Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۵٬۰۴۷
ویرایش
قیام امام حسین(ع): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
|مرتبط = [[سوگواری محرم]] • [[واقعه کربلا]] | |مرتبط = [[سوگواری محرم]] • [[واقعه کربلا]] | ||
}} | }} | ||
'''قیام امام حسین(ع)''' حرکت اعتراضی [[امام حسین(ع)]] علیه حکومت [[یزید بن معاویه]] بود که به شهادت او و [[شهدای کربلا|یارانش]] در [[روز عاشورا|دهم محرم]] [[سال ۶۱ هجری قمری| | '''قیام امام حسین(ع)''' حرکت اعتراضی [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] علیه حکومت [[یزید بن معاویه]] بود که به شهادت او و [[شهدای کربلا|یارانش]] در [[روز عاشورا|دهم محرم]] سال [[سال ۶۱ هجری قمری|۶۱ق]] و [[اسیران کربلا|اسارت خانواده‌اش]] انجامید. این حرکت با خودداری امام حسین(ع) از [[بیعت]] با حاکم مدینه به‌عنوان نماینده یزید و خروج از [[مدینه]] در [[رجب]] [[سال ۶۰ هجری قمری|سال ۶۰ق]] آغاز شد و با برگشت اسیران به [[مدینه]] پایان یافت. | ||
هدف اصلی امام حسین(ع) از قیام چنانکه در [[وصیت امام حسین(ع) به محمد بن حنفیه|وصیتش به محمد بن حَنَفیّه]] آمده است بازگرداندن جامعه اسلامی به مسیر صحیح و مبارزه با انحرافات بوده است. با این حال تشکیل حکومت، [[شهادت]]، حفظ جان و خودداری از بیعت با یزید از دیگر اهداف وی شمرده شده است. پس از نگارش کتاب [[شهید جاوید (کتاب)|شهید جاوید]] و مطرح کردن تشکیل حکومت به عنوان هدف اصلی امام حسین(ع) و نقد آن توسط نویسندگان شیعه، بحث هدف‌شناسی قیام امام حسین(ع) وارد مطالعات [[عاشوراپژوهی]] شد و نظریات مختلفی در این زمینه به وجود آمد که شهادت‌طلبی و تشکیل حکومت از مهمترین آنها است. | |||
قیام امام حسین(ع) سبب شکل‌گیری قیام‌هایی علیه [[حکومت بنی‌امیه]] شد و در سقوط آن نقش داشت. شیعیان هر ساله در سالگرد این واقعه، مراسم‌های مختلفی برگزار می‌کنند. رواج آیین‌های عزاداری، شکل‌گیری [[ادبیات عاشورایی]]، ساخت بناها و اماکن مذهبی، تولید آثار هنری و تقویت روحیه ظلم‌ستیزی از تأثیرات این واقعه بر جامعه و فرهنگ شیعی به شمار می‌آید. | قیام امام حسین(ع) سبب شکل‌گیری قیام‌هایی علیه [[حکومت بنی‌امیه]] شد و در سقوط آن نقش داشت. شیعیان هر ساله در سالگرد این واقعه، مراسم‌های مختلفی برگزار می‌کنند. رواج آیین‌های عزاداری، شکل‌گیری [[ادبیات عاشورایی]]، ساخت بناها و اماکن مذهبی، تولید آثار هنری و تقویت روحیه ظلم‌ستیزی از تأثیرات این واقعه بر جامعه و فرهنگ شیعی به شمار می‌آید. | ||
[[پس از پنجاه سال (کتاب)|پس از پنجاه سال پژوهشی تازه پیرامون قیام حسین(ع)]] اثر [[سید جعفر شهیدی]] و [[تأملی در نهضت عاشورا (کتاب)|تأملی در نهضت عاشورا]] اثر [[رسول جعفریان]] از جمله کتاب‌های هستند که درباره تحلیل و بررسی قیام امام حسین(ع) منتشر شده‌اند. | |||
==واقعه عاشورا== | ==واقعه عاشورا== | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۷: | ||
==زمینه قیام== | ==زمینه قیام== | ||
برخی از | برخی از پژوهشگران، عامل اصلی قیام امام حسین(ع) را انحراف [[جامعه اسلامی]] از باورهای دینی و اخلاقی اسلام دانسته‌اند؛<ref>نگاه کنید به شهیدی، پس از پنجاه سال، ۱۳۸۰ش، ص۱۱۲-۱۲۳.</ref> چراکه در دوره امویان، ارزش‌های جاهلی و قبیله‌ای در کسب قدرت<ref> زمینه‌های قیام امام حسین(ع)، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۱۸.</ref> و نیز اختلافات قبیله‌ای به‌خصوص اختلاف [[بنی‌هاشم]] و [[بنی‌امیه]]<ref>شهیدی، پس از پنجاه سال، ۱۳۸۰ش، ص۶۹-۷۸.</ref> دوباره قوت گرفته بود. | ||
همچنین معرفی یزید از سوی معاویه به عنوان خلیفه و اصرار یزید برای بیعت گرفتن از امام حسین(ع) از دیگر علل و زمینه‌های این قیام بود. امام حسین(ع) یزید را شایسته خلافت نمی‌دانست و معرفی او به عنوان خلیفه را برخلاف [[صلح امام حسن | همچنین معرفی یزید از سوی [[معاویة بن ابی‌سفیان|معاویه]] به عنوان خلیفه و اصرار یزید برای بیعت گرفتن از امام حسین(ع) از دیگر علل و زمینه‌های این قیام بود. امام حسین(ع) یزید را شایسته خلافت نمی‌دانست و معرفی او به عنوان خلیفه را برخلاف [[صلح امام حسن(ع)|صلح‌نامه امام حسن با معاویه]] میدانست؛ چراکه در صلح‌نامه آمده بود که معاویه حق ندارد برای خود جانشینی تعیین کند.<ref>ابن اعثم، الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۴، ص۲۹۰-۲۹۱.</ref> | ||
==اهداف و برنامه‌های قیام== | ==اهداف و برنامه‌های قیام== | ||
| خط ۱۴۱: | خط ۱۴۳: | ||
[[پرونده:پس از پنجاه سال - کتاب.jpg|200px|بندانگشتی|پس از پنجاه سال پژوهشی تازه پیرامون قیام حسین(ع)، اثر سید جعفر شهیدی.]] | [[پرونده:پس از پنجاه سال - کتاب.jpg|200px|بندانگشتی|پس از پنجاه سال پژوهشی تازه پیرامون قیام حسین(ع)، اثر سید جعفر شهیدی.]] | ||
درباره قیام امام حسین آثار مختلفی نوشته شده است برخی از آثاری که با رویکرد تحلیل چرایی و اهداف قیام امام حسین نوشته شده است عبارتند از: | درباره قیام امام حسین آثار مختلفی نوشته شده است برخی از آثاری که با رویکرد تحلیل چرایی و اهداف قیام امام حسین نوشته شده است عبارتند از: | ||
* | *''عاشوراشناسی: پژوهشی درباره هدف امام حسین(ع)'' اثر محمد اسفندیاری. شامل سه فصل «هدف‌شناسی قیام»، «کوفه، انتخاب درست امام» و «دیدگاه گذشتگان» است. نویسنده در بخش دوم کتاب درباره اهداف امام حسین هفت نظریه را مطرح کرده است<ref>اسفندیاری، عاشوراشناسی، ۱۳۸۷ش، ص۵۹.</ref> او معتقد است که امام حسین به قصد تشکیل حکومت قیام کرده است از این رو بخش سوم به نظر علمای شیعه درباره هدف امام حسین که با نظر نویسنده موافق است اختصاص داده است. | ||
*[[پس از پنجاه سال (کتاب)|پس از پنجاه سال پژوهشی تازه پیرامون قیام حسین(ع)]] اثر [[سید جعفر شهیدی]] (۱۲۹۷-[[۱۳۸۶ش]]) است که با نگاه تحلیلی نوشته شده است. شهیدی در این کتاب زمینه‌های اجتماعی، سیاسی، قومی و مذهبی را در شکل‌گیری قیام امام حسین(ع) را بررسی کرده است. این کتاب در سال ۱۳۵۸ش به چاپ رسیده است. | *[[پس از پنجاه سال (کتاب)|پس از پنجاه سال پژوهشی تازه پیرامون قیام حسین(ع)]] اثر [[سید جعفر شهیدی]] (۱۲۹۷-[[۱۳۸۶ش]]) است که با نگاه تحلیلی نوشته شده است. شهیدی در این کتاب زمینه‌های اجتماعی، سیاسی، قومی و مذهبی را در شکل‌گیری قیام امام حسین(ع) را بررسی کرده است. این کتاب در سال ۱۳۵۸ش به چاپ رسیده است. | ||
*[[تأملی در نهضت عاشورا (کتاب)|تأملی در نهضت عاشورا]] اثر [[رسول جعفریان]]. در این کتاب برخی از منابع مربوط به واقعه کربلا معرفی شده است همچنین به زمینه‌های قیام، شرح واقعه، حمکت شهادت امام حسین، آثار قیام، ابعاد شعاری و شکلی آن، تحریفات واقعه کربلا و تاریخچه عزاداری اهل‌سنت برای امام حسین پرداخته شده است.<ref>جعفریان، تأملی در نهضت عاشورا، ۱۳۸۶ش، ص۱۲.</ref> | *[[تأملی در نهضت عاشورا (کتاب)|تأملی در نهضت عاشورا]] اثر [[رسول جعفریان]]. در این کتاب برخی از منابع مربوط به واقعه کربلا معرفی شده است همچنین به زمینه‌های قیام، شرح واقعه، حمکت شهادت امام حسین، آثار قیام، ابعاد شعاری و شکلی آن، تحریفات واقعه کربلا و تاریخچه عزاداری اهل‌سنت برای امام حسین پرداخته شده است.<ref>جعفریان، تأملی در نهضت عاشورا، ۱۳۸۶ش، ص۱۲.</ref> | ||
*قیام عاشورا در کلام و یپام امام خمینی. بخش اول این کتاب شامل سه سخنرانی پیرامون محرم و عاشورا است. بخش دوم آن علل و عوامل قیام عاشورا، فلسفه عزاداری و روضه‌خوانی را دربردارد و در خاتمه نیز گزیده‌ای از سخنان او درباره محرم و قیام کربلا بیان شده است.<ref>[http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_79578/کتاب/قیام_عاشورا_در_کلام_و_پیام_امام_خمینی_س_/قیام_عاشورا_در_کلام_و_پیام_امام_خمینی_س_ «قیام عاشورا در کلام و پیام امام خمینی(س)»]، پرتال امام خمینی.</ref> | *''قیام عاشورا در کلام و یپام امام خمینی''. بخش اول این کتاب شامل سه سخنرانی پیرامون محرم و عاشورا است. بخش دوم آن علل و عوامل قیام عاشورا، فلسفه عزاداری و روضه‌خوانی را دربردارد و در خاتمه نیز گزیده‌ای از سخنان او درباره محرم و قیام کربلا بیان شده است.<ref>[http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_79578/کتاب/قیام_عاشورا_در_کلام_و_پیام_امام_خمینی_س_/قیام_عاشورا_در_کلام_و_پیام_امام_خمینی_س_ «قیام عاشورا در کلام و پیام امام خمینی(س)»]، پرتال امام خمینی.</ref> | ||
''اهداف قیام حسینی'' اثر [[ناصر مکارم شیرازی]]''، بررسی و تحلیل قیام امام حسین(ع)'' که سخنرانی‌های [[سید محمدباقر حکیم]] است، ''قیام امام حسین(ع) در منابع اهل سنت'' نوشته غلامحسین فیاض از دیگر کتاب‌هایی هستند که در این زمینه نگارش و منتشر شده‌اند. | ''اهداف قیام حسینی'' اثر [[ناصر مکارم شیرازی]]''، بررسی و تحلیل قیام امام حسین(ع)'' که سخنرانی‌های [[سید محمدباقر حکیم]] است، ''قیام امام حسین(ع) در منابع اهل سنت'' نوشته غلامحسین فیاض از دیگر کتاب‌هایی هستند که در این زمینه نگارش و منتشر شده‌اند. | ||