آیه روزه: تفاوت میان نسخه‌ها
imported>Zakeri جزبدون خلاصۀ ویرایش |
جز ←منابع: تغییر الگو |
||
| خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{ | {{منابع} | ||
* ابوحیان اندلسی، محمد بن یوسف، البحر المحیط فی التفسیر، بیروت، دارالفکر، ۱۴۲۰ق. | * ابوحیان اندلسی، محمد بن یوسف، البحر المحیط فی التفسیر، بیروت، دارالفکر، ۱۴۲۰ق. | ||
نسخهٔ ۱۶ ژانویهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۱۰:۱۹
| مشخصات آیه | |
|---|---|
| نام آیه | صوم |
| واقع در سوره | بقره |
| شماره آیه | ۱۸۳ |
| جزء | ۲ |
| اطلاعات محتوایی | |
| مکان نزول | مدینه |
| موضوع | فقهی |
| سایر | احکام شرعی |
آیه صوم آیه ۱۸۳ سوره بقره است. در این آیه وجوب روزه بر مومنین مورد توجه قرار گرفته است اما مفسران معتقدند وجوب روزه تنها به مومنین اختصاص ندارد و همه کسانی که اسلام را پذیرفته‌اند شامل می‌شود هرچند که از ایمان قوی برخوردار نباشند. در آیه به وجوب روزه در شریعت‌های قبل از اسلام نیز اشاره شده است. پایان آیه می‌فرماید فایده روزه تقوا است و آن سودی است که به روزه‌داران باز می‌گردد.
متن و ترجمه
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ(۱۸۳)
اى كسانى كه ايمان آوردهايد روزه بر شما مقرر شده است همان گونه كه بر كسانى كه پيش از شما [بودند] مقرر شده بود باشد كه پرهيزگارى كنيد(۱۸۳)
وجوب روزه بر مومنین
آیه ۱۸۳ سوره بقره یکی از مهم‌ترین دستورهای شریعت اسلام را مورد توجه قرار داده است. ابوحیان اندلسی (م۷۴۵ق) در کتاب تفسیر بحر المحیط می‌گوید آیات قبلی سوره بقره سه مورد از ارکان اسلام یعنی ایمان، نماز و زکات را بیان کرده بود و در این آیه به چهارمین رکن یعنی روزه پرداخته است.[۱]
شیخ طوسی روزه را در معنای شرعی آن خودداری از کارهای مخصوصی با آداب و شرایط خاص خود تعریف می‌کند که در زمان معینی و با نیت روزه انجام می‌پذیرد.[۲] علامه طباطبایی این آیه را به همراه دو آیه بعدی که از لحاظ معنا به هم ارتباط دارند در صدد تشریع وجوب روزه در ماه رمضان می‌داند.[۳]
در این آیه وجوب روزه بر مومنین مورد توجه قرار گرفته‌است. اما مفسران حکم روزه در این آیه را شامل همه کسانی می‌دانند که دین اسلام را پذیرفته‌اند هرچند که از ایمان قوی برخوردار نباشند.[۴] در روایتی از امام صادق (ع) نقل شده که این حکم شامل همه‌ی گمراهان، منافقان و هرکسی که اسلام را پذیرفته باشد نیز می‌شود.[۵] علامه طباطبایی معتقد است این که در این آیه عبارت (ای کسانی که ایمان آورده‌اید) آمده و عباراتی مثل (ای مردم) به کار نرفته برای این بوده که مردم را به صفت ایمانشان توجه دهد تا هر حکمی را که از جانب پروردگارشان می‌آید بپذیرند.[۶]
آیت الله مکارم شیرازی می‌گوید با توجه به این که روزه با مشقت و سختی همراه است در این آیه تعبیراتی به کار رفته که روح انسان را برای پذیرش آن آماده سازد و بر همین اساس است که امام صادق (ع) می‌فرماید: لذت خطاب (يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ) به گونه‌ای است که سختی این عبادت را از بین می‌برد.[۷]
وجوب روزه در شریعت‌های قبل
در آیه اشاره شده است که روزه قبل از اسلام بر دیگران نیز مقرر شده بود. در این که منظور از آن کسان چیست و روزه به چه شکلی بر آنها مقرر شده بود اقوال مختلفی مطرح شده است. شیخ طوسی به سه قول اشاره می‌کند: برخی گفته‌اند روزه در چند روز بر آنها مقرر شده بود هم‌چنان که برای مسلمانان در چند روز مقرر گردیده است. برخی نیز بر این باورند که مراد از امت قبلی نصارا هستند که روزه ماه رمضان بر آنها هم مقرر شده بود. عده‌ای نیز به تفاوت در مدت زمان روزه داری بین مسلمانان و امت‌های پیشین پرداخته‌اند.[۸]
اما علامه طباطبایی معتقد است آیه در صدد آن نیست که بگوید همه‌ی امت‌های پیشین روزه داشته‌اند یا روزه آنها مانند روزه مسلمانان بوده است بلکه تنها می‌خواهد بگوید که امت‌های پیشین هم روزه داشته‌اند و مسلمانان نباید تشریع روزه را گران بشمارند، زیرا این حکم در امت‌های پیشین بی سابقه نبوده است.[۹] وی ادامه می‌دهد که وجوب روزه در تورات و انجیل‌های موجود یافت نمی‌شود هر چند که روزه در این کتاب‌ها مدح شده است. اما برخی از یهودیان و مسیحیان به شکل‌های متفاوتی با مسلمانان روزه می‌گیرند. دیگر این که در قرآن داستان روزه زکریا و روزه مریم از سخن گفتن مورد اشاره قرار گرفته است که متفاوت با روزه مسلمانان است.[۱۰]
رابطه روزه و تقوا
مکارم شیرازی فلسفه وجوب روزه را جمله پایانی آیه صوم یعنی عبارت (باشد كه پرهيزگارى كنيد) می‌داند و معتقد است روزه عامل موثری برای پرورش تقوا و پرهیزگاری است.[۱۱]
علامه طباطبایی می‌گوید طبق تعلیمات قرآن آثار اطاعت‌ها و نافرمانی‌ها به خود انسان برمی‌گردد. در خصوص روزه نیز بازگشت آثار عبادت در جمله (باشد كه پرهيزگارى كنيد) بیان گردیده است. آیه می‌فرماید فایده روزه تقوا است و آن سودی است که به روزه‌داران باز می‌گردد.[۱۲]
پانویس
منابع
{{منابع}
- ابوحیان اندلسی، محمد بن یوسف، البحر المحیط فی التفسیر، بیروت، دارالفکر، ۱۴۲۰ق.
- بحرانی، سید هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، تهران، بنیاد بعثت، ۱۴۱۶ق.
- شیخ طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، داراحیاء التراث العربی، بی‌تا.
- طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۷ق.
- طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، انتشارات ناصر خسرو، ۱۳۷۲ش.
- عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیاشی، تهران، المطبعه العلمیه، ۱۳۸۰ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۴ش.
- ↑ ابوحیان اندلسی، البحر المحیط، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۱۷۷.
- ↑ شیخ طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، دار احیاء التراث العربی، ج۲، ص۱۱۵.
- ↑ طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۷، ج۲، ص۵.
- ↑ رک: شیخ طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، دار احیاء التراث العربی، ج۲، ص۱۱۵، طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۴۹۰، بحرانی، البرهان، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۳۸۵.
- ↑ عیاشی، تفسیر العیاشی، ۱۳۸۰ق، ج۱، ص۷۸.
- ↑ طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۷، ج۲، ص۶.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۶۲۴.
- ↑ شیخ طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، دار احیاء التراث العربی، ج۲، ص۱۱۵.
- ↑ طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۷، ج۲، ص۵.
- ↑ طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۷، ج۲، ص۷.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۶۲۳ـ۶۲۴.
- ↑ طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۷، ج۲، ص۸.