اصل الشیعة و اصولها (کتاب)
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | محمدحسین کاشف‌الغطاء |
| موضوع | تاریخ و اعتقادات شیعه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | یک |
| ترجمه به دیگر زبان‌ها | فارسی، انگلیسی، فرانسوی، هندی، چینی... |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | مؤسسة الاعلمی للمطبوعات |
| محل نشر | بیروت |
| تاریخ نشر | ۱۴۱۶ق |
| ترجمه فارسی | |
| نام کتاب | آیین ما |
| مترجم | ناصر مکارم شیرازی |
| مشخصات نشر | ۱۳۴۶ش انتشارات امام علی |
| نسخه الکترونیکی | https://hz.turathalanbiaa.com/public/3436.pdf |
اَصْلُ الشّیعَة وَ اُصولُها، کتابی تاریخی، کلامی، در معرفی تاریخ و اعتقادات شیعه نوشته محمدحسین کاشف‌الغطا (درگذشت: ۱۳۷۳ق). این کتاب با هدف رد تهمت‌ها و برطرف کردن تصورات اشتباه اهل‌سنت درباره شیعه و نیز ایجاد وحدت مسلمانان نگاشته شده است. ذکر نظرات مورد اتفاق علمای شیعه، اختصار و روان بودن، از ویژگی‌های این کتاب به شمار رفته است.
کتاب اصل الشیعه و اصولها، مورد استقبال و تحسن مستشرقان قرار گرفته است و در کشورهای مختلفی همچون عراق، لبنان، مصر و ایران چاپ شد. همچنین این کتاب به زبان‌های مختلفی همچون فارسی، انگلیسی و فرانسوی ترجمه شده است. آیت‌الله مکارم شیرازی از مراجع تقلید شیعه این کتاب را با نام آیین ما به زبان فارسی ترجمه کرده است.
نویسنده
کتاب اصل الشیعه و اصولها اثر محمدحسین کاشف‌الغطاء (۱۲۹۴–۱۳۷۳ق) از مراجع تقلید شیعه در نجف است.[۱] او را در علوم فقه، اصول، کلام، حدیث، رجال، درایه، تفسیر متخصص می‌دانند.[۲]
کاشف‌الغطاء جامعه مسلمانان را نیازمند وحدت می‌دانست و با اقداماتی که دشمنی و کینه را بین مسلمانان برمی‌انگیخت به شدت مخالف بود.[۳]
توصیف و جایگاه
کتاب اصل الشیعه و اصولها، کتابی تاریخی و کلامی[۴] است که در جهت دفاع از مذهب شیعه[۵] و بیان اعتقادات شیعه درباره اصول و فروع دین تألیف شده است.[۶] این کتاب را مهمترین اثر مکتوب کاشف‌الغطاء می‌دانند.[۷]
آیت‌الله مکارم شیرازی، مترجم فارسی کتاب اصل الشیعه و اصولها، معتقد است که این کتاب تصورات اشتباه درباره شیعه را از بین برده و اعتقادات شیعه را به طور صحیح ارائه کرده است.[۸] احمد زکی پاشا، پژوهشگر مصری، این کتاب را عاملی مؤثر در ایجاد وحدت اسلامی می‌کند.[۹] به نوشته آیت‌الله مکارم، این کتاب مورد توجه و تقدیر دانشمندان و مستشرقان نیز قرار گرفته است.[۱۰]
به گفته نویسنده، در این کتاب موضوعاتی به عنوان اعتقادات شیعه مطرح شده است که مورد پذیرش همه علمای شیعه بوده است.[۱۱] از دیگر ویژگی‌های این کتاب، رعایت اختصار، ساده‌نویسی، واضح بودن عبارات و استفاده از مطالب مسلم شمرده شده است.[۱۲] تجدید چاپ کتاب اصل الشیعه و اصولها در کشورهای مختلف اسلامی را نتیجه استقبال گسترده از این کتاب می‌دانند.[۱۳]
انگیزه تألیف
کاشف‌الغطاء، کتاب اصل الشیعه و اصولها را برای برطرف کردن جهل مسلمانان نسبت به یکدیگر و ممانعت از بروز دشمنی بین آنها، تألیف کرده است.[۱۴] او در مقدمه کتاب اصل الشیعه و اصولها، انگیزه تألیف این کتاب را بی‌اطلاعی علما و عوام اهل‌سنت از حقیقت شیعه و تصورات اشتباه آنها درباره این مذهب، عنوان کرده است.[۱۵] وی از طریق دانشجویان عراقی که به مصر، سوریه و برخی مناطق عراق سفر کرده و با علما و عوام اهل‌سنت این مناطق دیدار داشتند، باخبر شده بود که آنها شیعیان را مسلمان ندانسته و مذهب شیعه را ساخته دست دشمنان اسلام می‌دانند.[۱۶] همچنین با مطالعه کتاب فجر الاسلام، نوشته احمد امین، نویسنده مصری (درگذشت: ۱۳۷۳ق) متوجه شده بود که آنها مذهب شیعه را به عنوان پایگاهی برای حمله به اسلام و نابودی آن معرفی می‌کنند.[۱۷]
محتوا
محمدحسین کاشف‌الغطاء در کتاب اصل الشعیه و اصولها، پس از ذکر اتهاماتی که به شیعه نسبت داده شده است اقدام به رد آنها می‌کند.[۱۸] وی مطالب اصلی کتاب را در دو بخش ارائه می‌کند؛ بخش اول شامل تاریخ پیدایش و گسترش شیعه است و بخش دوم شامل بیان اصول و فروع عقائد آن.[۱۹] کاشف‌الغطاء در خاتمه کتاب به دو موضوع «بداء» و «تقیه» به طور جداگانه پرداخته و به شبهات مطرح شده درباره آنها پاسخ داده است.[۲۰]
برخی از موضوعاتی که در این کتاب به آنها پرداخته شده است به شرح ذیل است:[۲۱]
- شیعیان، بنیان‌گذار علوم اسلامی
- تهمت‌های ناروا به شیعه
- شیعه و عبدالله بن سبأ
- شیعه در زمان پیامبر(ص)
- شیعه به چه کسانی گفته می‌شد؟
- عقاید شیعه در اصول دین
- اسلام و ایمان
- امام مهدی و طول عمر او
- رمز غیبت امام(عج)
- عقاید شیعه در فروع دین
- اجتهاد از نظر شیعه و دیگران
- تفاوت مدارک فقهی شیعه و دیگر فِرق اسلامی
- احکام و مقرّرات اسلام از نظر شیعه: نماز، روزه، زکات، خُمس، حجّ، جهاد، امر به معروف و نهی از منکر، معاملات از نظر شیعه
- ازدواج موقت از نظر شیعه
- رمز پیچیدگی مسئله ازدواج موقت و راه‌حل نهایی آن
- ازدواج موقت یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر اجتماعی
- فلسفه ازدواج موقت و تکلیف فرزندان آن
- ازدواج مِسیار
- طلاق و طرق محدودساختن آن
- ارث، وقف، هِبه، صدقه، قضاوت و...
- مجازات و کیفر گناهان
نشر و ترجمه
کتاب اصل الشیعة و اصولها برای اولین بار توسط عبدالرزاق حسینی بغدادی به چاپ رسید.[۲۲] این کتاب در شهرهای مختلفی همچون صیدا (۱۳۵۱ق)،[۲۳] نجف، بغداد، قاهره، بیروت[۲۴] و قم به چاپ رسیده است.[۲۵] همچنین این کتاب به عنوان بخشی از آثار کلامی محمدحسین کاشف‌الغطاء در موسوعة الامام محمدالحسین آل کاشف‌الغطاء توسط پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی منتشر شده است.[۲۶] برخی از چاپ‌های این کتاب با تحقیق افرادی همچون علاء آل‌جعفر،[۲۷] محمدجعفر شمس‌الدین و حسن اسماعیل همراه شده است.[۲۸]
کتاب اصل الشیعه و اصولها به زبان‌های مختلفی همچون فارسی، هندی،[۲۹] فرانسوی،[۳۰] انگلیسی و چینی ترجمه شده است.[۳۱] کتاب آیین ما، ترجمه فارسی این کتاب به همراه توضیحاتی به قلم آیت‌الله مکارم شیرازی است که در سال ۱۳۴۶ش به چاپ رسید.[۳۲] ریشه شیعه و پایه‌های آن، نام ترجمه دیگر این کتاب به زبان فارسی است که علیرضا خسروانی (حکیم خسروانی) آن‌را نگاشته است.[۳۳]
پانویس
- ↑ «شیخ محمد حسین کاشف‌الغطاء؛ فقیه نواندیش و مجتهد تقریبی»، وبگاه مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی.
- ↑ مدرس تبریزی، ریحانه الادب، ۱۳۶۹ش، ج۵، ص۲۷.
- ↑ ساعدی، «مقدمه»، در تحریر المجله، ص۶۴-۶۸.
- ↑ «محمدحسین کاشف‌الغطاء»، وبگاه مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی.
- ↑ علامه عسکری، «مقدمه»، ص۱۱.
- ↑ آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۱۶۸.
- ↑ «زندگی نامه علامه کاشف الغطاء و معرفی آثار کلامی ایشان»، وبگاه مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی.
- ↑ مکارم شیرازی، آیین ما، ۱۳۸۸ش، ص ۱۸.
- ↑ مکارم شیرازی، آیین ما، ۱۳۸۸ش، ص۲۴.
- ↑ مکارم شیرازی، آیین ما، ۱۳۸۸ش، ص ۲۱.
- ↑ کاشف‌الغطاء، اصل الشیعة و اصولها، ۱۴۱۳ق، ص۴۳.
- ↑ «زندگی نامه علامه کاشف الغطاء و معرفی آثار کلامی ایشان»، وبگاه مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی.
- ↑ غروی، «قصة کتاب اصل الشیعه و اصولها»، ص۶۵-۶۷.
- ↑ کاشف‌الغطاء، اصل الشیعة و اصولها، ۱۴۱۳ق، ص۲۲.
- ↑ کاشف‌الغطاء، اصل الشیعة و اصولها، ۱۴۱۳ق، ص۱۷-۲۱.
- ↑ کاشف‌الغطاء، اصل الشیعة و اصولها، ۱۴۱۳ق، ص۱۷-۲۲.
- ↑ کاشف‌الغطاء، اصل الشیعة و اصولها، ۱۴۱۳ق، ص۱۹-۲۰.
- ↑ کاشف‌الغطاء، اصل الشیعة و اصولها، ۱۴۱۳ق، ص۱۷-۴۳.
- ↑ کاشف‌الغطاء، اصل الشیعة و اصولها، ۱۴۱۳ق، ص۴۴.
- ↑ کاشف‌الغطاء، اصل الشیعة و اصولها، ۱۴۱۳ق، ص۱۵۱-۱۵۷.
- ↑ کاشف الغطاء، اصل الشیعة و اصولها، ۱۴۱۳ق، ص۱۷-۱۵۷.
- ↑ غروی، «قصة کتاب اصل الشیعه و اصولها»، ص۶۵.
- ↑ آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ج۲، ص۱۶۸.
- ↑ ساعدی، «مقدمه»، در تحریر المجله، ص۷۵.
- ↑ مؤسسه امام علی، «مقدمه»، ص۴.
- ↑ «رونمایی از موسوعه ۱۳ جلدی علامه محمدحسین کاشف الغطاء»، وبگاه اجتهاد.
- ↑ مؤسسه امام علی، «مقدمه»، ص۴.
- ↑ «اصل الشیعه و اصولها: مقارنه مع المذاهب الاربعه»، وبگاه vista.
- ↑ ساعدی، «مقدمه»، در تحریر المجله، ص۷۵.
- ↑ «اصل الشیعه و اصولها به زبان فرانسوی»، وبگاه vista.
- ↑ «کتاب "اصل الشیعه و اصولها" به انگلیسی و چینی ترجمه شد»، وبگاه خبرگزاری رسمی حوزه.
- ↑ مکارم شیرازی، آیین ما، ۱۳۸۸ش، ص ۱۹.
- ↑ «اصلاح و حوزه نجف در نیمه اول قرن چهاردهم هجری»، وبگاه کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران.
منابع
- «اصل الشیعه و اصولها به زبان فرانسوی»، وبگاه vista، تاریخ بازدید: ۱۲ مهر ۱۴۰۲ش.
- «اصل الشیعه و اصولها: مقارنه مع المذاهب الاربعه»، وبگاه vista، تاریخ بازدید: ۱۳ مهر ۱۴۰۲ش.
- «اصلاح و حوزه نجف در نیمه اول قرن چهاردهم هجری»، وبگاه کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران، تاریخ درج مطلب: ۶ دی ۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید: ۱۲ مهر ۱۴۰۲ش.
- آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه الی تصانیف الشیعه، قم، اسماعیلیان، ۱۴۰۸ق.
- «رونمایی از موسوعه ۱۳ جلدی علامه محمدحسین کاشف الغطاء»، وبگاه اجتهاد، تاریخ درج مطلب: ۱۱ دی ۱۳۹۶ش، تاریخ بازدید: ۱۲ مهر ۱۴۰۲ش.
- «زندگی نامه علامه کاشف الغطاء و معرفی آثار کلامی ایشان»، وبگاه مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، تاریخ درج مطلب: ۱۸ تیر ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۱۰ مهر ۱۴۰۲ش.
- ساعدی، محمد، «مقدمه»، در تحریر المجله، تألیف محمدحسین کاشف‌الغطاء، قم، مؤسسه امام صادق، بی‌تا.
- «شیخ محمد حسین کاشف‌الغطاء؛ فقیه نواندیش و مجتهد تقریبی»، وبگاه مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، تاریخ بازدید: ۹ مهر ۱۴۰۲ش.
- علامه عسکری، مرتضی، «مقدمه»، در اصل الشیعه و اصولها، تألیف محمدحسین کاشف‌الغطاء، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، چاپ چهارم، ۱۴۱۳ق.
- غروی، محمدهادی، «قصة کتاب اصل الشیعه و اصولها»، در مجله الهادی، شماره۳، سال هفتم، ۱۴۰۱ق.
- کاشف‌الغطاء، محمدحسین، اصل الشیعة و اصولها، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، چاپ چهارم، ۱۴۱۳ق.
- «کتاب اصل الشعه و اصولها»، وبگاه دایرة المعارف طهور، تاریخ بازدید: ۱۲ مهر ۱۴۰۲ش.
- «کتاب "اصل الشیعه و اصولها" به انگلیسی و چینی ترجمه شد»، وبگاه خبرگزاری رسمی حوزه، تاریخ درج مطلب: ۲۳ آذر ۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید: ۸ مهر ۱۴۰۲ش.
- «محمدحسین کاشف‌الغطاء»، وبگاه مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، تاریخ درج مطلب: ۱۸ تیر ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۹ مهر ۱۴۰۲ش.
- مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانه الادب فی تراجم المعروفین بالکنیه او اللقب، تهران، کتابفروشی خیام، چاپ سوم، ۱۳۶۹ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، آیین ما (ترجمه اصل الشیعه و اصولها)، قم، مؤسسه امام علی بن ابی‌طالب، ۱۳۸۸ش.
- مؤسسه امام علی، «مقدمه»، در اصل الشیعه و اصولها، تألیف محمدحسین کاشف الغطاء، قم، مؤسسه امام علی، چاپ اول، ۱۴۱۵ق.