علی بن حسنعلی خنیزی

اطلاعات فردی
نام کامل	علی بن حسنعلی خُنَیزی
لقب	ابوعبدالکریم
تاریخ تولد	۱۲۸۵ق
تاریخ وفات	۱۳۶۲ق؛ بحرین
محل دفن	قطیف
اطلاعات علمی
استادان	سید محمد کاظم طباطبائی یزدی ; شیخ طه نجف • علی بن حسن تاروتی ; شیخ الشریعة اصفهانی • محمد عوامی ; حسن علی بدر • سید محمد شُبّر
شاگردان	منصور زائر • منصور آل سیف ; محمد حسین آل عبدالجبار •
محل تحصیل	نجف
تألیفات	تبصرة الناسک فی اعمال المناسک ; اسفارُ الناظرین • شرح نجاة العباد ; شرحی بر شرح النظام
فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی
اجتماعی	قضاوت

علی بن حسنعلی خُنَیزی (۱۲۸۵-۱۳۶۲ق)، از فقهای امامی قرن چهاردهم هجری قمری و قاضی شهر قطیف. وی از شاگردان سید محمد کاظم طباطبائی یزدی و شیخ الشریعه اصفهانی بوده است.

تحصیلات

کنیه‌ خنیزی، ابوعبدالکریم بود. او برادرزاده علی بن حسن خنیزی که همنام و معاصر او بود، است.^[۱] وی در سال ۱۲۸۵ق در قطیف زاده شد. و پس از فراگیری خواندن و نوشتن و قرائت قرآن، به تجارت مشغول شد. اما پس از مدتی به ادامۀ تحصیلات دینی علاقه‌مند گردید و در ۱۳۰۸ق به نجف مهاجرت کرد وی در آنجا علوم مقدماتی و سطوح را فرا گرفت و در ۱۳۲۳ق به زادگاهش بازگشت.

استادان

اساتید دروس عالی فقه و اصول

شاگردان

خنیزی در قطیف به نشر معارف دینی و ارشاد مردم و تدریس و تربیت شاگرد پرداخت. برخی از شاگردانش عبارتند از:

قضاوت

حاکم عثمانی او را که عالمی برجسته و با نفوذ در منطقۀ قطیف بود به منصب قضاوت در آنجا برگزید.

در حمله ملک عبدالعزیز بن عبدالرحمان آل سعود به احساء، خنیزی برای جلوگیری از کشتار مردم، حاکم قطیف را به خروج از شهر و مقابله نکردن با سعودیان ترغیب کرد. پس از اشغال قطیف به دست عبدالرحمان بن سُوَیلم سعودی در ۱۳۳۱ق، خنیزی همچنان منصب قضاوت را در این شهر برعهده داشت.^[۴]

درگذشت

خنیزی در ۱۳۶۲ق/۱۳۲۲ش برای معالجه به بحرین رفت و در آنجا درگذشت و در قطیف به خاک سپرده شد.^[۵]

تألیفات

تبصرة الناسک فی اعمال المناسک، کامل‌ترین اثر اوست.
اسفارُ الناظرین، شرحی بر تبصرة المتعلمین علامه حلی، فقط شامل بخشی از مبحث طهارت
شرح ناتمام نجاة‌العباد که رسالۀ فتوایی صاحب جواهر است
شرحی بر شرح النظام نظام الدین حسن نیشابوری در علم صرف

تألیفات او همگی به جز تبصرة الناسک فی اعمال المناسک ناتمام ماندند.^[۶]

مطالعه بیشتر

پسر عمویش، عبدالله بن علی خنیزی کتاب «ذکری الزعیم الخنیزی» را تألیف کرد که شامل مقالات و قصایدی دربارۀ اوست. این کتاب در سال ۱۳۷۳ق به چاپ رسید.

همچنین عبدالکریم فرزند خنیزی نیز شرح حال پدرش را نگاشت.^[۷]

پانویس

↑ آقا بزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعة، قسم۴، ص۱۳۹۰ و پانویس۱؛ امین، اعیان الشیعة، ج۸، ص۲۹۵
↑ آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعة، قسم۴، ص۱۳۹۳-۱۳۹۴؛ امین، اعیان الشیعه، ج۸، ص۲۹۸
↑ آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعة، قسم۴، ص۱۳۹۳-۱۳۹۴؛ امین، اعیان الشیعه، ج۸، ص۲۹۸
↑ امین، اعیان الشیعه، ج۸، ص۲۹۸-۲۹۹؛ حسین خلف خزعل، تاریخ الکویت السیاسی، ج۲، ص۱۹۴-۱۹۵؛ سبیعی، التصدی السعودی للحکم العثمانی للاحساء و القطیف، ص۱۸۳-۱۸۴
↑ آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام‌الشیعة، قسم۴، ص۱۳۹۴؛ امین، اعیان الشیعه، ج۸، ص۲۹۸-۲۹۹؛ امینی، معجم رجال الفکر و الادب فی النجف خلال الف عام، ص۵۰۳
↑ بحرانی، انور البدرین، ص۳۷۷؛ آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعة، قسم۴، ص ۱۳۹۵؛ آقا بزرگ طهرانی، الذریعة، ج۲۶، ص۳۰۴-۳۰۵
↑ آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعة، قسم۴، ص۱۳۹۵؛ آقا بزرگ طهرانی، الذریعة، ج۲۶، ص۳۰۴-۳۰۵

منابع

منبع مقاله، دانشنامه جهان اسلام، ج۱۷، ص۲۱۴-۲۱۵.
آقا بزرگ طهرانی، محمد محسن، الذریعة الی التصانیف الشیعة، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.
آقا بزرگ طهرانی، محمد محسن، طبقات اعلام الشیعة، نقباء البشر فی القرن الرابع العشر، مشهد، قسم، ۱-۴، ۱۴۰۴ق.
امین، سید محسن، اعیان الشیعة، بیروت، دارالتعارف.
امینی، محمد هادی، معجم رجال الفکر و الادب فی النجف خلال الف عام، نجف، ۱۳۸۴ق/۱۹۶۴م.
بحرانی، علی بن حسن، انور البدرین فی تراجم علماء القطیف و الإحساء و البحرین، چاپ محمد علی محمد رضا طبسی، نجف، ۱۳۷۷ق، چاپ افست قم، ۱۴۰۷ق.
خلف خزعل، حسین، تاریخ الکویت السیاسی، بیروت، ۱۹۶۲-۱۹۶۵م.
سبیعی، عبدالله، التصدی السعودی للحکم العثمانی للاحساء و القطیف، ۱۲۸۸-۱۳۳۱ق/۱۸۷۱-۱۹۱۳ق، ریاض، ۱۴۲۰ق/۱۹۹۹م.

پیوند به بیرون

دانشنامه جهان اسلام

[1] آقا بزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعة، قسم۴، ص۱۳۹۰ و پانویس۱؛ امین، اعیان الشیعة، ج۸، ص۲۹۵

[2] آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعة، قسم۴، ص۱۳۹۳-۱۳۹۴؛ امین، اعیان الشیعه، ج۸، ص۲۹۸

[3] آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعة، قسم۴، ص۱۳۹۳-۱۳۹۴؛ امین، اعیان الشیعه، ج۸، ص۲۹۸

[4] امین، اعیان الشیعه، ج۸، ص۲۹۸-۲۹۹؛ حسین خلف خزعل، تاریخ الکویت السیاسی، ج۲، ص۱۹۴-۱۹۵؛ سبیعی، التصدی السعودی للحکم العثمانی للاحساء و القطیف، ص۱۸۳-۱۸۴

[5] آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام‌الشیعة، قسم۴، ص۱۳۹۴؛ امین، اعیان الشیعه، ج۸، ص۲۹۸-۲۹۹؛ امینی، معجم رجال الفکر و الادب فی النجف خلال الف عام، ص۵۰۳

[6] بحرانی، انور البدرین، ص۳۷۷؛ آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعة، قسم۴، ص ۱۳۹۵؛ آقا بزرگ طهرانی، الذریعة، ج۲۶، ص۳۰۴-۳۰۵

[7] آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعة، قسم۴، ص۱۳۹۵؛ آقا بزرگ طهرانی، الذریعة، ج۲۶، ص۳۰۴-۳۰۵

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

ن ب و عربستان سعودی
مناطق تاریخی	مکه • مدینه • جده • احساء • قطیف • عوامیه • طائف • نجران • ینبع • ربذه • شعب ابی‌طالب • خیبر • غدیر خم • فدک • سقیفه • کوه نور • کوه ابوقبیس • کوه عینین • ابواء • ابطح • دارالندوه • منطقه بدر • کوه احد • کوه رضوی • حدیبیه • تهامه • بحران • صریا • حجاز • دومة الجندل • جحفه • آبار علی • خانه ارقم بن ابی‌ارقم • حیطان سبعه
اماکن مقدس	حرم مکی • حرم مدنی • مسجد الحرام • مسجد النبی • قبرستان معلاة • مسجد قبا • قبرستان بقیع • مسجد غدیر • بقعه‌های بقیع • مسجد ردالشمس • غار حراء • مسجد شجره • سرزمین منا • عرفات • مشعر • بیت الاحزان • کوه ثور • مسجد خیف • مسجد قبلتین • جبل الرحمة • حجر اسماعیل • مقام ابراهیم • زمزم • صفا و مروه • مسعی • مسجد تنعیم • مسجد الاجابة (مکه) • مسجد الاجابة (مدینه) • مسجد جن • مسجد غمامه • مساجد سبعه • ستون توبه • مقبره شهدای احد • مسجد حمزه (مدینه)• مسجد علی بن ابی‌طالب (مدینه)
شخصیت‌ها	شیخ احمد احسائی • علی بن حسنعلی خنیزی • علی بن حسن خنیزی • عبدالهادی فضلی • باقر النمر • محمدعلی عمری • حسن الصفار • سید هاشم الشخص • ناصر القفاری • زکی المیلاد
گروه‌های شیعی	جنبش مبلغان طلایه‌دار • سازمان انقلاب اسلامی در شبه جزیره • الحرکة الاصلاحیه • حزب‌الله حجاز
سایر	نخاوله • حج • وهابیت • تخریب بقیع • جزیرة العرب • یوم الهدم • قریش • اوس و خزرج • بنی‌هاشم • انصار • جاهلیت • فاجعه منا (۱۳۹۴) • انتفاضه منطقه شرقیه • باب جبرئیل • اعدام‌های ۱۲ مارس ۲۰۲۲ عربستان
قبرستان بقیع

ن ب و فقیهان شیعه (قرن ۱۴ قمری) بر اساس سال درگذشت
ساکن ایران	احمد خوئینی(۱۳۰۷ق) • سید محمدباقر خوانساری(۱۳۱۳ق) • سید علی‌اصغر جاپلقی(۱۳۱۳ق) • محمدباقر فشارکی(۱۳۱۴ق) • سید محمد فشارکی(١٣١۶ق) • محمد اشرفی مازندرانی (حجت اشرفی)(۱۳۱۵ق) • ابوالفضل تهرانی(۱۳۱۷ق) • سید محمدهاشم خوانساری(۱۳۱۸ق) • علی شریعتمدار استرآبادی(۱۳۱۸ق) • محمدحسن آشتیانی(۱۳۱۹ق) • سید محمدمهدی خوانساری(۱۳۲۴ق) • حبیب‌الله خویی(۱۳۲۴ق) • حسنعلی تهرانی(۱۳۲۵ق) • شیخ فضل‌الله نوری(۱۳۲۷ق) • حبیب خراسانی(۱۳۲۷ق) • ملا قربانعلی زنجانی(۱۳۲۸ق) • محمدشفیع بوشهری(۱۳۲۹ق) • محمدتقی آقانجفی اصفهانی(۱۳۳۲ق) • حبیب‌الله شریف کاشانی(۱۳۴۰ق) • محمد ارباب قمی(۱۳۴۱ق) • سید محمدباقر درچه‌ای(۱۳۴۲ق) • جواد ملکی تبریزی(۱۳۴۳ق) • نورالله نجفی اصفهانی(۱۳۴۶ق) • صادق آقا تبریزی(۱۳۵۱ق) • محمدباقر آیتی(۱۳۵۲ق) • سید ابوالقاسم دهکردی(۱۳۵۳ق) • عبدالکریم حائری یزدی(۱۳۵۵ق) • سید ابوالحسن انگجی تبریزی(۱۳۵۷ق) • سید حسن مدرس(۱۳۵۷ق) • ابوعبدالله زنجانی(۱۳۶۰ق) • محمدرضا مسجدشاهی(۱۳٦٢ق) • آقا نجفی قوچانی(۱۳۶۳ق) • یحیی خویی(۱۳۶۴ق) • مهدی اصفهانی(۱۳۶۵ق) • میرزا محمد فیض قمی (۱۳۷۰ق) • سید محمدتقی خوانساری(۱۳۷۱ق) • عبدالکریم خوئینی زنجانی(۱۳۷۱ق) • سید محمد حجت کوه‌کمری(۱۳۷۲ق) • مهدی آشتیانی(۱۳۷۲ق) • سید صدرالدین صدر(۱۳۷۳ق) • محمدجواد انصاری همدانی(۱۳۷۹ق) • سید علی یثربی کاشانی (۱۳۷۹ق) • سید حسین طباطبایی بروجردی(۱۳۸۰ق) • فاضل تونی(۱۳۸۰ق) • سید ابوالقاسم کاشانی(١٣٨١ق) • هاشم قزوینی (۱۳۸۱ق) • سید محمد بهبهانی(۱۳۸۳ق) • میرزا حسین فقیه سبزواری(۱۳۸۶ق) • مجتبی قزوینی(۱۳۸۶ق) • سید محمد محقق داماد(۱۳۸۸ق) • محمدتقی آملی(۱۳۹۱ق) • محمدصالح حائری مازندرانی(۱۳۹۱ق) • محمد کوهستانی مازندرانی (۱۳۹۲ق) • سید احمد شبیری زنجانی(۱۳۹۳ق) • ابوالحسن شعرانی(۱۳۹۳ق) • سید ابوالحسن رفیعی قزوینی(۱۳۹۵ق) • سید محمدهادی میلانی(۱۳۹۵ق) • میرزا احمد آشتیانی(۱۳۹۵ق) • رحیم ارباب(۱۳۹۶ق) • علی معصومی همدانی(۱۳۹۸ق) • عبدالرحیم ربانی شیرازی(۱۴۰۱ق) • سید محمدحسین طباطبائی(۱۴۰۲ق) • سید عبدالحسین دستغیب(۱۴۰۲ق) • سید اسدالله مدنی(۱۴۰۲ق) • محمد صدوقی(۱۴۰۲ق) • عطاءالله اشرفی اصفهانی(۱۴۰۲ق) • سیده نصرت امین(۱۴۰۳ق) • سید محمدکاظم شریعتمداری(۱۴۰۶ق) • محمدباقر اصطهباناتی (۱۳۲۶ق) • سید یونس موسوی اردبیلی (۱۳۷۷ق)
ساکن عراق	زین‌العابدین مازندرانی(۱۳۰۹ق) • حسین‌قلی همدانی(۱۳۱۱ق) • سیدمحمدحسن شیرازی (میرزای شیرازی)(۱۳۱۲ق) • سیدمحمدحسین شهرستانی (شهرستانی ثانی)(۱۳۱۵ق) • محمدحسن مامقانی(۱۳۲۰ق) • محمدهادی تهرانی(۱۳۲۱ق) • محمدطه نجف(۱۳۲۳ق) • حسین خلیلی تهرانی(۱۳۲۶ق) • محمدکاظم خراسانی (آخوند خراسانی)(۱۳۲۹ق) • عبدالله مازندرانی(۱۳۳۰ق) • سید محمدسعید حبوبی (حَبّوبی کبیر)(۱۳۳۳ق) • سید اسماعیل صدر(۱۳۳۸ق) • سید علی داماد(۱۳۳۶ق) • سید محمدکاظم طباطبایی(۱۳۳۷ق) • محمدتقی شیرازی (میرزای دوم)(۱۳۳۸ق) • فتح‌الله غروی اصفهانی (شیخ الشریعة)(۱۳۳۹ق) • مهدی خالصی(۱۳۴۳ق) • ابوتراب خوانساری(۱۳۴۶ق) • شعبان گیلانی(۱۳۴۸ق) • سید حسن صدر(۱۳۵۴ق) • محمدحسین نائینی(۱۳۵۵ق) • ابوالحسن مشکینی(۱۳۵۸ق) • محمدحسین غروی اصفهانی(۱۳۶۱ق) • آقا ضیاء عراقی(۱۳۶۱ق) • سید ابوالحسن اصفهانی(۱۳۶۵ق) • محمد حرزالدین(۱۳۶۵ق) • سید علی قاضی طباطبایی(۱۳۶۶ق) • محمدحسین کاشف‌الغطاء(۱۳۷۳ق) • سید حسین آل‌علی شاهرودی(۱۳۷۳ق) • محمدحسن مظفر(۱۳۷۵ق) • سید عبدالحسین شرف‌الدین(۱۳۷۷ق) • سید جمال‌الدین گلپایگانی(۱۳۷۷ق) • محمدعلی غروی اردوبادی(۱۳۸۰ق) •سیدمحمدحسن حائری(۱۳۸۰ق) • سید عبدالهادی شیرازی(۱۳۸۲ق) • محمدرضا مظفر(۱۳۸۳ق) • محمد خالصی‌زاده(۱۳۸۳ق) • آقابزرگ تهرانی (۱۳۸۹ق) • عبدالحسین امینی(۱۳۹۰ق) • سید محسن حکیم (۱۳۹۰ق) • سید محمود حسینی شاهرودی(۱۳۹۴ق) • حسین حلی(۱۳۹۴ق) • سید حسن موسوی بجنوردی(۱۳۹۶ق) • سید مصطفی خمینی(۱۳۹۷ق) • سید محمدباقر صدر(۱۴۰۰ق)
ساکن هند	سیدعلی‌محمد نقوی (تاج‌العلماء)(۱۳۱۲ق)
ساکن عربستان	علی بن حسنعلی خنیزی(۱۳۶۲ق) • علی بن حسن خنیزی(۱۳۶۳ق)
ساکن سوریه	سید محسن امین(۱۳۷۱ق)
ساکن افغانستان	سید محمدسرور واعظ بهسودی(۱۳۹۸ق)
مراجع تقلید شیعه / رجالیان شیعه / متکلمان شیعه / مفسران شیعه / فقیهان شیعه