حَواریون، دوازده یار و شاگرد خاص حضرت عیسی(ع) بودند که در قرآن با واژه حواریون از آنها یاد شده است. در عهد جدید، این شاگردان رسول نامیده شده‌اند. براساس آیات قرآن، حواریون، افراد باایمانی خوانده شده‌اند که در برابر خداوند و پیامبرش تسلیم بوده‌اند. یکی از این حواریون به نام یهودای اِسخَریوطی، بعدها به حضرت عیسی(ع) خیانت کرد و او را تسلیم یهودیان کرد.
حواریون
حواریون به دوازده یار و شاگرد خاص حضرت عیسی(ع) گفته می‌شود[۱] که در عهد جدید[۲] رسول نامیده شده‌اند. قرآن کریم شاگردان و رسولان عیسی(ع) را در چهار آیه[۳] حواریون نامیده است که به همین معنای شاگرد و یار است.[۴]
بر اساس حدیثی از امام رضا(ع)، حواریون را به این نام خوانده‌اند؛ چرا که خود را از گناه و آلودگی پاک کرده و برای پاک کردن دیگران نیز با پند و نصیحت می‌کوشیدند؛ در حالی‌که برخی گمان می‌کنند که حواریون به دلیل آنکه شغلشان شستن لباس بوده، و چرک و آلودگی را از لباس‌ها می‌زدوده‌اند به این نام خوانده شده‌اند.[۵]
تعبیر حواریون، برای یاران نزدیک پیامبر اسلام نیز استفاده شده است.[۶] از آنجا که براساس آیه قرآن[یادداشت ۱] حواریین حضرت عیسی(ع) انصار و یاوران وی بوده‌اند که از او در راه خدا حمایت می‌کردند به همین سبب یاران خاص و مقرب پیامبر و امامان معصوم(ع) در روایت به عنوان حواریین آنان معرفی شده‌اند. از امام کاظم(ع) نقل شده است که روز قیامت نداکننده‌ای ندا می‌دهد که حواریون محمد بن عبدالله که پیمان نشکستند و بر عهدشان باقی ماندند، کجایند؟ سلمان، ابوذر و مقداد پس از این ندا برمی‌خیزند؛ آنگاه منادی ندا می‌دهد که کجایند حواریون علی بن ابی طالب جانشین محمدبن عبدالله؟ پس از این ندا عمرو بن حمق خزاعيّ، محمد بن ابی‌بکر، میثم تمار و اویس قرنی برمی‌خیزند. در ادامه روایت امام کاظم(ع) افزوده است که منادی حواریون دیگر از شیعیان تمام امامان را ندا می‌کند، شیعیانی که تمام از حواریون و پیشتازان به اسلام و مقربان هستند.[۷]
اسامی
قرآن اشاره‌ای به اسامی حواریون نکرده است؛ اما انجیل‌های مختلف، اسامی حواریون را ذکر کرده‌اند. انجیل متی آنها را چنین معرفی کرده است: ۱. شمعون معروف به پِطْرُس ۲. آندرِیاس برادر پطرس ۳. یعقوب پسر زَبَدی ۴. یُوحَنّا برادر یعقوب ۵. فیلپُّس ۶. بَرتولما ۷. توما ۸. مَتّى ۹.یعقوب پسر حَلْفا ۱۰. تدّی ۱۱. شمعون غیور۱۲. یَهُوداى اِسْخَریوطى.[۸] برخی منابع اسلامی نیز همین نام‌ها را برای حواریون ذکر کرده‌اند.[۹] نوشتار فارسی برخی از این اسامی متفاوت بوده، و به معنای تفاوت در مصادیق نیست.[۱۰]
گفته شده شمعون، بزرگ‌ترین رسول و حواری عیسی(ع) بود که حضرت عیسی(ع) او را پطرس (به معنای صخره) نامید و سنگ بنای کلیسا و جامعه مسیحیت قرار داد.[۱۱]
بنابر عهد جدید، یهودای اِسخَریوطی به حضرت عیسی(ع) خیانت کرد و مکان حضور او و حواریون دیگر را برای یهودیان فاش کرد.[۱۲] برخی منابع اسلامی نیز به این مطلب اشاره کرده‌اند.[۱۳]
ایمان حواریون
قرآن در ذیل آیاتی به ایمان حواریون اشاره کرده است:
- «(عیسى) گفت: [براى اقامه دین و سلوک و حركت] به سوى خدا یاران من كیانند؟ حواریون گفتند: ما یاران خداییم، به خدا ایمان آوردیم و گواه باش كه ما در برابر خدا [و فرمانها و احكام او] تسلیم هستیم.* پروردگارا! به آنچه نازل كردى ایمان آوردیم و از این پیامبر پیروى كردیم پس ما را در زمره گواهان بنویس».[۱۴]
- «اى اهل ایمان! یاران خدا باشید، همان گونه كه عیسى پسر مریم به حواریون گفت: یاران من در راه خدا چه كسانی‌اند؟ حواریون گفتند: ما یاران خداییم».[۱۵]
بر اساس انجیل، حضرت عیسی(ع) حواریون را رسولان خود معرفی می‌کند[۱۶] و در این راه نصایح بسیاری به آنان می‌کند[۱۷] و به آنها قدرت می‌دهد تا ارواح ناپاک را بیرون کنند و هر نوع بیماری و مرض را شفا دهند.[۱۸]
طلب مائده آسمانی
بر اساس قرآن، حواریون از حضرت عیسی می‌پرسند که آیا خداوند می‌تواند مائده آسمانی نازل کند؟ این درخواست موجب شک عیسی به ایمان حواریون می‌شود، اما آنها این درخواست را تنها برای اطمینان بیشتر می‌دانند. بر این اساس، پس از آنکه عیسی از خداوند طلب مائده آسمانی کرد، به یاران خود گفت که خداوند این مائده را نازل می کند اما فرموده که هر کس بعد از آن کافر شود و راه انکار بپیماید، او را مجازاتی خواهد کرد که کسی از مردم آن را آنگونه مجازات نکرده باشد.[۱۹]
پانویس
- ↑ توفیقی، آشنایی با ادیان بزرگ، ۱۳۸۹ش، ص۱۴۷.
- ↑ انجیل متی، باب ۱۰، آیه ۲؛ انجیل لوقا، باب ۷، آیه ۱۳.
- ↑ آل عمران: ۵۲؛ مائده: ۱۱۱ و ۱۱۲؛ صف: ۱۴.
- ↑ توفیقی، آشنایی با ادیان بزرگ، ۱۳۸۹ش، ص۱۴۷.
- ↑ شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا(ع)، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص ۷۹.
- ↑ ابن سید الناس، عیون الاثر، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۳۸۵.
- ↑ قمی، شیخ عباس، سفینةالبحار، ج۲، ص۴۹۵.
- ↑ انجیل متی، باب ۱۰، آیه ۲-۴.
- ↑ ابن خلدون، تاریخ ابن خلدون، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۱۷۲.
- ↑ «حواریون»، وبگاه دانشنامه جهان اسلام.
- ↑ توفیقی، آشنایی با ادیان بزرگ، ۱۳۸۹ش، ص۱۴۸.
- ↑ انجیل متی، باب ۱۰، آیه ۴ و باب ۲۷، آیه ۳.
- ↑ ابن‌حبیب، المُحَبَّر، ۱۴۲۱ق، ۲۰۰۰م،ص۴۲۷.
- ↑ سوره آل عمران، آیه ۵۲-۵۳.
- ↑ سوره صف، آیه۱۴.
- ↑ انجیل لوقا، باب۶،آیه۱۳.
- ↑ انجیل متی، باب۱۰، آیات۵-۴۲.
- ↑ انجیل متی، باب ۱۰، آیه ۱.
- ↑ نگاه کنید به سوره مائده، آیات ۱۱۲-۱۱۵.
یادداشت
- ↑ فَلَمَّا أَحَسَّ عِيسَىٰ مِنْهُمُ الْكُفْرَ قَالَ مَنْ أَنْصَارِي إِلَى اللَّهِ ۖ قَالَ الْحَوَارِيُّونَ نَحْنُ أَنْصَارُ اللَّهِ آمَنَّا بِاللَّهِ وَاشْهَدْ بِأَنَّا مُسْلِمُونَ . ترجمه:چون عيسى از آنان احساس كفر كرد، گفت: «ياران من در راه خدا چه كسانند؟» حواريون گفتند: «ما ياران [دين] خداييم، به خدا ايمان آورده‌ايم؛ و گواه باش كه ما تسليم [او] هستيم.»سوره آل عمران، آیه ۵۲
منابع
- ابن‌حبیب، كتاب المحبر، تحقيق ايلزة ليختن شتيتر، بيروت، دارالآفاق الجديدة، بى‌تا.
- ابن‌خلدون، عبد الرحمن بن محمد، دیوان المبتدأ و الخبر فی تاریخ العرب و البربر و من عاصرهم من ذوی الشأن الأکبر(تاریخ ابن خلدون)، تحقیق خلیل شحادة، بیروت، دار الفکر، چاپ دوم، ۱۴۰۸ق.
- ابن‌سید الناس، عیون الاثر، تعلیقه ابراهیم محمد رمضان، بیروت، دارالقلم، ۱۴۱۴ق.
- توفیقی، حسین، آشنایی با ادیان بزرگ (ویراست دوم)، تهران، سمت؛ قم، طه و جامعة المصطفی العالمیه، چاپ سیزدهم، ۱۳۸۹ش.
- شیخ صدوق، محمد بن علی، عیون اخبار الرضا(ع)، تحقیق و تصحیح: مهدی لاجوردی، تهران، نشر جهان، چاپ اول، ۱۳۷۸ق.
- قمی، شیخ عباس، سفینة البحار، قم، نشر اسوه، ۱۴۱۳ق.