عُمْره مُفرَده از اقسام عمره و عبارت از مناسکی است که به‌منظور زیارت کعبه انجام می‌شود. عمره مفرده جزء اعمال حج نیست و از این جهت در مقابل عمره تمتع قرار دارد که بخشی از حج تمتع است.
اعمال عمره مفرده عبارت‌اند از: اِحرام، طواف، نماز طواف، سعی بین صفا و مروه، تقصیر یا حلق، طواف نساء و نماز طواف نساء. طبق احادیث و گفته‌های فقیهان، عمره مفردهٔ ماه رجب، بافضیلت‌تر از عمره مفرده در ماه‌های دیگر است.
عمره
عُمره به مجموعه‌ای از اعمال شرعی همچون اِحرام و طواف و سعی بین صفا و مروه[۱] می‌گویند که به‌منظور زیارت خانه خدا انجام می‌شود.[۲] عمره دو نوع دارد: عمره تَمَتُّع و عمره مُفرَده.[۳] عمره تمتع همراه با حج تمتع انجام می‌شود و جزء آن است.[۴] عمره مفرده به‌صورت جدا از حج تمتع انجام می‌شود.[۵]
فقیهان، انجام‌دادن عمره را مانند حج، بر هر مسلمانی که شرایطش را داشته باشد، یک بار در طول عمر، واجب [۶] و بیش از یک بار مستحب می‌دانند.[۷]
نام‌گذاری و اقسام
عمره مُفرَده را از آن رو «مفرده» نامیده‌اند که بخشی از حج نیست و جدا از آن انجام می‌شود.[۸] به‌سبب همین، به آن عمره مَبتوله (بریده‌شده) هم می‌گویند.[۹]
عمره قِران و عمره اِفراد از اقسام عمره مفرده‌اند. عمره قران عمره کسی است که باید حج قِران انجام دهد. عمره اِفراد به عمره کسی می‌گویند که تکلیف حج اِفراد برعهده دارد.[۱۰]
اعمال عمره مفرده
عمره مفرده از هفت عمل تشکیل شده است که به ترتیب این‌گونه‌اند:
تفاوت با عمره تمتع
عمره مفرده و عمره تَمَتُّع در چند مسئله با هم تفاوت دارند که به‌شرح زیر است:
- عمره مفرده طواف نساء و نماز طواف نساء هم دارد، ولی عمره تمتع ندارد.
- احرام در عمره تمتع باید در ماه‌های مخصوص حج (شوال، ذی القعده، ذی‌الحجه) انجام شود، ولی در عمره مفرده در همه ماه‌ها می‌توان احرام بست.
- در عمره تمتع پس از سعی صفا و مروه باید تقصیر (چیدن مقداری از مو یا ناخن) انجام داد؛ اما در عمره مفرده، می‌توان به‌جای تقصیر عمل حلق (تراشیدن سر) را انجام داد.[۱۲]
- در عمره تمتع میقات باید یکى از مواقیت پنج‌گانه باشد؛ اما در عمره مفرده، می‌تواند علاوه‌بر میقات‌های پنج‌گانه، «اَدنَى‌الحِلّ» (نزدیک ترین محل در خارج از حرم) باشد.[۱۳]
بافضیلت‌ترین عمره مفرده
برپایه کتاب‌های فقه، عمرهٔ ماه رجب، نسبت به عمره در دیگر ماه‌ها ثواب بیشتری دارد.[۱۴] در روایات هم این مسئله بیان شده است. در وسایل‌الشیعه، در احادیثی، از پیامبر(ص) و امام صادق(ع) نقل کرده‌اند که عمرهٔ ماه رجب، با فضیلت‌ترین عمره مفرده است.[۱۵]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ محقق حلی، شرایع‌الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۵.
- ↑ شیخ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۲۹۶؛ نجفی، جواهرالکلام، بیروت، ج۲۰، ص۴۴۱.
- ↑ مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۲، ج۵، ص۴۷۹.
- ↑ مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۲، ج۵، ص۴۸۱.
- ↑ مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۲، ج۵، ص۴۸۵.
- ↑ برای نمونه نگاه کنید به محقق حلی، شرایع‌الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۴؛ نجفی، جواهرالکلام، بیروت، ج۲۰، ص۴۴۱.
- ↑ شیخ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۲۹۷؛ گروه پژوهش بعثه مقام معظم رهبری، منتخب مناسک حج، ۱۴۲۶ق، ص۵۹.
- ↑ مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۲، ج۵، ص۴۸۵.
- ↑ مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۲، ج۵، ص۴۸۵.
- ↑ مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۲، ج۵، ص۴۸۵.
- ↑ محقق حلی، شرایع‌الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۵.
- ↑ محقق حلی، شرایع‌الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۵و۲۷۶.
- ↑ مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۲، ج۵، ص۴۸۸.
- ↑ برای نمونه نگاه کنید به شهید اول، الدروس الشرعیه، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۳۷؛ محقق حلی، شرایع‌الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۶.
- ↑ حر عاملی، وسایل‌الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۱۴، ص۳۰۲.
منابع
- حر عاملی، محمد بن حسن، تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، قم، مؤسسه آل‌البیت، چاپ اول، ۱۴۰۹ق.
- شهید اول، محمد بن مکی العاملی، الدروس الشرعیه فی الفقه الامامیه، قم، نشر اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۷ق.
- شیخ طوسی، محمد بن حسن، المبسوط فی الفقه الامامیه، تحقیق و تصحیح سیدمحمدتقی کشفی، تهران، المکتبة المرتضویه لاحیاء الآثار الجعفریه، چاپ سوم، ۱۳۸۷ق.
- گروه پژوهش بعثه مقام معظم رهبری، منتخب مناسک حج، تهران، نشر مشعر، چاپ دوم، ۱۴۲۶ق.
- محقق حلی، جعفر بن حسن، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، تحقیق و تصحیح عبدالحسین محمدعلی بقال، قم، اسماعیلیان، چاپ دوم، ۱۴۰۸ق.
- مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامى، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم‌السّلام، قم، مؤسّسه دائرة المعارف فقه اسلامى، چاپ اول، ۱۳۹۲ش.
- نجفى، محمدحسن، جواهر الكلام فی شرح شرائع الاسلام، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم، ۱۴۰۴ق.