نشوز: تفاوت میان نسخه‌ها
P.motahari (بحث | مشارکت‌ها) |
P.motahari (بحث | مشارکت‌ها) |
||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
* رعایت‌نکردن [[حق قسم|حق قَسَم]] (تقسیم شب‌ها میان همسران)، اگر مرد چند همسر دارد.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۳۱، ص۱۹۵.</ref> | * رعایت‌نکردن [[حق قسم|حق قَسَم]] (تقسیم شب‌ها میان همسران)، اگر مرد چند همسر دارد.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۳۱، ص۱۹۵.</ref> | ||
== | ==وظایف زن و شوهر در برابر نشوز دیگری == | ||
[[فتوا|به‌فتوای]] فقیهان، در صورت ناشزه بودن زن، شوهر ابتدا باید او را نصیحت کند و اگر سودمند واقع نشد، در بستر به او پشت کند و یا بسترش را از او جدا کند و اگر همچنان فایده‌ای نداشت او را تنبیه بدنی کند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به محقق اردبیلی، زبدة‌البیان، المكتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، ص۵۳۷.</ref> اگر نشوز از طرف مرد باشد، زن می‌بایست شوهرش را موعظه کرده و حقوق خود را مطالبه کند و در صورتی که اثر نداشت، به [[حاکم شرع]] رجوع کند.<ref> شهید ثانی، روضة البهیة، ۱۳۸۶ق، ج۵، ص۴۲۹.</ref> | [[فتوا|به‌فتوای]] فقیهان، در صورت ناشزه بودن زن، شوهر ابتدا باید او را نصیحت کند و اگر سودمند واقع نشد، در بستر به او پشت کند و یا بسترش را از او جدا کند و اگر همچنان فایده‌ای نداشت او را تنبیه بدنی کند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به محقق اردبیلی، زبدة‌البیان، المكتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، ص۵۳۷.</ref> اگر نشوز از طرف مرد باشد، زن می‌بایست شوهرش را موعظه کرده و حقوق خود را مطالبه کند و در صورتی که اثر نداشت، به [[حاکم شرع]] رجوع کند.<ref> شهید ثانی، روضة البهیة، ۱۳۸۶ق، ج۵، ص۴۲۹.</ref> | ||
نسخهٔ ۲۱ فوریهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۷:۳۱
| بخشی از احکام عملی و فقهی |
|---|
 |
نُشوز سرپیچی هر یک از زن و شوهر از انجام وظایفی که دین اسلام نسبت به دیگری بر عهده او گذاشته است. بر اساس دیدگاه فقها، تمکین نکردن و ترش‌رویی بدون دلیل از نشانه‌های نشوز در زنان است. همچنین نپرداختن نفقه و نداشتن برخورد نیکو با زن نیز از نشانه‌های نشوز در مردان است.
در صورت نشوز زن، پرداخت نفقه بر عهده شوهر واجب نیست. بنا بر نظر فقیهان، شوهر باید ابتدا زن ناشزه را نصیحت کند و اگر سودمند واقع نشد، بسترش را از او جدا کند و اگر همچنان فایده‌ای نبخشید او را تنبیه کند. اگر نشوز از طرف مرد باشد، زن بایستی او را موعظه کرده و حقوقش را مطالبه نماید و در صورتی که اثر نداشته باشد به حاکم شرع رجوع کند.
تعریف فقهی و جایگاه در فقه
نشوز اصطلاحی در فقه است، به‌معنای سرپیچی از انجام وظایف شرعی، نسبت به همسر.[۱] تمکین‌نکردن زن از مرد[۲] و پرداخت‌نکردن نفقه از سوی مرد از نمونه‌های نشوزند.[۳]
به زنی که از انجام وظایف زناشویی نسبت به شوهرش، خودداری کند «ناشزة» و به مردی که از ایفای وظایف زناشویی نسبت به همسر خویش، خودداری کند «ناشز» گفته می‌شود.[۴]
از نشوز و احکام آن، در باب نکاحِ کتاب‌های فقهی بحث می‌شود.[۵] البته در کتب فقهی، بیشتر، از احکام نشوز زن سخن رفته است.[۶]
نشانه‌های نشوز زن
برخی از چیزهایی که فقیهان نشانه‌های نشوز زن دانسته‌اند، به‌شرح زیر است:
- تمکین‌نکردن؛ یعنی برآورده‌نکردن خواسته‌های مشروع جنسی شوهر[۷]
- ابراز بی‌علاقه‌گی به شوهر و ترش‌رویی با او[۸]
- رعایت‌نکردن نظافت و آراستگی ظاهری، به‌حدی که با استمتاع از زن ناسازگاری باشد[۹]
- خروج از منزل بدون اجازه و اطلاع شوهر.[۱۰]
نشانه‌های نشوز مرد
فقیهان موارد زیر را از نشانه‌های نشوز مرد شمرده‌اند:
- خودداری از پرداخت نفقه[۱۱]
- زدن و آزاردادن همسر بدون‌دلیل.[۱۲]
- رعایت‌نکردن حق قَسَم (تقسیم شب‌ها میان همسران)، اگر مرد چند همسر دارد.[۱۳]
وظایف زن و شوهر در برابر نشوز دیگری
به‌فتوای فقیهان، در صورت ناشزه بودن زن، شوهر ابتدا باید او را نصیحت کند و اگر سودمند واقع نشد، در بستر به او پشت کند و یا بسترش را از او جدا کند و اگر همچنان فایده‌ای نداشت او را تنبیه بدنی کند.[۱۴] اگر نشوز از طرف مرد باشد، زن می‌بایست شوهرش را موعظه کرده و حقوق خود را مطالبه کند و در صورتی که اثر نداشت، به حاکم شرع رجوع کند.[۱۵]
احکام دیگرِ نشوز
برخی دیگر از احکام نشوز عبارت‌اند از:
- در صورت ناشزه‌بودن زن، پرداخت نَفَقه بر شوهر واجب نیست.[۱۶]
- در صورت نشوز مرد، زن حق ندارد وظایف زناشویی‌اش را نسبت به او ترک کند[۱۷] یا او را تنبیه بدنی کند.[۱۸] و
- تنبیه بدنی زن نباید سنگین باشد و موجب شكستگی، جراحت و كبودی بدن شود.[۱۹]
جستارهای وابسته
پانویس
منابع
- امام خمینی، سید روح‌الله، تحریرالوسیلة، نجف، دار الكتب العلمیة۱۳۹۰ق.
- بحرانی، یوسف بن احمد، حدائق الناظرة، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، بی‌تا.
- خوانساری، سید احمد، جامع‌المدارک فی شرح مختصر النافع، تهران، مکتبة الصدوق، چاپ دوم، ۱۴۰۵ق.
- خویی، سید ابوالقاسم، منهاج الصالحین، نجف، مؤسسة الخوئی الإسلامية، بی‌تا.
- راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، بیروت، دار القلم، ۱۴۱۲ق.
- سیدی بنایی، سیدباقر و میثم، ندایی، «مطالعه تطبیقی نشوز زوجه و نشوز زوج در مبحث حقوقی و فقهی»، فصلنامه پژوهش‌های حقوق تطبیقی عدل و انصاف، شماره سوم، زمستان ۱۳۹۷ش.
- شهید اول، محمد بن مکی، اللمعة الدمشقیة، بیروت، دارالتراث، ۱۴۱۰ق.
- شهید ثانی، زین‌الدین بن علی، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، نجف، منشورات جامعة النجف الدینیة، ۱۳۸۶ق.
- شهید ثانی، زین‌الدین بن علی، مسالک الافهام، مؤسسة المعارف الإسلامیة، ۱۴۱۳ق.
- صافی گلپایگانی، لطف‌الله، هدایةالعباد، قم، دار القرآن الكریم، ۱۴۱۶ق.
- فاضل لنکرانی، محمد، جامع‌المسائل، قم، انتشارات امیر، چاپ یازدهم، ۱۳۸۳ش.
- فاضل هندی، محمد بن حسن، کشف‌اللثام و الابهام عن قواعدالاحکام، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، ۱۴۱۶ق.
- قانون مدنی، ماده ۱۷۰۷، مصوب ۱۳۸۱ش.
- مؤسسة دایرة المعارف الفقه الاسلامی، فرهنگ فقه فارسی، قم، مؤسسة دایرة المعارف الفقه الاسلامی، ۱۳۸۷ش.
- محقق اردبیلی، احمد بن محمد، زبدة‌البیان، تهران، المكتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، بی‌تا.
- محقق حلی، جعفر بن حسن، مختصرالنافع، تهران، قسم الدراسات الإسلامیة فی مؤسسة البعثة، چاپ سوم، ۱۴۱۰ق.
- مکارم شیرازی، ناصر، احکام خانواده، قم، امام علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام، چاپ دوم، ۱۳۸۹ش.
- نجفی، محمدحسن، جواهرالکلام، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم، ۱۳۶۲ش.
- ↑ شهیدثانی، الروضة البهیة، ۱۳۸۶ق، ج۵، ص۴۲۷؛ محقق حلی، مختصرالنافع، ۱۴۱۰ق، ص۱۹۱.
- ↑ شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۳۸۶ق، ج۵، ص۴۲۷.
- ↑ خویی، منهاج الصالحین، مؤسسة الخوئی الإسلامية، ج۲، ص۲۸۹.
- ↑ مکارم شیرازی، احکام خانواده، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۲۱۹.
- ↑ شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۳۸۶ق، ج۵، ص۴۲۷.
- ↑ برای نمونه نگاه کنید به نجفی،جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۳۱، ص۲۰۰-۲۰۹.
- ↑ فاضل هندی، کشف‌اللثام، ۱۴۱۶ق، ج۷، ص۵۲۴؛ صافی گلپایگانی، هدایةالعباد، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۱۷۴.
- ↑ شهید اول، اللمعة الدمشقیة، دارالفکر، ص۱۷۴.
- ↑ نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۳۱، ص۲۰۵؛ امام خینی، تحریر‌الوسیله، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص۳۰۵.
- ↑ فاضل هندی، کشف‌اللثام، ۱۴۱۶ق، ج۷، ص۵۲۴.
- ↑ نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۳۱، ص۲۰۷.
- ↑ بحرانی، حدائق‌الناضره، مؤسسة النشر الاسلامی، ج۲۴، ص۶۱۴.
- ↑ نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۳۱، ص۱۹۵.
- ↑ برای نمونه نگاه کنید به محقق اردبیلی، زبدة‌البیان، المكتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، ص۵۳۷.
- ↑ شهید ثانی، روضة البهیة، ۱۳۸۶ق، ج۵، ص۴۲۹.
- ↑ فاضل هندی، کشف‌اللثام، مؤسسة النشر الاسلامی، ج۷، ص۵۲۴؛ فاضل هندی، کشف‌اللثام، مؤسسة النشر الاسلامی، ج۷، ص۵۷۶.
- ↑ خوانساری، جامع‌المدارک، ۱۴۰۵ق، ج۴، ص۴۳۳.
- ↑ نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۳۱، ص۲۰۷.
- ↑ مکارم شیرازی، احکام خانواده، ۱۳۸۹ش، ص۲۱۹.