نکاح شغار
| بخشی از احکام عملی و فقهی |
|---|
 |
 | این مقاله یک نوشتار توصیفی درباره یک مفهوم فقهی است و نمیتواند معیاری برای اعمال دینی باشد. برای اعمال دینی به منابع دیگر مراجعه کنید. |
نکاح شِغار نوعی ازدواج در دوران جاهلیت بوده است که دو مرد، دختر یا خواهر یکدیگر را به عقد هم در می‌آوردند و هر زن به‌عنوان مهریه زن دیگر محسوب می‌شد. این ازدواج از نظر اسلام حرام و باطل است.[۱] در منابع فقهی، از نکاح شغار به ازدواج بدون مهریه نیز یاد شده است.[۲]
به گفته شهید ثانی ازدواج شغار به اجماع فقهای امامیه باطل است.[۳] برای باطل‌بودن این نکاح به روایت نبوی لا شِغار فی الإسلام (در اسلام شغاری نیست) استناد شده است.[۴] همچنین صاحب جواهر گفته است در هر نکاحی که ازدواج زنی دیگر به عنوان مَهر، جزء یا شرط مهریه قرار گیرد آن ازدواج باطل است.[۵]
به گفته نویسنده مقاله «نکاح شغار در فقه و قانون و نقش آن در منازعات فامیلی»، به جز حنفی‌ها دیگر مذاهب چهارگانه اهل‌سنت، شغار را باطل می‌دانند.[۶] به باور ابوحنیفه با اجباری‌کردن مهرالمثل مشکل ازدواج شغار حل می‌شود و شرط فاسد در عقد تأثیری در ازدواج ندارد.[۷]
بر اساس برخی گزارش‌ها، ازدواج شغار در برخی مناطق مثل استرالیا، آفریقا، افغانستان، هند و سوماترا به‌علت فقر و ناتوانی از پرداخت مهریه انجام می‌گیرد.[۸]
پانویس
- ↑ جزیری، الفقه علی المذاهب الاربعه، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۱۹۰.
- ↑ ابن‌حجر عسقلانی، تلخیص الحبیر، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۳۲۸.
- ↑ شهید ثانی، الروضه البهیه، ۱۴۱۳ق، ج۵، ص۲۴۴؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۳۰، ص۱۲۸.
- ↑ حر العاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۱۶ق، ج۲۰، ص۳۰۳؛ مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۱۰۳۴.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۳۰، ص۱۳۰.
- ↑ پوهندوی، «نکاح شغار در فقه و قانون و نقش آن در منازعات فامیلی»، ص۵۵-۵۶.
- ↑ جزیری، الفقه علی المذاهب الاربعه، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۱۹۱.
- ↑ ترمانینی، الزواج عند العرب الجاهلیه و الاسلام، ۱۹۸۴م، ص۲۸؛ پوهندوی، «نکاح شغار در فقه و قانون و نقش آن در منازعات فامیلی»، ص۵۵-۵۶.
منابع
- ابن‌حجر عسقلانی، تلخیص الحبیر فی تخريج احاديث الرافعی الكبير، بی‌جا، دار الکتب العلمیه، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.
- پوهندوی، عبدالمجید صمیم، «نکاح شغار در فقه و قانون و نقش آن در منازعات فامیلی»، فصلنامه علمی پژوهشی موسسه تحصیلات عالی خصوصی غالب، سال چهارم، شماره ۱، بهار ۱۳۹۴ش.
- ترمانینی، عبدالسلام، الزواج عند العرب الجاهلیه و الاسلام، کویت، عالم المعرفه، ۱۹۸۴م.
- جزیری، عبدالرحمن، الفقه علی المذاهب الاربعه(ج۴)، بیروت، دارالثقلین، ۱۴۱۹ق.
- جمعی از نویسندگان، الموسوعه الفقیه الکویتیه(ج۴۱)، کویت، وزارت اوقاف و الشئون الاسلامیه، ۱۴۰۴ق- ۱۴۲۷ق.
- شهید ثانی، زین‌الدین بن علی، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه(ج۵)، قم، مکتب الداوری، ۱۴۱۰ق.
- مسلم بن حجاج، مسلم، صحیح مسلم(ج۲)، قاهره، دارالحدیث، ۱۴۱۲ق.
- نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام(ج۳۰)، به تحقیق محمود قوچانی، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی، چاپ هفتم، ۱۳۶۲ش.