جهیزیه
جهیزیه به اسباب و اثاثیه‌ای گفته می‌شود که عروس برای زندگی مشترک به خانه شوهر می‌برد و در ملکیت زن باقی می‌ماند. با این حال بنابر فقه شیعه، بر مرد واجب است که اثاث مورد نیاز زندگی را برای همسرش فراهم کند و تأمین آن بر زن واجب نیست.
مفهوم جهیزیه
جهیزیه به اسباب، لباس و اثاثیه‌ای گفته می‌شود که عروس با خود به خانۀ داماد می‌برد.[۱] در حالت کلی جهیزیه می‌تواند شامل پول، جنس یا ملک باشد، اما در برخی از جوامع، جهیزیه بیشتر شامل اسباب و لوازم خانه است.[۲][یادداشت ۱] در روایات شیعه نقل شده است که پیامبر بخشی از مهریه حضرت زهرا را به ابوبکر و عمار یاسر داد تا وسائل اولیه زندگی امام علی و فاطمه را خریداری کنند.[۳]
از جهیزیه در ابواب فقهی نکاح، طلاق،[۴] و خمس[۵] سخن گفته شده است.
احکام جهیزیه
بر مرد واجب است اثاث مورد نیاز زندگی را برای همسرش فراهم کند و تأمین آن بر زن واجب نیست.[۶]
هرگاه زن و شوهر در ملکیت اثاث منزل با یکدیگر اختلاف کنند، قول کسی که برای ادعای خود شاهد می‌آورد پذیرفته می‌شود و با عدم وجود شاهد، بنابر نظر مشهور، اثاث زنانه برای زن و وسایل مردانه برای مرد و لوازم مشترک، بین آن دو تقسیم می‌شود.[۷]
جهیزیه اگر در شأن زن باشد خمس ندارد.[۸]
پانویس
- ↑ معین، فرهنگ معین، ۱۳۶۰ش، ص۱۲۵۷.
- ↑ کتیرایی، از خشت تا خشت، ۱۳۴۵ش، ص۴.
- ↑ شیخ طوسی، الأمالی، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۹۳.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۳۰، ص۱۱۹-۱۲۰.
- ↑ بروجردی، المستند فی شرح العروة الوثقی، ۱۴۲۱ق، ص۳۳۰؛ مکارم شیرازی، انوار الفقاهه، ۱۴۱۶ق، ص۴۸۳.
- ↑ مغنیه، الفقه علی المذاهب الخمسة، ۱۴۲۱ق، ج۲، ص۳۵۶.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۴۰، ص۴۹۳-۴۹۴.
- ↑ امام خمینی، تحریرالوسیله، ۱۳۷۹ش، ج۱، ص۳۵۹.
یادداشت
- ↑ جَهیزیّه، یا جَهاز، داراییهای معینی که دختران با خود به هنگام ازدواج از داراییهای خانواده یا گروه دودمانی خود به خانۀ شوهر و خانواده و گروه دودمانی او می‌برند.جهـاز را نـوعی شیربهـای واژگونـه نیـز دانسته‌اند، به این معنا که در جایی که زنان کمیاب‌اند، شوهران چیزی به نام شیربها به خانوادۀ دختر می‌پردازند، و در جایی که مردان نادرند، پدر زن چیزی به نام جهاز می‌پردازد. جهیزیه
منابع
- بروجردی، مرتضی، المستند فی شرح عروة الوثقی، تقریرات درس آیت الله خوئی، قم، موسسة احیاء آثار الامام الاخوئی، ۱۴۲۱ق.
- توضیح المسائل مراجع، به کوشش سید محمد حسن بنی هاشمی، قم، دفتر نشر اسلامی، ۱۳۷۵ش.
- خمینی، روح الله، تحریر الوسیله، قم، دارالعلم،۱۳۷۹ش.
- شیخ طوسی، محمد بن حسن، الأمالی، ترجمه صادق حسن‌زاده، قم، نشر اندیشه هادی، ۱۳۸۸ش.
- کتیرایی،محمود، از خشت تا خشت، مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی. تهران ۱۳۴۵ش.
- مغنیه، محمدجواد، الفقه علی المذاهب الخمسة، بیروت، دارالتیار الجدید،۱۴۲۱ق.
- نجفی، محمد بن حسن باقر، ترجمه محمد قوچانی، بیروت،دار احیا تراث العربی، ۱۳۶۲ش.