کتابِ آه (بازخوانی مقتل حسین بن علی علیهماالسّلام) با ویرایش یاسین حجازی (متولد ۱۳۵۷) و حاصل بازخوانی کتاب دَمع‌السُّجوم، ترجمه فارسی ابوالحسن شعرانی از کتاب نفَس‌المَهموم است. کتاب آه که برای نخستین بار در سال ۱۳۸۷ش منتشر شده، تا سال ۱۳۹۴ش، نُه بار انتشار یافته است.
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | یاسین حجازی |
| موضوع | امام حسین(ع) |
| سبک | تاریخی و روایی |
| زبان | فارسی |
| مجموعه | یک جلد |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | جام طهور |
| تاریخ نشر | ۱۳۹۴ش |
محتوا
کتاب آه شامل وقایع پس از بیعت مردم با یزید بن معاویه تا بازگشتن خاندان حسین بن علی به شهر مدینه است.
روش ویراستار
یاسین حجازی در مقدّمه کتاب آه در توضیح بازخوانشش( که با نظارت کامل و علمی و پیگیری های معاونت پژوهشی موسسه طهور انجام گرفته) از دمع السّجوم نوشته است:
- « در این بازخوانی، خطِ حادثه پررنگ و به ترتیب و توالی وقوعِ حادثه‌ها دقّت شده و آدم‌هایی را که اسم‌شان در اوّلِ حادثه یک‌چیز بود و در اثنای حادثه یک‌چیز و در انتها یک چیزِ دیگر، یکی گشته و نقل‌های پراکنده در جای‌جای کتاب را بی‌آنکه از جزئیات هیچ‌کدامشان کاسته شود تجمیع شده است و ردِّ نقل‌هایی را که باهم نمی‌خواند،تا جایی که مقدور بوده با دقت ووسواس علمی از کتاب‌های دیگر گرفته شده تا نقلِ معقول‌تر و مشهورتر آورده شود و تاریخ‌ها را تا آن‌جاکه می‌شد هم‌خوان گشته و جای‌ها و مرزها و منزل‌ها و شهرها را روی نقشه نیز مشخص شده تا کروکی حادثه معلوم شود و رجزهایی را که ترجمه نشده بود یا ترجمه‌اش واضح نبود، دوباره ترجمه شده و رسم‌الخط نیز حتی الامکان یک‌دست و پاراگراف‌‌بندی و نقطه‌گذاری واعراب گذاری شده است و توضیح‌ها و مکرّرات و عبارات عربی‌ای را که حذفشان به ساختارِ متن لطمه نمی‌زد، در باز خوانی و تدوین نهایی حذف گردیده است.»[۱]
ویراستار خروجی ونتیجه این کار ها را به نشستن پشت «میزِ مونتاژ» تشبیه می‌کند:
- «پاراگراف‌ها را «نگاتیو»هایی فرض کردیم که با حفظِ ترتیب و ضرب‌آهنگ و تعلیق بایست به‌هم متصل می شد و همه تلاش دست اندرکاران ومحققان این پروزه این بود که صفحات برای خواننده راحت و بی‌وقفه ورق بخورد و یک‌بار برای همیشه معلوم شود «اتفاق» چگونه افتاد.»[۲]
بازخوانی دمع السجوم
در کتاب آه تلاش شده تا بی‌آن که در متن دمع السجوم دخل و تصرفی بشود، از نو ساخته شود تا از شکل کتابی صرفاً در زمره کتب علما و محققان، بیرون بیاید. به همین جهت تصویرها و نامه‌ها و دیالوگ‌ها را از متن دمع‌السّجوم جدا شده است: تصویرها مثلِ تصویرِ محمد بن حنفیه، وقتی سحر طشتِ آبی روبه‌روی اوست و دارد وضو می‌گیرد و همان لحظه می‌شنود که حسین از مکه خارج شد و اشکش در طشت می‌چکد.[۳] و نامه‌ها مثلِ نامه‌ای که یزید بن معاویه پنهانی به عبید الله بن زیاد می‌نویسد و اتمامِ حجّت می‌کند که یا حسین کشته می‌شود یا زیرش می‌زند که زیاد از سرِ خانواده‌شان است و نطفه حرام شخص ابوسفیان است.[۴] و دیالوگ‌ها مثلِ آنچه رد و بدل می‌شود میان خولی و زنش وقتی خولی پس از مدّت‌ها به خانه می‌آید و زنش در بستر از او می‌پرسد که چه خبر و او می‌گوید ثروتی هنگفت برایش آورده و زنش می‌گوید چه ثروتی و خولی می‌گوید سرِ حسین بن علی(ع) را با خودش آورده و همین حالا گوشه حیاط است.[۵]
هدف ویراستار
به نظر می‌رسد هدف اصلی موسسه طهور از کتاب آه، ارائه تصویری روشن از واقعه کربلا است. ویراستار کتاب آه معتقد است یک تصویر، پاره‌ای از یک نامه یا جملاتی که دو نفر باهم گفته‌اند و رفته‌اند و کسی آن میان شنیده، هر کدام، تکه‌ای از یک کولاژ است که از چیدن و کنار هم گذاشتنشان می‌توان اصل واقعه را فهمید و یک‌پارچه کولاژ را دید. یاسین حجازی پس از این، در مقدمه کتاب آه تصریح کرده است: فراوانند کسانی که علی‌رغم بسیارها که جسته گریخته شنیده‌اند، هنوز دقیقاً نمی‌دانند قتل حسین بن علی(ع) «چطور» اتفاق افتاد.[۶]
مشخصات کتاب
کتاب آه ۵۷۹ صفحه و شامل دو ضمیمه است: یکی واژه‌نامه‌ای در شرح کلمات دشوار و عبارات عربی کتاب و دیگر نقشه‌ای سه‌لتی شامل جای‌هایی که در متن کتاب به آنها اشاره شده. کتاب آه را نشر جام طهور و برای نخستین بار در پاییز سال ۱۳۸۷ش، در قطع پالتویی، منتشر کرده است. چاپ نهم کتاب آه در پاییز سال ۱۳۹۴ش. منتشر شد.آلبوم صوتی کتاب هم در سال های اخیر روانه بازار شده است.
پانویس
منابع
- حجازی، یاسین، کتاب آه، تهران، جام طهور، چاپ نهم، ۱۳۹۴ش.