پرش به محتوا

مهر السنة: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی شیعه
P.motahari (بحث | مشارکت‌ها)
P.motahari (بحث | مشارکت‌ها)
خط ۹: خط ۹:


==چند روایت متفاوت==
==چند روایت متفاوت==
در منابع روایی، چند روایت متفاوت با روایات مهرالسنه دیده می‌شود. از جمله آن‌ها روایتی است که در آن مهریه [[ام‌حبیبه]] (همسر پیامبر) بیش از این مقدار، یعنی چهارهزار درهم نقل شده است؛<ref>شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۰۴ق، ج۳، ص۴۷۳.</ref> درخصوص این حدیث، [[امام باقر(ع)]] روایت کرده‌اند که این یک استثنا بوده و تعیین این مبلغ، کار نجاشی، حاکم [[حبشه]] بوده که وکلات پیامبر در خواستگاری از ام‌حبیه را برعهده داشته است. او چنین مهریه را تعیین و خودش پرداخت کرده و پیامبر با آن مخالفت نکرده است.<ref>مسعودی، «پژوهشى درباره مَهرُالسُّنّه (مهر محمّدى)»، ص۱۱۳.</ref>
در منابع روایی، چند روایتِ متفاوت با روایات مهرالسنه دیده می‌شود. از جملهٔ آن‌ها روایتی است که در آن مهریه [[ام‌حبیبه]] (همسر پیامبر) بیش از این مقدار، یعنی چهارهزار درهم نقل شده است.<ref>شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۰۴ق، ج۳، ص۴۷۳.</ref> درخصوص این ماجرا، از [[امام باقر(ع)]] روایت کرده‌اند که این مهریه را نجاشی، حاکم [[حبشه]] تعیین کرده که وکالت پیامبر در خواستگاری از ام‌حبیبه را برعهده داشته و خود او مهریه را پرداخت کرده و پیامبر با آن مخالفت نکرده است.<ref>مسعودی، «پژوهشى درباره مَهرُالسُّنّه (مهر محمّدى)»، ص۱۱۳.</ref>


همچنین در خصوص حضرت زهرا هم مهریه‌های مختلفی گزارش شده است. از آن جمله است ۴۸۰ درهم، ۴۰۰ مثقال نقره و ۵۰۰ درهم.<ref>ابن‌شهرآشوب، مناقب آل‌ابی‌طالب، ۱۳۷۹ق، ج۳، ص۳۵۱.</ref> ابن‌شهرآشوب (۴۸۸-۵۸۸ق)،از محدثان شیعه، در کتابش مناقب علت این اختلافات را آن دانسته که مهریه امام علی چیز دیگری بوده و این‌ اختلافات، درباره قیمت آن است. در یکی از این روایات آمده است که مهریه حضرت زهرا کتان بافت من وپوستی دباغی نشده و گیاهی خوشبو بود. در روایت دیگری امده که زره . پوست دباغی نشده گوسفند یا شتر<ref>ابن‌شهرآشوب، مناقب آل‌ابی‌طالب، ۱۳۷۹ق، ج۳، ص۳۵۱.</ref>
همچنین در خصوص مهریه حضرت زهرا گزارش‌های متفاوتی هست. از آن جمله است ۴۸۰ درهم، ۴۰۰ مثقال نقره و ۵۰۰ درهم.<ref>ابن‌شهرآشوب، مناقب آل‌ابی‌طالب، ۱۳۷۹ق، ج۳، ص۳۵۱.</ref> ابن‌شهرآشوب (۴۸۸-۵۸۸ق)،از محدثان شیعه، در کتابش مناقب، علت این اختلافات را آن دانسته که مهریه امام علی چیز دیگری بوده و این‌ اختلافات، درباره قیمت آن است. سپس روایاتی آورده طبق در یکی از آن‌ها مهریه حضرت زهرا کتان بافت یمن و پوست دباغی‌نشده و گیاهی خوشبو و طبق دیگری،  زره و پوست دباغی‌نشده گوسفند یا شتر بوده است.<ref>ابن‌شهرآشوب، مناقب آل‌ابی‌طالب، ۱۳۷۹ق، ج۳، ص۳۵۱.</ref>


با بررسی مجموع این روایات و با توجه به سیره پیامبر و همچنین حدیثی که در آن مهریه همسرش، ام‌فض دختر مأمون را پانصد درهم معادل مهریه حضرت زهرا معین کرده،<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۸۴.</ref> گفته‌اند مهریه حضرت زهرا بیش از ۵۰۰ درهم نبوده است.<ref>مروج طبسی، فاطمه الگوی حیات زیبا، ۱۳۸۰ش، ص۳۵-۳۶؛ مسعودی، «پژوهشى درباره مَهرُالسُّنّه (مهر محمّدى)»، ص۱۱۳.</ref>
با بررسی مجموع این روایات و با توجه به سیره پیامبر و همچنین حدیثی که در آن امام جواد(ع) مهریه همسرش، ام‌فضل دختر مأمون را پانصد درهم معادل مهریه حضرت زهرا معین کرده،<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۸۴.</ref> گفته‌اند مهریه حضرت زهرا بیش از ۵۰۰ درهم نبوده است.<ref>مروج طبسی، فاطمه الگوی حیات زیبا، ۱۳۸۰ش، ص۳۵-۳۶.</ref>


== سقف مهریه ==
== سقف مهریه ==

نسخهٔ ‏۲۵ نوامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۷:۱۵

مَهرالسُنَّة مهریه همسران و دختران پیامبر اسلام(ص). مقدار مهرالسنه، پانصد درهم برابر با ۱۵۰۰ گرم نقره خالص است. فقها تعیین مهریه بیش از این مقدار را مکروه می‌دانند.

مفهوم‌شناسی

مهرالسنه به مهریه‌ای گفته می‌شود که پیامبر اسلام(ص) برای همسران و همچنین به‌نقل شیخ صدوق، دخترانش[۱] قرار می‌داد.[۲] بنا بر روایات، مقدار این مهریه، پانصد درهم بوده است.[۳] این روایات را متواتر دانسته‌اند.[۴] در برخی از روایات تصریح شده است که پیامبران هیچ‌یک از زنان و دخترانش را بیش از دوازده اوقیه و نیم (معادل پانصد درهم) مهریه تعیین نکرد.[۵]

چند روایت متفاوت

در منابع روایی، چند روایتِ متفاوت با روایات مهرالسنه دیده می‌شود. از جملهٔ آن‌ها روایتی است که در آن مهریه ام‌حبیبه (همسر پیامبر) بیش از این مقدار، یعنی چهارهزار درهم نقل شده است.[۶] درخصوص این ماجرا، از امام باقر(ع) روایت کرده‌اند که این مهریه را نجاشی، حاکم حبشه تعیین کرده که وکالت پیامبر در خواستگاری از ام‌حبیبه را برعهده داشته و خود او مهریه را پرداخت کرده و پیامبر با آن مخالفت نکرده است.[۷]

همچنین در خصوص مهریه حضرت زهرا گزارش‌های متفاوتی هست. از آن جمله است ۴۸۰ درهم، ۴۰۰ مثقال نقره و ۵۰۰ درهم.[۸] ابن‌شهرآشوب (۴۸۸-۵۸۸ق)،از محدثان شیعه، در کتابش مناقب، علت این اختلافات را آن دانسته که مهریه امام علی چیز دیگری بوده و این‌ اختلافات، درباره قیمت آن است. سپس روایاتی آورده طبق در یکی از آن‌ها مهریه حضرت زهرا کتان بافت یمن و پوست دباغی‌نشده و گیاهی خوشبو و طبق دیگری، زره و پوست دباغی‌نشده گوسفند یا شتر بوده است.[۹]

با بررسی مجموع این روایات و با توجه به سیره پیامبر و همچنین حدیثی که در آن امام جواد(ع) مهریه همسرش، ام‌فضل دختر مأمون را پانصد درهم معادل مهریه حضرت زهرا معین کرده،[۱۰] گفته‌اند مهریه حضرت زهرا بیش از ۵۰۰ درهم نبوده است.[۱۱]

سقف مهریه

فقیهان برای مهریه زن، سقفی تعیین نکرده‌اند؛[۱۲] اما تعیین مهریه بیش از مهرالسنه را مکروه می‌دانند.[۱۳] تنها سیدِ مرتَضی با استناد به روایتی، مهریه بیش از مهرالسنه را باطل می‌داند و می‌گوید اگر مهریه‌ای بیش از آن باشد، تنها مقدار معادلِ مهرالسنه برعهده مرد است.[۱۴]

معادل امروزی مهرالسنه

طبق روایات و نقل‌های تاریخی، پیامبر اسلام(ص) مهریه زنان و دختران خود را دوازده‌ونیم اَوقیه قرار می‌داد.[۱۵] اوقیه واحد پولی بود که اعراب صدر اسلام در معامله‌های خود از آن استفاده می‌کردند. هر اوقیه برابر با چهل درهم آن روزگار بوده است. از این رو مقدار مهرالسنه پانصد درهم می‌شود.[۱۶] با توجه به اینکه وزن درهم در زمان امویان، حدود سه گرم نقره خالص بوده است، گفته‌اند مقدار مهرالسنه حدود ۱۵۰۰ گرم نقره خالص می‌شود.[۱۷]

پانویس

الگوی پانویس غیرفعال شده است. لطفا از الگوی پانوشت استفاده شود

منابع

  • جعفری، علی، «امکان‌سنجی فقهی تحدید مهریه»، در مجله پژوهش‌های فقهی، تهران، شماره ۲، تابستان ۱۳۹۴ش.
  • شهید ثانی، زین‌الدین بن علی، الروضة البهیة فی اللمعة الدمشقیة، تحقیق محمد کلانتر، بیروت، موسسة‌ الاعلمی للمطبوعات، بی‌تا.
  • شیخ صدوق، محمد بن علی، المقنع، قم، مؤسسه امام هادی(ع)، چاپ اول، ۱۴۱۵ق.
  • شیخ صدوق، محمد بن علی، من لایحضره الفقیه، قم، منشورات جماعة المدرسین فی الحوزة العمیة، چاپ دوم، ۱۴۰۴ق.
  • مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، بیروت، دار احیاء‌ التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
  • محمدی ری‌شهری، محمد، تحکیم خانواده از نگاه قرآن و حدیث، ترجمه حمیدرضا شیخی، قم، سازمان چاپ و نشر‌ دار الحدیث، چاپ دوم، ۱۳۸۹ش.

پیوند به بیرون


  1. شیخ صدوق، المقنع، ۱۴۱۵ق، ص۳۰۲.
  2. نگاه کنید به شیخ صدوق، المقنع، ۱۴۱۵ق، ص۳۰۲؛ شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۴۱۰ق، ج۵، ص۳۴۴.
  3. مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۰۰، ص۳۴۷-۳۴۸؛ شیخ صدوق، المقنع، ۱۴۱۵ق، ص۳۰۲؛ شهید ثانی، ۱۴۱۰، ج۵، ص۳۴۴.
  4. مسعودی، «پژوهشى درباره مَهرُ السُّنّه (مهر محمّدى)»، ص۱۱۳.
  5. حمیری، قرب‌الاسناد، ۱۴۱۳ق، ص۱۶-۱۷.
  6. شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۰۴ق، ج۳، ص۴۷۳.
  7. مسعودی، «پژوهشى درباره مَهرُالسُّنّه (مهر محمّدى)»، ص۱۱۳.
  8. ابن‌شهرآشوب، مناقب آل‌ابی‌طالب، ۱۳۷۹ق، ج۳، ص۳۵۱.
  9. ابن‌شهرآشوب، مناقب آل‌ابی‌طالب، ۱۳۷۹ق، ج۳، ص۳۵۱.
  10. مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۸۴.
  11. مروج طبسی، فاطمه الگوی حیات زیبا، ۱۳۸۰ش، ص۳۵-۳۶.
  12. جعفری، «امکان‌سنجی فقهی تحدید مهریه»، ص۳۳۹.
  13. جعفری، «امکان‌سنجی فقهی تحدید مهریه»، ص۳۳۹؛ شهید ثانی، الروضة البهیة، موسسةالاعلمی، ج۵، ص۳۴۴.
  14. جعفری، «امکان‌سنجی فقهی تحدید مهریه»، ص۳۳۹؛ شهید ثانی، الروضة البهیة، موسسةالاعلمی، ج۵، ص۳۴۴.
  15. مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۰۰، ص۳۴۷و۳۴۹.
  16. محمدی ری‌شهری، تحکیم خانواده، ۱۳۸۹ش، ص۱۱۳.
  17. محمدی ری‌شهری، تحکیم خانواده، ۱۳۸۹ش، ص۱۱۳.