حج افراد

حج اِفْراد، از اقسام سه‌گانه حج و مانند حج قِران وظیفه کسانی است که در شهر مکه یا نزدیک به آن ساکن‌اند. مراحل این حج مانند حج تمتع است ولی قربانی در آن واجب نیست. در برخی موارد لازم است حج تمتع را به حج اِفراد تبدیل کرد.

اقسام سه‌گانه حج

حج بر سه قسم است: حج تَمَتُّع، حج قِران و حج اِفراد. علت نامگذاری حج افراد این است که عُمره ندارد، بر خلاف حج تمتع.

حج افراد، همچون حج قران، وظیفه اهالی مکه و کسانی است که فاصله محل سکونتشان تا مکه، کمتر از ۴۸ میل (۱۶ فرسخ، حدود ۸۸ کیلومتر) است. برخی فقها این مسافت را ۱۲ میل (حدود ۲۱.۵ کیلومتر) می‌دانند. در اینکه این افراد باید پس از حج، عمره مفرده به جای آورند، اختلاف نظر است.

در حج استحبابی، فرد در انتخاب هر یک از انواع حج مخیر است.

اعمال حج افراد

مراحل و اعمال حج اِفراد مانند اعمال بخش حج در حج تمتع است و تنها در آن قربانی واجب نیست (هر چند مستحب است‌). این مراحل عبارتند از:

• احرام: در صورتی که محل سکونتش از میقات‌های پنج‌گانه به مکه نزدیک‌تر باشد، از منزلش مُحرِم می‌شود و اگر منزلش دورتر باشد، از میقات محرم می‌شود.
• وقوف در عرفات در نهم ذی‌الحجه و مشعر بین الطلوعین عید قربان
• به جا آوردن اعمال منا در روز عید قربان: رمی جمره عقبه و حلق یا تقصیر
• انجام دادن اعمال منا در ایام تشریق
• بیتوته در منا
• انجام دادن اعمال مکه: طواف زیارت و نماز آن، سعی بین صفا و مروه و طواف نساء و دو رکعت نماز آن.

مشهور فقیهان معتقدند که در حج افراد، می‌توان طواف زیارت و طواف نساء و نماز آنها را پیش از وقوف در عرفات انجام داد و در این صورت، در خروج از احرام و لزوم گفتن دوباره تلبیه پس از هر طواف، اختلاف نظر وجود دارد.

مناسک حج افراد مانند حج تَمتُّع و حج قِران، باید در ماه‌های حج (شوال، ذیقعده و ذیحجه) انجام شود.

شروط حج افراد

حج افراد دارای سه شرط است:

• نیت
• انجام دادن مناسک آن در ماه‌های حج (شوال، ذی‌القعده و ذی‌الحجه)
• احرام از میقات یا منزل خود.

جواز تبدیل نوع حج

• مشهور فقها معتقدند کسی که وظیفه‌اش حج افراد است، در حال اختیار نمی‌تواند حج تمتع انجام دهد.
• زن حائض یا کسی که بر اثر کمبود وقت فرصت به جا آوردن عمره تمتع را ندارد، باید نیت خود را به حج افراد تبدیل کند و اعمال آن را انجام دهد. این افراد باید پس از حج افراد، عمره مفرده به جای آورند.

منابع

• مناسک حج مطابق فتاوای امام خمینی و مراجع معظم تقلید، محمدرضا محمودی، مرکز تحقیقات حج بعثه مقام معظم رهبری، نشر مشعر، چاپ چهارم، ۱۳۸۷ش.
• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۳، ص۲۱۶-۲۱۷.
• مستند الشیعة، احمد بن محمد مهدی نراقی، مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث، مشهد.
• جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، محمد حسن نجفی (م. ۱۲۶۶ ق.)، هفتم، بیروت،‌ دار احیاء التراث العربی.