۱۷٬۰۶۵
ویرایش
نشوز: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
اصلاح نویسه‌های عربی
(پیوند میان ویکی در ویکی داده و حذف آن از مبدا ویرایش) |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (اصلاح نویسه‌های عربی) |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
{{مقاله توصیفی فقهی}} | {{مقاله توصیفی فقهی}} | ||
{{احکام}} | {{احکام}} | ||
'''نُشوز'''، سرپیچی از وظایف شرعی، نسبت به همسر. به‌فتوای فقیهان، [[تمکین|تمکین‌نکردن]] از مرد و ترش‌روییِ بدون دلیل، از نشانه‌های نشوزِ زنان و نپرداختن [[نفقه|نَفَقه]] و | '''نُشوز'''، سرپیچی از وظایف شرعی، نسبت به همسر. به‌فتوای فقیهان، [[تمکین|تمکین‌نکردن]] از مرد و ترش‌روییِ بدون دلیل، از نشانه‌های نشوزِ زنان و نپرداختن [[نفقه|نَفَقه]] و آزاردادن زن از نشانه‌های نشوزِ مردان است. در کتاب‌های فقهی، بیشتر، درباره نشوز زنان بحث شده است. | ||
در صورت نشوز زن، پرداخت نفقه بر شوهر [[واجب]] نیست. بنا بر نظر فقیهان، شوهر باید ابتدا زن ناشزه را نصیحت کند و اگر سودمند واقع نشد، بسترش را از او جدا کند و اگر باز اثر نکرد، او را [[تنبیه بدنی زن|تنبیه بدنی]] کند. اگر نشوز از طرف مرد باشد، زن باید ابتدا او را نصیحت کند و حقوقش را بخواهد و اگر تأثیر نداشت، به [[حاکم شرع]] رجوع کند. | در صورت نشوز زن، پرداخت نفقه بر شوهر [[واجب]] نیست. بنا بر نظر فقیهان، شوهر باید ابتدا زن ناشزه را نصیحت کند و اگر سودمند واقع نشد، بسترش را از او جدا کند و اگر باز اثر نکرد، او را [[تنبیه بدنی زن|تنبیه بدنی]] کند. اگر نشوز از طرف مرد باشد، زن باید ابتدا او را نصیحت کند و حقوقش را بخواهد و اگر تأثیر نداشت، به [[حاکم شرع]] رجوع کند. | ||
== تعریف فقهی و جایگاه در فقه== | == تعریف فقهی و جایگاه در فقه== | ||
نشوز اصطلاحی در [[فقه]] است، به‌معنای سرپیچی از انجام وظایف شرعی، نسبت به همسر.<ref>شهیدثانی، الروضة البهیة، ۱۳۸۶ق، ج۵، ص۴۲۷؛ محقق حلی، مختصرالنافع، ۱۴۱۰ق، ص۱۹۱.</ref> [[تمکین|تمکین‌نکردن]] زن از مرد<ref>شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۳۸۶ق، ج۵، ص۴۲۷.</ref> و پرداخت‌نکردن [[نفقه]] از سوی مرد از نمونه‌های نشوزند.<ref>خویی، منهاج الصالحین، مؤسسة الخوئی | نشوز اصطلاحی در [[فقه]] است، به‌معنای سرپیچی از انجام وظایف شرعی، نسبت به همسر.<ref>شهیدثانی، الروضة البهیة، ۱۳۸۶ق، ج۵، ص۴۲۷؛ محقق حلی، مختصرالنافع، ۱۴۱۰ق، ص۱۹۱.</ref> [[تمکین|تمکین‌نکردن]] زن از مرد<ref>شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۳۸۶ق، ج۵، ص۴۲۷.</ref> و پرداخت‌نکردن [[نفقه]] از سوی مرد از نمونه‌های نشوزند.<ref>خویی، منهاج الصالحین، مؤسسة الخوئی الإسلامیة، ج۲، ص۲۸۹.</ref> | ||
به زنی که از انجام وظایف زناشویی نسبت به شوهرش، خودداری کند «ناشزة» و به مردی که از ایفای وظایف زناشویی نسبت به همسر خویش، خودداری کند «ناشز» گفته می‌شود.<ref>مکارم شیرازی، احکام خانواده، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۲۱۹.</ref> | به زنی که از انجام وظایف زناشویی نسبت به شوهرش، خودداری کند «ناشزة» و به مردی که از ایفای وظایف زناشویی نسبت به همسر خویش، خودداری کند «ناشز» گفته می‌شود.<ref>مکارم شیرازی، احکام خانواده، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۲۱۹.</ref> | ||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
* [[تمکین|تمکین‌نکردن]]؛ یعنی برآورده‌نکردن خواسته‌های مشروع جنسی شوهر<ref>فاضل هندی، کشف‌اللثام، ۱۴۱۶ق، ج۷، ص۵۲۴؛ صافی گلپایگانی، هدایةالعباد، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۱۷۴.</ref> | * [[تمکین|تمکین‌نکردن]]؛ یعنی برآورده‌نکردن خواسته‌های مشروع جنسی شوهر<ref>فاضل هندی، کشف‌اللثام، ۱۴۱۶ق، ج۷، ص۵۲۴؛ صافی گلپایگانی، هدایةالعباد، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۱۷۴.</ref> | ||
* ابراز بی‌علاقگی به شوهر و ترش‌رویی با او<ref>شهید اول، اللمعة الدمشقیة، دارالفکر، ص۱۷۴.</ref> | * ابراز بی‌علاقگی به شوهر و ترش‌رویی با او<ref>شهید اول، اللمعة الدمشقیة، دارالفکر، ص۱۷۴.</ref> | ||
* رعایت‌نکردن نظافت و آراستگی ظاهری، به‌حدی که با [[استمتاع]] از زن ناسازگاری باشد<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۳۱، ص۲۰۵؛ امام خینی، | * رعایت‌نکردن نظافت و آراستگی ظاهری، به‌حدی که با [[استمتاع]] از زن ناسازگاری باشد<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۳۱، ص۲۰۵؛ امام خینی، تحریرالوسیله، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص۳۰۵.</ref> | ||
* خروج از منزل بدون اجازه و اطلاع شوهر.<ref>فاضل هندی، کشف‌اللثام، ۱۴۱۶ق، ج۷، ص۵۲۴.</ref> | * خروج از منزل بدون اجازه و اطلاع شوهر.<ref>فاضل هندی، کشف‌اللثام، ۱۴۱۶ق، ج۷، ص۵۲۴.</ref> | ||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
==وظایف زن و شوهر در برابر نشوز دیگری == | ==وظایف زن و شوهر در برابر نشوز دیگری == | ||
[[فتوا|به‌فتوای]] فقیهان، در صورت ناشزه بودن زن، شوهر ابتدا باید او را نصیحت کند و اگر سودمند واقع نشد، در بستر به او پشت کند و یا بسترش را از او جدا کند و اگر همچنان فایده‌ای نداشت او را تنبیه بدنی کند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به محقق اردبیلی، | [[فتوا|به‌فتوای]] فقیهان، در صورت ناشزه بودن زن، شوهر ابتدا باید او را نصیحت کند و اگر سودمند واقع نشد، در بستر به او پشت کند و یا بسترش را از او جدا کند و اگر همچنان فایده‌ای نداشت او را تنبیه بدنی کند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به محقق اردبیلی، زبدةالبیان، المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، ص۵۳۷.</ref> اگر نشوز از طرف مرد باشد، زن می‌بایست شوهرش را موعظه کرده و حقوق خود را مطالبه کند و در صورتی که اثر نداشت، به [[حاکم شرع]] رجوع کند.<ref> شهید ثانی، روضة البهیة، ۱۳۸۶ق، ج۵، ص۴۲۹.</ref> | ||
== احکام دیگرِ نشوز== | == احکام دیگرِ نشوز== | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
*در صورت ناشزه‌بودن زن، پرداخت [[نفقه|نَفَقه]] بر شوهر واجب نیست.<ref>فاضل هندی، کشف‌اللثام، مؤسسة النشر الاسلامی، ج۷، ص۵۲۴؛ فاضل هندی، کشف‌اللثام، مؤسسة النشر الاسلامی، ج۷، ص۵۷۶.</ref> | *در صورت ناشزه‌بودن زن، پرداخت [[نفقه|نَفَقه]] بر شوهر واجب نیست.<ref>فاضل هندی، کشف‌اللثام، مؤسسة النشر الاسلامی، ج۷، ص۵۲۴؛ فاضل هندی، کشف‌اللثام، مؤسسة النشر الاسلامی، ج۷، ص۵۷۶.</ref> | ||
* در صورت نشوز مرد، زن حق ندارد وظایف زناشویی‌اش را نسبت به او ترک کند<ref>خوانساری، جامع‌المدارک، ۱۴۰۵ق، ج۴، ص۴۳۳.</ref> یا او را تنبیه بدنی کند.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۳۱، ص۲۰۷.</ref> | * در صورت نشوز مرد، زن حق ندارد وظایف زناشویی‌اش را نسبت به او ترک کند<ref>خوانساری، جامع‌المدارک، ۱۴۰۵ق، ج۴، ص۴۳۳.</ref> یا او را تنبیه بدنی کند.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۳۱، ص۲۰۷.</ref> | ||
* تنبیه بدنی زن نباید سنگین باشد و موجب | * تنبیه بدنی زن نباید سنگین باشد و موجب شکستگی، جراحت و کبودی بدن شود.<ref>مکارم شیرازی، احکام خانواده، ۱۳۸۹ش، ص۲۱۹.</ref> | ||
* خودداری زن از انجام کارهایی که بر او واجب نیست، مانند پخت‌وپز، خیاطی و نظافت خانه، از نشانه‌های نشوز نیست.<ref>امام خمینی، تحریرالوسیلة، ۱۳۹۰ش، ج۲، ص۳۰۵.</ref> | * خودداری زن از انجام کارهایی که بر او واجب نیست، مانند پخت‌وپز، خیاطی و نظافت خانه، از نشانه‌های نشوز نیست.<ref>امام خمینی، تحریرالوسیلة، ۱۳۹۰ش، ج۲، ص۳۰۵.</ref> | ||
* خروج زن از منزل بدون اذن شوهر، برای | * خروج زن از منزل بدون اذن شوهر، برای کسب معارف اعتقادی و احکام شرعی به‌مقدار لازم،<ref>فاضل لنکرانی، جامع‌المسائل، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۴۳۱.</ref> یا برای معالجه بیماری، در صورتی که امکان درمان در منزل نیست<ref>مکارم شیرازی، احکام خانواده، ۱۳۸۹ش، ص۲۱۰.</ref> یا برای فرار از ضررهای جانی، مالی و آبرویی نشوز محسوب نمی‌شود.<ref>فاضل لنکرانی، جامع‌المسائل، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۴۳۱.</ref> | ||
==جستارهای وابسته== | ==جستارهای وابسته== | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
{{ستون|۲}} | {{ستون|۲}} | ||
*امام خمینی، سید روح‌الله، تحریرالوسیلة، نجف، دار | *امام خمینی، سید روح‌الله، تحریرالوسیلة، نجف، دار الکتب العلمیة۱۳۹۰ق. | ||
*بحرانی، یوسف بن احمد، حدائق الناظرة، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، بی‌تا. | *بحرانی، یوسف بن احمد، حدائق الناظرة، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، بی‌تا. | ||
*خوانساری، سید احمد، جامع‌المدارک فی شرح مختصر النافع، تهران، مکتبة الصدوق، چاپ دوم، ۱۴۰۵ق. | *خوانساری، سید احمد، جامع‌المدارک فی شرح مختصر النافع، تهران، مکتبة الصدوق، چاپ دوم، ۱۴۰۵ق. | ||
*خویی، سید ابوالقاسم، منهاج الصالحین، نجف، مؤسسة الخوئی | *خویی، سید ابوالقاسم، منهاج الصالحین، نجف، مؤسسة الخوئی الإسلامیة، بی‌تا. | ||
*شهید اول، محمد بن مکی، اللمعة الدمشقیة، بیروت، دارالتراث، ۱۴۱۰ق. | *شهید اول، محمد بن مکی، اللمعة الدمشقیة، بیروت، دارالتراث، ۱۴۱۰ق. | ||
*شهید ثانی، زین‌الدین بن علی، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، نجف، منشورات جامعة النجف الدینیة، ۱۳۸۶ق. | *شهید ثانی، زین‌الدین بن علی، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، نجف، منشورات جامعة النجف الدینیة، ۱۳۸۶ق. | ||
*صافی گلپایگانی، لطف‌الله، هدایةالعباد، قم، دار القرآن | *صافی گلپایگانی، لطف‌الله، هدایةالعباد، قم، دار القرآن الکریم، ۱۴۱۶ق. | ||
*فاضل لنکرانی، محمد، جامع‌المسائل، قم، انتشارات امیر، چاپ یازدهم، ۱۳۸۳ش. | *فاضل لنکرانی، محمد، جامع‌المسائل، قم، انتشارات امیر، چاپ یازدهم، ۱۳۸۳ش. | ||
*فاضل هندی، محمد بن حسن، کشف‌اللثام و الابهام عن قواعدالاحکام، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، ۱۴۱۶ق. | *فاضل هندی، محمد بن حسن، کشف‌اللثام و الابهام عن قواعدالاحکام، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، ۱۴۱۶ق. | ||
*محقق اردبیلی، احمد بن محمد، | *محقق اردبیلی، احمد بن محمد، زبدةالبیان، تهران، المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، بی‌تا. | ||
*محقق حلی، جعفر بن حسن، مختصرالنافع، تهران، قسم الدراسات الإسلامیة فی مؤسسة البعثة، چاپ سوم، ۱۴۱۰ق. | *محقق حلی، جعفر بن حسن، مختصرالنافع، تهران، قسم الدراسات الإسلامیة فی مؤسسة البعثة، چاپ سوم، ۱۴۱۰ق. | ||
*مکارم شیرازی، ناصر، احکام خانواده، قم، امام علی بن ابی‌طالب | *مکارم شیرازی، ناصر، احکام خانواده، قم، امام علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام، چاپ دوم، ۱۳۸۹ش. | ||
*نجفی، محمدحسن، جواهرالکلام، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم، ۱۳۶۲ش. | *نجفی، محمدحسن، جواهرالکلام، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم، ۱۳۶۲ش. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||