پرش به محتوا

حلف‌ الاحلاف

مقاله نامزد خوبیدگی
از ویکی شیعه
(تغییرمسیر از حلف الاحلاف)

حِلْفُ الاَحلاف یا لَعَقَةُ الدّم، پیمانی پیش از اسلام میان قبایل قریش بود که در پی اختلاف بر سر مناصب کعبه شکل گرفت.

قُصَی بن کلاب، جد چهارم پیامبر(ص)، مسئولیت‌های مکه و کعبه را میان پسرانش، عبدالدار و عبدمناف، تقسیم کرد.[۱] کلیدداری، دارالنَّدوه و پرچمداری سپاه را به عبدالدار و سقایت (آب‌دادن به حاجیان) و رفادت (مهمانداری و پذیرایی از حاجیان) را به عبدمَناف داد.[۲] پس از مرگ عبدالدار و عبدمناف، بین فرزندانشان بر سر مناصب اختلاف صورت گرفت.[۳] طبق برخی نقل‌ها قصی، تمام مناصب را به عبدالدّار داده بود.[۴] و بنی‌عبدمناف به انحصاری بودن مناصب در دست بنی‌عبدالدّار اعتراض داشتند.[۵]

بنی‌عبدمناف با حمایت قبایلی مانند بنی‌اسد، بنی‌زُهره، بنی‌تَیم و بنی‌حارث، پیمان «حلف المُطیَّبین»[یادداشت ۱] (عطرزنان) را بستند.[۶] در مقابل، بنی‌عبدالدار با اتحاد قبایلی مانند بنی‌مخزوم، بنی‌جُمَح، بنی‌سَهم و بنی‌عَدِی، پیمان «اَحلاف» یا «لَعَقَةُ الدّم»[یادداشت ۲] (خون‌لیسان) را تشکیل دادند.[۷] به پیشنهاد میانجی‌گران مناصب مجددا تقسیم شد: سقایت (آبرسانی) و رفادت (مهمان‌داری) به بنی‌عبدمناف و مناصبی مانند کلیدداری کعبه و پرچم‌داری به بنی‌عبدالدار رسید.[۸] این توافق از بروز جنگ جلوگیری کرد و تا ظهور اسلام پابرجا ماند.[۹]

پانویس

  1. یعقوبی، تاریخ یعقوبی، دار صادر، ج۱، ص۲۴۱.
  2. مسعودی، التنبیه والإشراف، دارالصاوی، ص۱۸۰؛ یعقوبی، تاریخ یعقوبی، دار صادر، ج۱، ص۲۴۱.
  3. ابن‌کثیر، البدایة و النهایة، دار الفکر، ج۲، ص۲۹۱.
  4. ابن‌کثیر، البدایة و النهایة، دار الفکر، ج۲، ص۲۹۱؛ ابن‌هشام، السیرة النبویه، دار المعرفة، ج۱، ص۱۳۲.
  5. ابن‌هشام، السیرة النبویه، دار المعرفة، ج۱، ص۱۳۰ و ۱۳۱.
  6. یعقوبی، تاریخ یعقوبی، دار صادر، ج۱، ص۲۴۸؛ ابن‌هشام، السیرة النبویه، دار المعرفة، ج۱، ص۱۳۲.
  7. طبری، تاریخ طبری، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، ج۲، ص۴۱؛ مسعودی، التنبیه و الاشراف، دار الصاوی، ص۱۸۰.
  8. ابن‌هشام، السیرة النبویة، دار المعرفة، ج۱، ص۱۳۲؛ مسعودی، التنبیه والإشراف، دار الصاوی، ص۱۸۰.
  9. ابن‌هشام، السیرة النبویة، دارالمعرفة، ج۱، ص۱۳۲.

یادداشت‌ها

  1. نامی که از آیین آغشتن دست‌ها در عطر و مالیدن آن بر کعبه گرفته شده است.
  2. آنان با کشتن گاو و آغشتن دست‌ها به خونش و لیسیدن آن، وفاداری خود را نشان دادند.

منابع

  • ابن‌هشام، عبدالملک بن هشام، السیرة النبویة، بیروت، دار المعرفة، بی‌تا.
  • ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، بیروت، دار الفکر، بی‌تا.
  • طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، بی‌تا.
  • مسعودی، علی بن حسین، التنبیه و الاشراف، قاهره، دار الصاوی، بی‌تا.
  • یعقوبی، احمد بن اسحاق، تاریخ یعقوبی، بیروت، دار صادر، بی‌تا.