زندگانی فاطمه زهرا (کتاب)

زندگانی فاطمه زهرا(س)

اطلاعات کتاب
نویسنده	سید جعفر شهیدی
موضوع	فاطمه زهرا(س)
زبان	فارسی
مجموعه	یک جلد
اطلاعات نشر
ناشر	دفتر نشر فرهنگ اسلامی

زندگانی فاطمه زهرا(س)، کتابی درباره حضرت فاطمه(س) به زبان فارسی نوشته سید جعفر شهیدی (متوفای ۱۳۸۶ش) . این اثر گزارشی از زندگی دختر پیامبر اکرم(ص) است که در ضمن آن رویدادها و تحلیل‌هایی نیز ارائه شده است. شهیدی از عصر پیامبر آغاز کرده و تا شهادت حضرت زهرا(س) و حوادث پس از آن را بررسی کرده است. اصل کتاب و خلاصه آن بارها از سوی دفتر نشر فرهنگ اسلامی چاپ شده است.

نویسنده

مقالهٔ اصلی: سید جعفر شهیدی

سید جعفر شهیدی (۱۲۹۷ - ۱۳۸۶ش)، تاریخ‌نگار، مترجم، پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی و استاد دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران و از شاگردان علی اکبر دهخدا و بدیع الزمان فروزانفر در دانشگاه تهران بود. او در سال ۱۳۴۰ش، دکترای خود را در رشته ادبیات فارسی و تاریخ دریافت کرد. پیش از آن در حوزه علمیه قم و حوزه علمیه نجف تحصیل کرده بود. او در این دوران از اساتیدی همچون آیت‌الله بروجردی، و آیت‌الله خویی بهره برد. گفته شده که شهیدی به درجه اجتهاد رسیده بود. از آثار تاریخی او می‌توان به این کتاب‌ها اشاره کرد:

1. پس از پنجاه سال: پژوهشی تازه پیرامون قیام امام حسین(ع)،
2. تاریخ تحلیلی اسلام،
3. آشنایی با زندگانی امام صادق(ع)،
4. زندگانی علی بن الحسین(ع)،
5. علی از زبان علی: شرح زندگانی امیر مؤمنان(ع).

سخن مؤلف

نویسنده اثر خود را با آیه «نَحْنُ نَقُصُّ عَلَیکَ نَبَأَهُمْ بِالْحَقِّ» (آیه ۱۳ سوره کهف) آغاز کرده و تأکید می‌کند که این کتاب، روایتی مستند و آموزنده از زندگی حضرت فاطمه زهرا(س) است، نه صرفاً یک زندگینامه شخصی. به باور سید جعفر شهیدی، رویدادهای شرح‌داده‌شده در این کتاب، اگرچه متعلق به قرن‌ها پیش هستند، اما مضامین عبرت‌آموز آنها همچنان برای جوامع امروزی کاربرد دارد. او معتقد است اگر قهرمانان این وقایع (مانند حضرت زهرا(س)) را از بستر تاریخی‌شان جدا کنیم، مشابهت‌های آشکاری با حوادث معاصر پیدا می‌شود.

نویسنده در پایان تصریح می‌کند که حقایق مطرح‌شده در این اثر، با گذشت زمان کهنه نشده‌اند و خواننده پس از مطالعه، به عینی‌بودن تحلیل‌های ارائه‌شده پی خواهد برد.

محتوا

خلاصه کتاب

سید جعفر شهیدی در این کتاب بیش از ۷۰ منبع از شیعه و اهل سنت را به‌کار گرفته است. کتاب بدون فصل‌بندی خاصی تدوین شده است، اما مطالب آن با ترتیب تاریخی از زمان پیامبر اکرم(ص) آغاز شده و تا شهادت حضرت زهرا(س) پیش رفته است. او سپس به مباحث دیگری نیز پرداخته است. برخی از عناوین از این قرار است:

• آن حادثه‌ها چیست؟
• صحرای عربستان
• خدیجه
• نام و لقب‌های دختر پیغمبر
• از خواستگاری تا به خانه شوهر رفتن فاطمه زهرا(س)
• زندگانی زهرا در خانه شوهر
• ولادت امام حسن(ع) و نبرد احد
• زهرا سیده زنان جهان
• آیا بین زن و شوهر کدورتی روی داد؟
• عبادت دختر پیغمبر
• فدک در اختیار پیغمبر و واگذاری آن به زهرا(س)
• فتح مکه
• حجة الوداع
• رحلت پیامبر(ص)
• هجوم به خانه پیغمبر
• تصرف فدک از جانب حکومت
• مرکز دادخواهان
• پاسخ ابوبکر به دختر پیغمبر
• آیا فاطمه پیش از مرگ پیغمبر بیمار بوده است؟
• سخنان عبرت‌آمیز فاطمه در بستر مرگ
• در آستانه ملکوت
• به‌خاک سپردن زهرا
• قبر دختر پیغمبر
• برای عبرت تاریخ
• گزیده‌هایی از شعرهای شاعران شیعی عربی‌زبان
• دختر پیغمبر در شعر فارسی
• فرزندان فاطمه
• واپسین منزل کاروان.

تلخیص و چاپ

نسخه کامل کتاب را دفتر نشر فرهنگ اسلامی در سال ۱۳۶۰ش منتشر ساخته است. زندگانی فاطمه زهرا(س) طی سال‌ها تجدید چاپ شده و در سال ۱۴۰۳ش به چاپ شصت و پنجم رسیده است. خلاصه کتاب نیز چندین بار چاپ شده است.