تأملی در نهضت عاشورا (کتاب)
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | رسول جعفریان |
| موضوع | امام حسین(ع) |
| سبک | تحلیلی و تاریخی |
| زبان | فارسی |
| مجموعه | یک جلد |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | مورخ |
| تاریخ نشر | ۱۳۸۶ش |
تأملی در نهضت عاشورا، کتابی است به زبان فارسی نوشته رسول جعفریان. نویسنده، در ابتدا منابع تاریخی مربوط به قیام عاشورا را معرفی کرده و سپس با نگاهی تاریخی، زمینه‌های قیام و گزارش قیام از آغاز تا شهادت امام(ع) و پیامدهای اجتماعی سیاسی آن را بازنموده است. در بخش‌های بعدی کتاب، ضمن پرداختن به موضوع اربعین، به تحلیل اهداف قیام پرداخته و آثار قیام حسینی را بررسی می‌کند. رسول جعفریان علاوه بر رویکرد توصیفی نسبت به قیام حسین(ع)، در بخش‌های پایانی این کتاب رویکرد تحلیلی دارد و به چرایی قیام امام(ع) پرداخته است. در پایان کتاب، نویسنده به بحث تحریفات عاشورا و علل آن پرداخته و کتاب «روضة الشهداء» ملاحسین کاشفی را مورد نقد و بررسی قرار داده است.
درباره مؤلف
رسول جعفریان، روحانی، پژوهشگر تاریخ و استاد گروه تاریخ دانشگاه تهران، در سال ۱۳۴۳ش، در خوراسگان اصفهان متولد شد. وی در سال ۱۳۵۵ش. تحصیلات حوزوی خود را آغاز نمود و چندسال بعد به قم هجرت کرد. زمینه اصلی فعالیت مطالعاتی وی تاریخ اسلام است. جعفریان تاکنون دوبار جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران را برای کتاب‌های تاریخ سیاسی اسلام (سیره نبوی) و اطلس شیعه دریافت کرده است.
انگیزه نگارش
جعفریان می‌نویسد: نویسنده با ااین استدلال که نوشتن درباره امام حسین(ع) هیچ‌گاه تکراری نیست و هر چه نوشته یا گفته شود زیاد نخواهد بود به ویژه با توجه به منابع کهنی که تاکنون در اختیار نبوده و با اذعان به ناتوانی خود در پدید آوردن اثری تازه، قلم به دست گرفته است تا با همین استدلال و از بابت دینی که امام حسین(ع) بر عامه مسلمانان به‌ویژه شیعیان دارد و سهم عظیمی که در نشر ارزش‌های انسانی و الهی موجود در میان جامعه انسانی دارد مطالبی بنگارد.[۱]
ساختار، نگاهی به محتوا
تأملی در نهضت عاشورا، در ۱۲ فصل تنظیم شده و با احتساب بخش منابع و اعلام، ۴۸۶ صفحه است.
- فصل اول: درباره منابع مربوط به تاریخ قیام عاشورا
- فصل دوم: زمینه‌های قیام کربلا
- فصل سوم: گزارش‌نامه واقعه کربلا
- فصل چهارم: گزارشی دیگر از رویداد کربلا
- فصل پنجم: اربعین امام حسین
- فصل ششم: حکمت شهادت امام حسین
- فصل هفتم: آثار نهضت امام حسین
- فصل هشتم: مروری بر کتاب کامل الزیارات
- فصل نهم:ابعاد شعاری و شکلی نهضت امام حسین
- فصل دهم: بستر تاریخی عزاداری اهل سنت برای امام حسین
- فصل یازدهم: تحریفات عاشورا
- فصل دوازدهم: روضة الشهداء ملا حسین کاشفی.[۲]
- نخستین مطلب کتاب درباره منابع تاریخ عاشوراست و این که پس از حادثه ظهور اسلام مهم ترین حادثه شناخته شده است. جعفریان براین باور است که می توان امیدوار بود که نه تنها کلیات حادثه بلکه بسیاری از جزییات و سیر تاریخی این حادثه در منابع ضبط شده باشد.[۳] وی هم‌چنان معتقد است که مقاتل کهنی وجود داشته که امروزه خبری از آنها نیست مانند مقتل محمد بن عمر واقدی و مقتل ابوعبیده معمر بن مثنی و مقتل نصر بن مزاحم منقری. [۴]
- آخرین فصل کتاب با عنوان خاتمه درباره تحریفات واقعه عاشوراست و نویسنده قسمت عمده این بخش را به بررسی احوال و آثار کاشفی به خصوص کتاب روضة الشهدا اختصاص داده است. [۵]کاشفی و رواج برداشت معنوی از کربلا مطلب پایان بخش کتاب جعفریان است. وی براین باور است که چون ملاحسین کاشفی واعظ، صوفی، شیعه، داستان نویس، ادیب و شاعر است همه این عناصر سهمی در روضة الشهدا داشته است. وی معتقد است که عنصر تصوّف و تشیع ملاحسین بُعد فکری کتاب روضة الشهدا را سامان داده است.[۶]
وضعیت نشر
چاپ اول این اثر در سال ۱۳۸۱ش توسط نشر انصاریان در قم صورت گرفت. [۷]
پانویس
منابع
- جعفریان، رسول، تأملی در نهضت عاشورا، قم، مورخ، ۱۳۸۶ش.
- جعفریان، رسول، تأملی در نهضت عاشورا، تهران، نشر علم، ۱۳۹۱ش.
- جعفریان، رسول، تأملی در نهضت عاشورا، قم، انصاریان، ۱۳۸۱ش.