فهرست اعلام قرآنی

فهرست اعلام قرآنی فهرست اسامی افراد و اقوامی است که در قرآن به آن‌ها تصریح شده است. کتاب‌های متعددی با عنوان «اعلام القرآن» تألیف شده است.

انبیاء

محمد یا احمد	آدم	ابراهیم	تُبَّع	ادریس	اسحاق	عیسی
اسماعیل	الیاس	الیسع	ایوب	داوود	زکریا	سلیمان
شعیب	صالح	لقمان	موسی	نوح	هارون	یحیی
یوسف	لوط	ذوالکفل	عزیر	هود	یعقوب یا اسرائیل	یونس یا ذا النون

اقوام و گروه‌ها و عناوین

اصحاب الاخدود	اصحاب الاعراف	اصحاب الایکه	اصحاب الجنه	اصحاب النار	اصحاب الرس	اصحاب السبت
اصحاب الفیل	اصحاب الکهف	الْمَوْءُودَة	آل ابراهیم	آل داوود	آل عمران	اعراب
قریش	ثمود	عاد	رقیم	یأجوج	مأجوج	تُبّع (قوم تبّع)	حواریون

فرشته‌ها

جبرئیل

میکائیل

ملک الموت

هاروت

ماروت

روح القدس

جنیان

۱- ابلیس، سوره ص آیه ۷۵ قَالَ یا إِبْلِیسُ مَا مَنَعَک أَنْ تَسْجُدَ لِمَا خَلَقْتُ بِیدَی ۖ أَسْتَکبَرْتَ أَمْ کنْتَ مِنَ الْعَالِینَ فرمود: «ای ابلیس، چه چیز تو را مانع شد که برای چیزی که به دستان قدرت خویش خلق کردم سجده آوری؟ آیا تکبر نمودی یا از [جمله‌] برتری‌جویانی؟»و نیز سوره اعراف آیه ۱۱ و سوره ص آیه ۷۴

۲- عفریتی از جنیان، سوره نمل آیه ۳۹ قَالَ عِفْرِیتٌ مِنَ الْجِنِّ أَنَا آتِیک بِهِ قَبْلَ أَنْ تَقُومَ مِنْ مَقَامِک ۖ وَإِنِّی عَلَیهِ لَقَوِی أَمِینٌ عفریتی از جن گفت: «من آن (تخت بلقیس)را پیش از آنکه از مجلس خود برخیزی برای تو می‌آورم و بر این [کار] سخت توانا و مورد اعتمادم.»

۳- وسواس خناس، سوره ناس آیه ۴«مِنْ شَرِّ الْوَسْوَاسِ الْخَنَّاسِ از شرّ وسوسه‌گر نهانی» عفریتی از جنیان از نسل ابلیس با مأموریت فریب دادن انسان‌ها از راه وعده دروغ و دور و دراز دادن و فراموشی کشاندن آنها و از یاد بردن استغفار.

شخصیت‌های منفی

آزر

ابلیس

ابولهب

سامری

فرعون

قارون

جالوت

هامان

پیروان ادیان

یهود

نصاری

مجوس

صابئین

سایر

ذوالقرنین

زید (زید بن حارثه)

طالوت

عمران (پدر حضرت موسی(ع))

عمران (پدر حضرت مریم)

مریم

عزیز (عزیز مصر)

همسر نوح و همسر لوط.

مؤمن آل فرعون

افرادی که غیر مستقیم به آنها اشاره شده است

نام افرادی نیز به صورت غیر مستقیم در قرآن آمده است مانند:

۱-ساره همسر ابراهیم، سوره هود آیه ۷۱؛ وَامْرَأَتُهُ قَائِمَةٌ فَضَحِکتْ فَبَشَّرْنَاهَا بِإِسْحَاقَ وَمِنْ وَرَاءِ إِسْحَاقَ یعْقُوبَ «و زن ا(ابراهیم) ایستاده بود. خندید. پس وی را به اسحاق و از پی اسحاق به یعقو‌ب مژده دادیم».

۲- دختران شعیب، سوره قصص آیه ۲۳؛وَلَمَّا وَرَدَ مَاءَ مَدْینَ وَجَدَ عَلَیهِ أُمَّةً مِنَ النَّاسِ یسْقُونَ وَوَجَدَ مِنْ دُونِهِمُ امْرَأَتَینِ تَذُودَانِ «و چون به آب مدین رسید، گروهی از مردم را بر آن یافت که [دامهای خود را ] آب می‌دادند، و پشت سرشان دو زن را یافت که [گوسفندان خود را] دور می‌کردند».

۳-دختر شعیب، همسر موسی (صفورا یا صفوره). آیات ۲۶و ۲۹ سوره قصص

۴-همسر عزیز مصر، سوره یوسف آیه ۲۱،

۵- حمالة الحطب همسر ابو لهب سوره مسدآیه ۴نام او را جمیله و ام جمیل و صخره هم گفته‌اند.

۶- کعب و مرارة بن‌ ربیع و هلال‌ بن‌ امیه سه تن از اصحاب پیامبر(ص)، سوره توبه آیه ۱۱۸، متخلّفان و جاماندگان از جنگ تبوک،

۷-برادران یوسف، سوره یوسف آیات ۵۸ و ۸،

۸-دو نفر زندانی هم بند یوسف پیامبر، سوره یوسف آیه ۴۱، یا صَاحِبَی السِّجْنِ أَأَرْبَابٌ مُتَفَرِّقُونَ خَیرٌ أَمِ اللَّهُ الْوَاحِدُ الْقَهَّارُ «ای دو رفیق زندانیم، آیا خدایان پراکنده بهترند یا خدای یگانه مقتدر؟»

۹-پسر لقمان، سوره لقمان، آیه ۱۳. وَإِذْ قَالَ لُقْمَانُ لِابْنِهِ وَهُوَ یعِظُهُ یا بُنَی لَا تُشْرِک بِاللَّهِ ۖ إِنَّ الشِّرْک لَظُلْمٌ عَظِیم «و [یاد کن‌] هنگامی را که لقمان به پسر خویش -در حالی که وی او را اندرز می‌داد- گفت: «ای پسرک من، به خدا شرک میاور که به راستی شرک ستمی بزرگ است.»

۱۰- پسر نوح، سوره هود آیه ۴۲، «وَنَادَیٰ نُوحٌ ابْنَهُ وَکانَ فِی مَعْزِلٍ یا بُنَی ارْکبْ مَعَنَا وَلَا تَکنْ مَعَ الْکافِرِینَ و نوح پسرش را که در کناری بود بانگ درداد: «ای پسرک من، با ما سوار شو و با کافران مباش.

۱۱- آسیه بنت مزاحم، همسر فرعون وَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا لِلَّذینَ آمَنُوا امرَأَتَ فِرعَونَ إِذ قالَت رَبِّ ابنِ لی عِندَک بَیتًا فِی الجَنَّةِ وَنَجِّنی مِن فِرعَونَ وَعَمَلِهِ وَنَجِّنی مِنَ القَومِ الظّالِمینَ و برای کسانی که ایمان آورده‌اند، خدا همسر فرعون را مثل آورده، آنگاه که گفت: «پروردگارا، پیش خود در بهشت خانه‌ای برایم بساز، و مرا از فرعون و کردارش نجات ده، و مرا از دست مردم ستمگر برهان.» سوره تحریم آیه ۱۱

۱۲- بلقیس، ملکه سبا. إِنِّی وَجَدْتُ امْرَأَةً تَمْلِکهُمْ وَأُوتِیتْ مِنْ کلِّ شَیءٍ وَلَهَا عَرْشٌ عَظِیمٌ «من [آنجا] زنی را یافتم که بر آنها سلطنت می‌کرد و از هر چیزی به او داده شده بود و تختی بزرگ داشت».آیه ۲۳ سوره نمل

۱۳- همسر ایوب، سوره ص، آیه ۴۴، وَخُذْ بِیدِک ضِغْثًا فَاضْرِبْ بِهِ وَلَا تَحْنَثْ [و به او گفتیم:] «یک بسته ترکه به دستت برگیر و [همسرت را] با آن بزن و سوگند مشکن.»

۱۴- حفصه، سوره تحریم آیه ۳ وَإِذْ أَسَرَّ النَّبِی إِلَیٰ بَعْضِ أَزْوَاجِهِ حَدِیثًا...«و چون پیامبر با یکی از همسرانش سخنی نهانی گفت...»

۱۵- عایشه و حفصه، سوره تحریم، آیه ۴، إِنْ تَتُوبَا إِلَی اللَّهِ فَقَدْ صَغَتْ قُلُوبُکمَا ۖ وَإِنْ تَظَاهَرَا عَلَیهِ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ مَوْلَاهُ وَجِبْرِیلُ وَصَالِحُ الْمُؤْمِنِینَ ۖ وَالْمَلَائِکةُ بَعْدَ ذَٰلِک ظَهِیرٌ «اگر [شما دو زن‌] به درگاه خدا توبه کنید [بهتر است‌]، واقعاً دلهایتان انحراف پیدا کرده است. و اگر علیه او به یکدیگر کمک کنید، در حقیقت، خدا خود سرپرست اوست، و جبرئیل و صالح مؤمنان [نیز یاور اویند] و گذشته از این، فرشتگان [هم ]پشتیبان [او] خواهند بود».

۱۶- همسر عزیز مصر، راعیل لقب ملقب به زلیخاسوره یوسف، آیه ۲۱. وَقَالَ الَّذِی اشْتَرَاهُ مِنْ مِصْرَ لِامْرَأَتِهِ أَکرِمِی مَثْوَاهُ عَسَیٰ أَنْ ینْفَعَنَا أَوْ نَتَّخِذَهُ وَلَدًا«و آن کس که او را از مصر خریده بود به همسرش گفت: «نیکش بدار، شاید به حال ما سود بخشد یا او را به فرزندی اختیار کنیم.»

۱۷ نمرود بن کنعان سوره بقره آیه ۲۵۸. أَلَمْ‌تر إِلَی الَّذِی حَاجَّ إِبْرَاهِیمَ فِی رَبِّهِ أَنْ آتَاهُ اللَّهُ الْمُلْک...«آن کسی را که خدا به او پادشاهی ارزانی کرده بود ندیدی که با ابراهیم درباره پروردگارش محاجّه می‌کرد؟».

۱۸- خضر سوره کهف آیه ۶۵...فَوَجَدَا عَبْدًا مِنْ عِبَادِنَا آتَینَاهُ رَحْمَةً مِنْ عِنْدِنَا وَعَلَّمْنَاهُ مِنْ لَدُنَّا عِلْمًا «تا بنده‌ای از بندگان ما را یافتند که از جانب خود به او رحمتی عطا کرده و از نزد خود بدو دانشی آموخته بودیم».

۱۹- آصف بن برخیا(وزیر و خواهر زاده سلیمان) در آیه ۴۰ سوره نمل «قالَ الَّذِی عِنْدَهُ عِلْمٌ مِنَ الْکِتابِنَا آتِیک بِهِ قَبْلَ أَنْ یرْتَدَّ إِلَیک طَرْفُک..کسی که نزد او دانشی از کتاب [الهی‌] بود، گفت: «من آن(تخت بلقیس) را پیش از آنکه چشم خود را بر هم زنی برایت می‌آورم.» بلخیا و اسطوم نام‌های دیگری است که در تفاسیر برای این شخص گفته شده است.

۲۰- پدر و مادر یوسف سوره یوسف آیات ۹۹ و ۱۰۰ لَمَّا دَخَلُوا عَلَیٰ یوسُفَ آوَیٰ إِلَیهِ أَبَوَیهِ وَقَالَ ادْخُلُوا مِصْرَ إِنْ شَاءَ اللَّهُ آمِنِینَ «پس چون بر یوسف وارد شدند، پدر و مادر خود را در کنار خویش گرفت و گفت: «ان شاء الله، با [امن و] امان داخل مصر شوید.»

۲۲-شهادت دهنده و داور در ماجرای یوسف و زلیخا (کودکی در گهواره یا از مشاوران عزیز مصر)، سوره یوسف آیه ۲۶وَ شَهِدَ شَاهِدٌ مِنْ أَهْلِهَا إِنْ کانَ قَمِیصُهُ قُدَّ مِنْ قُبُلٍ فَصَدَقَتْ وَ هُوَ مِنَ الْکاذِبِینَ.

۲۳- پدر و مادر مریم. سوره مریم آیه ۲۸ یا أُخْتَ هَارُونَ مَا کانَ أَبُوک امْرَأَ سَوْءٍ وَمَا کانَتْ أُمُّک بَغِیا‌ای خواهر هارون، پدرت مرد بدی نبود و مادرت [نیز] بدکاره نبود. نام مادر مریم «حَنّه» است. و نام پدرش عمران است.برخی از مفسران آل عمران در آیه ۳۳ سوره آل عمران را اشاره به پدر مریم دانسته‌اند.

۲۴- خواهر موسی. سوره قصص آیه ۱۱ وَقَالَتْ لِأُخْتِهِ قُصِّیهِ ۖ فَبَصُرَتْ بِهِ عَنْ جُنُبٍ وَهُمْ لَا یشْعُرُونَ و به خواهر [موسی‌] گفت: «از پی او برو.» پس او را از دور دید، در حالی که آنان متوجه نبودند. «کلثمه» نام خواهر موسی است.

۲۵-مادر موسی در آیه ۱۰ سوره قصص وَأَصْبَحَ فُؤَادُ أُمِّ مُوسَیٰ فَارِغًا و دل مادر موسی [از هر چیز، جز از فکر فرزند] تهی گشت. و آیه ۱۳فَرَدَدْنَاهُ إِلَیٰ أُمِّهِ کی تَقَرَّ عَینُهَا وَلَا تَحْزَنَ وَلِتَعْلَمَ أَنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَلَٰکنَّ أَکثَرَهُمْ لَا یعْلَمُونَ پس او را به مادرش بازگردانیدیم تا چشمش [بدو] روشن شود و غم نخورد و بداند که وعده خدا درست است، ولی بیشترشان نمی‌دانند.

۲۶- پی کننده ناقه صالح در آیه ۲۹ سوره قمر فَنَادَوْا صَاحِبَهُمْ فَتَعَاطَىٰ فَعَقَرَ پس رفيقشان را صدا كردند و [او] شمشير كشيد و [شتر را] پى كرد. براساس روایات پی کننده شتر صالح پیامبر یک نفر بود ولی چون دیگران هم راضی بودند قرآن در سوره اعراف آیه ۱۴ این کار را به همه نسبت داده است. در برخی روایات نام پی‌کننده شتر صالح «قُدار» ذکر شده است.

۲۷- قوم حزقیل نبی در آیه ۲۴۳ سوره بقره «أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ خَرَجُوا مِنْ دِيَارِهِمْ وَهُمْ أُلُوفٌ حَذَرَ الْمَوْتِ فَقَالَ لَهُمُ اللَّهُ مُوتُوا ثُمَّ أَحْيَاهُمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ لَذُو فَضْلٍ عَلَى النَّاسِ وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَشْكُرُونَ آيا از [حال‌] كسانى كه از بيم مرگ از خانه‌هاى خود خارج شدند، و هزاران تن بودند، خبر نيافتى؟ پس خداوند به آنان گفت: «تن به مرگ بسپاريد» آنگاه آنان را زنده ساخت. آرى، خداوند نسبت به مردم، صاحب بخشش است، ولى بيشتر مردم سپاسگزارى نمى‌كنند».

۲۸- اَصرَم و صَریم (فرزندان مردی صالحی به نام کاشح) صاحبان گنج پنهان زیر دیوار، در آیه ۸۲ سوره کهف وَأَمَّا الْجِدَارُ فَكَانَ لِغُلَامَيْنِ يَتِيمَيْنِ فِي الْمَدِينَةِ وَكَانَ تَحْتَهُ كَنْزٌ لَهُمَا وَكَانَ أَبُوهُمَا صَالِحًا...و اما آن دیوار از آن دو طفل یتیمی در آن شهر بود که پدری صالح داشتند...

۲۹- «یوشع بن نون» و «کالب بن یافنا» با عنوان دو مرد خداترس از بنی‌اسرائیل در آیه ۲۳ سوره مائده قَالَ رَجُلَانِ مِنَ الَّذِينَ يَخَافُونَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمَا ادْخُلُوا عَلَيْهِمُ الْبَابَ فَإِذَا دَخَلْتُمُوهُ فَإِنَّكُمْ غَالِبُونَ ۚ وَعَلَى اللَّهِ فَتَوَكَّلُوا إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ ترجمه:دو مرد از [زمره‌] كسانى كه [از خدا] مى‌ترسيدند و خدا به آنان نعمت داده بود، گفتند: «از آن دروازه بر ايشان [بتازيد و] وارد شويد؛ كه اگر از آن، درآمديد قطعاً پيروز خواهيد شد، و اگر مؤمنيد، به خدا توكل كنيد.»

۳۰- یوشع بن نون به عنوان همسفر موسی در ماجرای یافتن خضر در آیه۶۲ سوره کهف فَلَمَّا جَاوَزَا قَالَ لِفَتَاهُ آتِنَا غَدَاءَنَا لَقَدْ لَقِينَا مِنْ سَفَرِنَا هَٰذَا نَصَبًا ترجمه: و هنگامى كه [از آنجا] گذشتند [موسى‌] به جوان خود گفت: «غذايمان را بياور كه راستى ما از اين سفر رنج بسيار ديديم.»

۳۱- نعمان بن حارث فهری (در ماجرای غدیر خم و منصوب شدن امام علی(ع) به ولایت از سوی پیامبراکرم(ص) به اذن خداوند) و در خواست عذاب در آیه ۱ سوره معارج «سَأَلَ سَائِلٌ بِعَذَابٍ وَاقِعٍ» ترجمه: پرسنده‌اى از عذاب واقع‌شونده‌اى پرسيد. حارث بن نعمان فهری در ماجرای غدیر و پس از شنیدن جمله «من كنت مولاه فعلي مولاه» در باره امام علی(ع) مفسران افراد دیگری را نیز مصداق این آیه دانسته‌اند. حارث بن عمرو فهری پس از شنیدن فضایل امام علی(ع) از زبان پیامبر اکرم(ص)

۳۲- ولید بن مغیره عموی ابوجهل در آیات ۱۸ و ۱۹سوره مدثر إِنَّهُ فَكَّرَ وَقَدَّرَ |فَقُتِلَ كَيْفَ قَدَّرَ آرى، [آن دشمن حق‌] انديشيد و سنجيد.كشته بادا، چگونه [او] سنجيد؟( آیات ۱۸ تا ۲۶ سوره مدثر) و در آیات ۱ و ۲ سوره ماعون أَرَأَيْتَ الَّذِي يُكَذِّبُ بِالدِّينِ |فَذَٰلِكَ الَّذِي يَدُعُّ الْيَتِيمَ آیا دیدی آن کس را که روز جزا را انکار می‌کرد؟ اين همان كس است كه يتيم را بسختى مى‌راند.

۳۳- دختران لوط در آیات ۷۸ و ۷۹سوره هود وَجَاءَهُ قَوْمُهُ يُهْرَعُونَ إِلَيْهِ وَمِنْ قَبْلُ كَانُوا يَعْمَلُونَ السَّيِّئَاتِ ۚ قَالَ يَا قَوْمِ هَٰؤُلَاءِ بَنَاتِي هُنَّ أَطْهَرُ لَكُمْ ۖ فَاتَّقُوا اللَّهَ وَلَا تُخْزُونِ فِي ضَيْفِي ۖ أَلَيْسَ مِنْكُمْ رَجُلٌ رَشِيدٌ و قوم او شتابان به سويش آمدند، و پيش از آن كارهاى زشت مى‌كردند. [لوط] گفت: «اى قوم من، اينان دختران منند. آنان براى شما پاكيزه‌ترند. پس از خدا بترسيد و مرا در كار مهمانانم رسوا مكنيد. آيا در ميان شما آدمى عقل‌رس پيدا نمى‌شود؟» برخی از مفسران زعوراء و رتياء را به عنوان دختران لوط معرفی کرده‌اند.

۳۴- هاجر همسر ابراهیم در آیه ۳۷ سوره ابراهیم رَبَّنَا إِنِّي أَسْكَنْتُ مِنْ ذُرِّيَّتِي بِوَادٍ غَيْرِ ذِي زَرْعٍ عِنْدَ بَيْتِكَ الْمُحَرَّمِ رَبَّنَا لِيُقِيمُوا الصَّلَاةَ فَاجْعَلْ أَفْئِدَةً مِنَ النَّاسِ تَهْوِي إِلَيْهِمْ وَارْزُقْهُمْ مِنَ الثَّمَرَاتِ لَعَلَّهُمْ يَشْكُرُونَ پروردگارا، من [يكى از] فرزندانم را در درّه‌اى بى‌كشت، نزد خانه محترم تو، سكونت دادم. پروردگارا، تا نماز را به پا دارند، پس دلهاى برخى از مردم را به سوى آنان گرايش ده و آنان را از محصولات [مورد نيازشان‌] روزى ده، باشد كه سپاسگزارى كنند.

۳۵- عشیره و خاندان شعیب در آیه ۹۱ سوره هود قَالُوا يَا شُعَيْبُ مَا نَفْقَهُ كَثِيرًا مِمَّا تَقُولُ وَإِنَّا لَنَرَاكَ فِينَا ضَعِيفًا ۖ وَلَوْلَا رَهْطُكَ لَرَجَمْنَاكَ ۖ وَمَا أَنْتَ عَلَيْنَا بِعَزِيزٍ گفتند: «اى شعيب! بسيارى از آنچه را كه مى‌گويى نمى‌فهميم، و واقعاً تو را در ميان خود ضعيف مى‌بينيم، و اگر عشيره تو نبود قطعاً سنگسارت مى‌كرديم، و تو بر ما پيروز نيستى!»

۳۶- حبیب نجار در آیه۲۰ سوره یس وَجَاءَ مِنْ أَقْصَى الْمَدِينَةِ رَجُلٌ يَسْعَىٰ قَالَ يَا قَوْمِ اتَّبِعُوا الْمُرْسَلِينَ و [در اين ميان‌] مردى از دورترين جاى شهر دوان دوان آمد، [و] گفت: «اى مردم، از اين فرستادگان پيروى كنيد.

۳۷- روبین برادر بزرگ یوسف( یا یهودا بزرگ‌ترین برادر یوسف) در آیه ۸۰ سوره یوسف فَلَمَّا اسْتَيْأَسُوا مِنْهُ خَلَصُوا نَجِيًّا ۖ قَالَ كَبِيرُهُمْ أَلَمْ تَعْلَمُوا أَنَّ أَبَاكُمْ قَدْ أَخَذَ عَلَيْكُمْ مَوْثِقًا مِنَ اللَّهِ وَمِنْ قَبْلُ مَا فَرَّطْتُمْ فِي يُوسُفَ ۖ فَلَنْ أَبْرَحَ الْأَرْضَ حَتَّىٰ يَأْذَنَ لِي أَبِي أَوْ يَحْكُمَ اللَّهُ لِي ۖ وَهُوَ خَيْرُ الْحَاكِمِينَ پس چون از او نوميد شدند، رازگويان كنار كشيدند. بزرگشان گفت: «مگر نمى‌دانيد كه پدرتان با نام خدا پيمانى استوار از شما گرفته است و قبلا [هم‌] در باره يوسف تقصير كرديد؟ هرگز از اين سرزمين نمى‌روم تا پدرم به من اجازه دهد يا خدا در حق من داورى كند، و او بهترين داوران است. شمعون، یهوذا (یهودا) و لاوی نام‌های دیگری است که در تفاسیر ذکر شده است.هم‌چنین بزرگ بودن را به معنای بزرگی از نظر سن و از نظر عقل و علم نیز تفسیر کرده‌اند.

۳۸- بَلعام(آهنگری نصرانی اهل روم که ساکن مکه بود) شخصی که ادعا شده به پیامبر(ص) آموزش می‌داده و قرآن را از او فراگرفته است.آیه ۱۰۳ سوره نحل «وَلَقَدْ نَعْلَمُ أَنَّهُمْ يَقُولُونَ إِنَّمَا يُعَلِّمُهُ بَشَرٌ ۗ لِسَانُ الَّذِي يُلْحِدُونَ إِلَيْهِ أَعْجَمِيٌّ وَهَٰذَا لِسَانٌ عَرَبِيٌّ مُبِينٌ» ترجمه: و نیک مى‌دانیم که آنان مى‌گویند: «جز اين نیست که بشرى به او مى‌آموزد.» [نه چنين نيست، زيرا] زبان كسى كه [اين‌] نسبت را به او مى‌دهند غير عربى است و اين [قرآن‌] به زبان عربى روشن است.

۳۹- اُبیّ بن خَلَف جَمحی که استخوانی پوسیده را در دست گرفته و خورد می‌کرد و می‌گفت محمد(ص) مدعی است که ما بعد از مرگ برانگیخته می‌شویم در حالی که مثل این استخوان پودر شده‌ایم؛ قطعاً چنین چیزی امکان‌پذیر نیست. در آیات ۶۶ و ۶۷ سوره مریم از او تعبیر به «انسان» شده است وَ يَقُولُ الْإِنْسَانُ أَإِذَا مَا مِتُّ لَسَوْفَ أُخْرَجُ حَيًّا* أَوَلَا يَذْكُرُ الْإِنْسَانُ أَنَّا خَلَقْنَاهُ مِنْ قَبْلُ وَلَمْ يَكُ شَيْئًا و انسان مى‌گويد: «آيا وقتى بميرم، راستى زنده [از قبر] بيرون آورده مى‌شوم؟»آيا انسان به ياد نمى‌آورد كه ما او را قبلاً آفريده‌ايم و حال آنكه چيزى نبوده است؟ ۴۰- عمار یاسر در آیه۱۰۶ سوره نحل مَنْ كَفَرَ بِاللَّهِ مِنْ بَعْدِ إِيمَانِهِ إِلَّا مَنْ أُكْرِهَ وَقَلْبُهُ مُطْمَئِنٌّ بِالْإِيمَانِ ترجمه:هر كس پس از ايمان آوردن خود، به خدا كفر ورزد [عذابى سخت خواهد داشت‌] مگر آن كس كه مجبور شده و[لى‌] قلبش به ايمان اطمينان دارد. ۴۰- برادر تنی یوسف( بنیامین) آیه ۶۹ سوره یوسف وَلَمَّا دَخَلُوا عَلَىٰ يُوسُفَ آوَىٰ إِلَيْهِ أَخَاهُ ۖ قَالَ إِنِّي أَنَا أَخُوكَ فَلَا تَبْتَئِسْ بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ ترجمه:و هنگامى كه بر يوسف وارد شدند، برادرش [بنيامين‌] را نزد خود جاى داد [و] گفت: «من برادر تو هستم.» بنابراين، از آنچه [برادران‌] مى‌كردند، غمگين مباش.

امام علی در آیات قرآن

به امام علی(ع) در قرآن با این عناوین اشاره شده است:

۱-(مؤذِّن)، سوره اعراف آیه ۴۴ «فَأَذَّنَ مُؤَذِّنٌ بَینَهُمْ أَنْ لَعْنَةُ اللَّهِ عَلَی الظَّالِمِینَ»؛

۲-(شاهد)، سوره هود آیه ۱۷ «أَفَمَنْ کانَ عَلَیٰ بَینَةٍ مِنْ رَبِّهِ وَیتْلُوهُ شَاهِدٌ مِنْهُ»

۳-(انفسنا)، در آیه مباهله، سوره آل عمران آیه ۶۱.فَمَنْ حَاجَّک فِیهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَک مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَکمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَکمْ وَأَنْفُسَنَا

۴- خیرالبریه، سوره بینه آیه ۷ «إِنّ الّذینَ ءَامَنوا و عَمِلواالصّلِحتِ أُولئک هُم خَیرُالبَریة» در حقیقت کسانی که گرویده و کارهای شایسته کرده‌اند، آنانند که بهترین آفریدگانند.

۵- صالح المؤمنین، سوره تحریم آیه ۴، «إِن تَتُوبَا إِلَی اللهِ فَقَدْ صَغَتْ قُلُوبُکمَا ۖ وَإِن تَظَاهَرَ‌ا عَلَیهِ فَإِنَّ الله هُوَ مَوْلَاهُ وَجِبْرِ‌یلُ وَ صَالِحُ الْمُؤْمِنِینَ ۖ وَالْمَلَائِکةُ بَعْدَ ذَٰلِک ظَهِیرٌ‌؛ اگر [شما دو زن‌] به درگاه خدا توبه کنید [بهتر است‌]، واقعاً دل‌هایتان انحراف پیدا کرده است و اگر علیه او به یکدیگر کمک کنید، در حقیقت، خدا خود سرپرست او است، و جبرئیل و صالح مؤمنان [نیز یاور اویند] و گذشته از این، فرشتگان [هم ]پشتیبان [او] خواهند بود.»

۶- اولی الامر، سوره نساء آیه ۵۳ یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُواْ أَطِیعُواْ الله وَأَطِیعُواْ الرَّسُولَ وَأُوْلِی الأَمْرِ مِنکمْ فَإِن تَنَازَعْتُمْ فِی شَیءٍ فَرُدُّوهُ إِلَی الله وَالرَّسُولِ إِن کنتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللهِ وَالْیوْمِ الآخِرِ ذَلِک خَیرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِیلاً «ای کسانی که ایمان آورده‌اید، خدا را اطاعت کنید و پیامبر و اولیای امر خود را [نیز] اطاعت کنید. پس هر گاه در امری [دینی] اختلاف نظر یافتید، اگر به خدا و روز بازپسین ایمان دارید، آن را به [کتاب‌] خدا و [سنت‌] پیامبر [او] عرضه بدارید. این بهتر و نیک‌فرجام‌تر است».

۷- اهل الذکر، سوره نحل آیه ۴۳ و سوره انبیا آیه ۷ وَ مَا أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِک إِلَّا رِجَالًا نُّوحِی إِلَیهِمْ فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّکرِ إِن کنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ}} |و پیش از تو [هم‌] جز مردانی که بدیشان وحی می‌کردیم گسیل نداشتیم. پس اگر نمی‌دانید، از اهل‌ذکر (آگاهان) جویا شوید.

۸- (مؤمنین) در آیه نصر، سوره انفال، آیه ۶۲.وَ إِنْ یریدُوا أَنْ یخْدَعُوک فَإِنَّ حَسْبَک اللهُ هُوَ الَّذی أَیدَک بِنَصْرِهِ وَ بِالْمُؤْمِنین

۹- (القربی) در آیه مودت، سوره شوری آیه ۲۳، قُل لَّا أَسْأَلُکُمْ عَلَیهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَی

۱۰- (صادقین) در آیه صادقین سوره توبه آیه ۱۱۹،یا أَیها الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقوا الله وَ کونُوا مَعَ الصّادقین

۱۱- (تنها دهنده صدقه پیش از نجوا کردن با پیامبر(ص)) در آیه نجوا، سوره مجادله، آیه ۱۲، یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذَا نَاجَیتُمُ الرَّ‌سُولَ فَقَدِّمُوا بَینَ یدَی نَجْوَاکمْ صَدَقَةً ۚ ذَٰلِک خَیرٌ‌ لَّکمْ وَأَطْهَرُ‌ ۚ فَإِن لَّمْ تَجِدُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ‌ رَّ‌حِیمٌ

۱۲-(پاک از هرگونه پلیدی و ناپاکی) در آیه تطهیر، سوره احزاب آیه ۳۳، إِنَّمَا یرِیدُ اللهُ لِیذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیتِ وَ یطَهِّرَکُمْ

۱۳- (ابرار) در آیه اطعام، سوره انسان آیات ۵ تا ۹ إِنَّ الْأَبْرَارَ یشْرَبُونَ مِنْ کأْسٍ کانَ مِزَاجُهَا کافُورًا...وَیطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَیٰ حُبِّهِ مِسْکینًا وَیتِیمًا وَأَسِیرًا

۱۴- (هادی) در آیه ۷ سوره رعد إِنَّمَا أَنْتَ مُنْذِرٌ ۖ وَلِکلِّ قَوْمٍ هَادٍ

۱۵-(صراط مستقیم) در آیه ۴۲ سوره زخرف