدباقر محمودی، بیروت، موسسة الاعلمی للمطبوعات. | ||
*دینوری، اخبار الطوال، ترجمه مهدوی دامغانی، تهران، بنیاد فرهنگ ایران. | *دینوری، اخبار الطوال، ترجمه مهدوی دامغانی، تهران، بنیاد فرهنگ ایران. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
{{نهج البلاغه}} | {{نهج البلاغه}} | ||
نسخهٔ ۵ فوریهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۱۴:۵۸
مارقین، به معنای گروه بیرون رفته و خروج یافته، عنوانی است برای خوارجی که در جنگ نهروان علیه امام علی(ع) جنگیدند. مارقین در ابتدای جنگ صفین از سپاهیان امام علی(ع) بودند، اما ماجرای حکمیت سبب شد بر امام علی بشورند و گروه سومی تشکیل دهند که با هیچیک از طرفین همراه نبود. امام علی(ع) در منطقه‌ای به نام نهروان ناچار به جنگ با این گروه شد و آنان را شکست داد.
معنا
کلمه مارقین، اسم فاعل از ماده «م ر ق» است. این ماده به معنای برون رفتن از چیزی است، مانند تیر که از کمان برون می‌جهد. خوارج را چون از جمع مسلمانان بیرون رفتند، مارقین می‌گویند.[۱]
زبیدی می‌نویسد: مروق به معنای خروج و بیرون رفتن است، و این گروه از آنجا که از دین خارج شده و بر امام علی(ع) شوریدند، مارقین نامیده شدند.[۲]
مصادیق مارقین
به نظر می‌رسد مصداق مارقین صرفا گروهی از خوارج باشند که در جنگ نهروان علیه امام علی(ع) جنگیدند و به تمام خوارج و بازماندگان ایشان پس از امام علی(ع) گفته نشده است.[۳]
شکل‌گیری عنوان مارقین به خاطر به‌کار رفتن این واژه در سخنان امیرالمؤمنین(ع) است: انا حجیج المارقین (ترجمه: من از دین بیرون‌شدگان را به حجت مغلوب کنم) [۴]
همچنین امام علی(ع) در خطبه شقشقیه، آنجا که به سه دسته از دشمنانش که به جنگ با او پرداختند اشاره می‌کند، یکی از اینها را چنین تعبیر می‌کند: ... و مرقت اخری (ترجمه: و گروهی از جمع دینداران بیرون جستند) [۵] که این عبارت اشاره به خوارج حاضر در نهروان دارد.
افراد شاخص
برجسته‌ترین چهره‌های خوارج که از مارقین به حساب می‌آمدند، عبارت بودند از:
- حرقوص بن زهیر تمیمی
- شریح بن أوفی العبسی
- عبدالله بن شجرة سلمی
- حمزة بن سنان أسدی
- عبدالله بن وهب راسبی.
البته اشخاص دیگر مانند فروة بن نوفل اشجعی نیز ابتدا از این گروه بودند، اما در شروع جنگ نهروان از گروه مارقین جدا شدند.
سرنوشت مارقین
پس از گسترش اعتراضات خوارج پس از صفین، علی(ع) عبدالله بن عباس و صعصعة بن صوحان را برای گفتگو نزد آن‌ها فرستاد. ولی این افراد توفیقی کسب نکردند.[۶] پس از آن علی(ع) نامه‌ای به سران خوارج نوشت و از آن‌ها دعوت کرد که به سوی مردم بازگردند که سران مارقین این را نیز نپذیرفتند.[۷] امام(ع) پس از آنکه از تسلیم خوارج ناامید گردید، سپاه خود را که مشتمل بر چهارده هزار نفر بود در مقابل آن‌ها قرار داد و نبرد آغاز گردید.[۸] البته قبل از آغاز جنگ و دادن امان از سوی امیرالمؤمنین(ع) به خوارج و دعوت به بازگشت، تعدادی از این سپاه جدا شدند.[۹] بنابر روایات تاریخی از چهار هزار خارجی، تعداد افرادی که برای مبارزه در برابر لشکر علی(ع) باقی ماندند تنها هزار و هشتصد نفر سواره و هزار و پانصد نفر پیاده بودند.[۱۰]
با آغاز جنگ به سرعت تمامی خوارج کشته و یا زخمی شدند، زخمی‌ها به تعداد چهارصد نفر، به خانواده هایشان تحویل داده شدند، در مقابل از سپاه علی(ع) تعدادی کمتر از ده نفر کشته داشت، از اجتماع خوارج در نهروان کمتر از ۱۰ نفر فرار کردند که یکی از آنان عبدالرحمن بن ملجم مرادی قاتل امام علی(ع) بود.[۱۱]
جستارهای وابسته
پانویس
منابع
- نهج البلاغه، ترجمه سیدجعفر شهیدی، تهران، علمی و فرهنگی، ۱۳۷۷ش.
- زبیدی، تاج العروس، تحقیق علی شیری، بیروت، دار الفکر، بی‌تا.
- فیومی، احمد بن محمد، المصباح المنیر، قم، دار الهجرة، بی‌تا.
- راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق و ضبط ابراهیم شمس‌الدین، بیروت، موسسة الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۳۰ق.
- ابن منظور، لسان العرب، بیروت،دار صادر، ۲۰۰۳م.
- نوبختی، حسن بن موسی، فرق الشیعه، بیروت، دار الاضواء، ۱۹۸۴م.
- بلاذری، انساب الاشراف، تحقیق محمدباقر محمودی، بیروت، موسسة الاعلمی للمطبوعات.
- دینوری، اخبار الطوال، ترجمه مهدوی دامغانی، تهران، بنیاد فرهنگ ایران.
- ↑ ابن منظور، ج ۷، ص۳۷۷؛ فیومی، ۵۶۹؛ نهج البلاغه، ترجمه شهیدی، ص۴۵۱، تعلیقه شماره ۱۵.
- ↑ زبیدی، ج ۱۳، ص۴۴۰
- ↑ نوبختی، ص۵ و ۶.
- ↑ نهج البلاغه، ترجمه شهیدی، خطبه ۷۵، ص۵۶.
- ↑ نهج البلاغه، ترجمه شهیدی، خطبه ۳، ص۱۱.
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، ص۳۵۲.
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، ص۳۷۰.
- ↑ دینوری، اخبارالطوال، ص۲۱۰.
- ↑ دینوری، اخبارالطوال، ص۲۱۰.
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، ص۳۷۱.
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، صص ۳۷۳-۳۷۵.