پرش به محتوا

سید محمدمهدی بحرالعلوم: تفاوت میان نسخه‌ها

مقاله قابل قبول
عدم رعایت شیوه‌نامه ارجاع
شناسه ناقص
از ویکی شیعه
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌ترتفاوت با ویرایش جدیدتر ←
دیداریویکی‌متن
خط ۸۴: خط ۸۴:
| ما هذه الزفراتُ الصاعداتُ أسیً| کأنّها مِن لهیب القلب تشتعلُ
| ما هذه الزفراتُ الصاعداتُ أسیً| کأنّها مِن لهیب القلب تشتعلُ
|ما للعیون منها الدمع جاریة|منها تخد خدودا و هی تنهمل
|ما للعیون منها الدمع جاریة|منها تخد خدودا و هی تنهمل
|کان نفخة صور الحشر قد فجئت|فالناس سکری و لاسکر و لا ثمل}}{{یادداشت| ترجمه:- این چه حادثه بزرگی است که از بزرگی آن کوه و بیابان متزلزل شده است.
|کان نفخة صور الحشر قد فجئت|فالناس سکری و لاسکر و لا ثمل
- این ناله ها ازچه بلند است! گویا ناله ها از سوز قلبها زبانه می کشند.
|ترجمه= این چه حادثه بزرگی است که از بزرگی آن کوه و بیابان متزلزل شده است. این ناله‌ها از چه بلند است! گویا ناله‌ها از سوز قلب‌ها زبانه می‌کشند. چه شده است که چشمه‌های اشک دیده‌ها جاری است و جویباری از آنها بر روی رخسار می‌دود. گویا صور اسرافیل دمیده شده و قیامت برپاست و مردم مست‌اند در صورتی که به‌هوش‌اند و مست نیستند.<ref>[http://varesoon.ir/fables-and-facetiae/1391-05-07-10-42-32/1391-08-14-06-13-50/1392-07-25-12-10-23.html سایت وارثون]</ref>}}
- چه شده است که چشمه های اشک دیده ها جاری است و جویباری از آنها بر روی رخسار می دود.
- گویا صور اسرافیل دمیده شده و قیامت بر پاست و مردم مست اند در صورتی که به‌هوش اند و مست نیستند.<ref>[http://varesoon.ir/fables-and-facetiae/1391-05-07-10-42-32/1391-08-14-06-13-50/1392-07-25-12-10-23.html سایت وارثون]</ref>}}


== پانویس ==
== پانویس ==

نسخهٔ ‏۱۱ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۶:۰۹

سید محمدمهدی بحرالعلوم
فقیه، محدث، متکلم و مفسر شیعه
مزار سید محمد مهدی بحرالعلوم در مسجد شیخ طوسی
مزار سید محمد مهدی بحرالعلوم در مسجد شیخ طوسی
اطلاعات فردی
نام کاملسید محمدمهدی بن مرتضی بن محمد بروجردی طباطبایی
لقببحرالعلوم
تاریخ تولدعید فطر سال ۱۱۵۵ق
تاریخ وفات۲۴ رجب سال ۱۲۱۲ق
محل دفننجف، کنار قبر شیخ طوسی
اطلاعات علمی
استادانیوسف بن احمد بحرانی • محمدباقر بهبهانی • سید محمدمهدی خراسانی • مهدی بن محمد فتونی عاملی • محمدتقی دورقی • محمدباقر هزارجریبی و ...
محل تحصیلکربلا • نجف
اجازه روایت بهجعفر کاشف‌الغطاء • سید محمدجواد عاملی • ابوعلی حائری • ملا احمد نراقی • سید محمد طباطبایی مجاهد • میر صغیر • اسدالله شوشتری و ...
تألیفاتالمصابیح • الفوائدالرجالیة • تحفة الکرام فی تاریخ مکة و البیت الحرام • تحفة الملوک فی السیر و السلوک • دیوان شعر و ...
فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی
اجتماعیمرجع تقلید • ریاست عامه شیعیان


سید محمدمهدی بحرالعلوم (۱۱۵۵- ۱۲۱۲ق) از مراجع تقلید و عهده‌دار ریاست عامه شیعیان در قرن دوازدهم و سیزدهم هجری قمری بود. بحرالعلوم از علمای مشهور امامیه در قرن دوازدهم بود و در علوم مختلفی چون فقه، اصول، حدیث، کلام، تفسیر و رجال تبحر داشت. او از شاگردان وحید بهبهانی و میرزا محمدمهدی خراسانی است. خراسانی او را به سبب مقام شامخ علمی‌اش، بحرالعلوم خواند. این لقب که پیش از آن به کسی داده نشده بود، بعدها عنوان خاندان وی شد که تا امروز به آن شهرت دارند.

زندگی‌نامه

سید محمدمهدی بن مرتضی بن محمد بروجردی طباطبایی بحرالعلوم، در عید فطر سال ۱۱۵۵ق در کربلا متولد شد. پدر و اجدادش از عالمان دین بودند. مادرِ پدربزرگ او از نسل مجلسی اول بود و به‌همین دلیل ، بحرالعلوم از مجلسی اول به‌عنوان جدّ و از علامه مجلسی به‌عنوان دایی خود یاد می‌کند.[۱]

سید محمدمهدی بحرالعلوم سرانجام در ۲۴ رجب سال ۱۲۱۲ق[۲] در سن ۵۷ سالگی درگذشت و در کنار قبر شیخ طوسی( مسجد شیخ طوسی در نجف) به خاک سپرده شد.

جایگاه علمی

بحرالعلوم تحصیلات خود را در زادگاهش کربلا و نزد پدر و شیخ یوسف بحرانی(صاحب حدائق) آغاز کرد و بعد به نجف رفت و نزد شیخ مهدی بن محمد فتونی عاملی و شیخ محمدتقی دورقی و شیخ محمدباقر هزارجریبی به کسب علم پرداخت. سپس به کربلا بازگشت و در درس وحید بهبهانی شرکت کرد.[۳] در ۱۱۸۶ق به مشهد سفر کرد و هفت سال در آنجا اقامت گزید. در این مدت گذشته از شرکت در مجالس علمی و مباحثه با علما، نزد میرزا میرزا محمدمهدی خراسانی به فراگیری فلسفه پرداخت و این حکیم او را به سبب مقام شامخ علمی‌اش بحرالعلوم ( دریای دانش ها)خواند. این لقب که پیش از آن به کسی داده نشده بود، بعدها عنوان خاندان وی شد که تا امروز به آن شهرت دارند.[۴]

تدریس و شاگردان

پس از آنکه وحید بهبهانی به علت کهولت سن درسش را تعطیل کرد، بحرالعلوم به توصیه استاد به نجف بازگشت و در آنجا حوزه درسی تشکیل داد. سید بحرالعلوم در ۱۱۹۳ق به حج رفت و در مدت دو سالی که در حجاز بود، گذشته از اقدامات دینی، به تدریس فقه مذاهب اربعه پرداخت و افراد بسیاری در حلقه درسی او شرکت کردند.[۵]

علامه بحرالعلوم شاگردان بسیاری داشت و به عده‌ای نیز اجازه روایت داد، از جمله:

ریاست عامه

شهامت اخلاقی و روحیه اصلاح‌طلبی بحرالعلوم سبب شد که در دوران ریاست عامّه، در اجرای تکالیف اجتماع-دینی با بزرگان معاصر خود همکاری کند، از جمله: در مسایل فتوایی مردم را به تقلید از شیخ جعفر نجفی رهنمون شد. برای قضا و رسیدگی به خصومات، شیخ محیی الدین را معرفی کرد. برای اقامه جماعت، شیخ حسین نجف عالم و زاهد و امام جماعت مسجد هندی را منصوب کرد. همچنین شاگردش سید جواد عاملی مؤلف مفتاح الکرامه، را به تدوین کتب، از جمله تقریرات درس خود او که محور آن کتاب وافی فیض کاشانی بود، تشویق کرد.

خود علامه بحرالعلوم نیز علاوه بر تدریس فقه و حدیث، به امور مردم رسیدگی می‌کرد.[۷]

خصوصیات اخلاقی و فضایل

اجتناب بحرالعلوم از هرگونه سخت گیری در امور جاری زندگی و نیز سخاوت و همت بلند او زبانزد همگان بود، چندان که برخی به گرایش‌های عرفانی در وی معتقد شده‌اند و تأثیر این گرایش را در دست‌پروردگان و برخی از علمای پس از او نمی‌توان انکار کرد.

مزار سید محمد مهدی بحرالعلوم در مسجد شیخ طوسی نجف

همه معاصران بحرالعلوم به مقام علم و تقوای او اذعان کرده‌اند. حتی استاد او، وحید بهبهانی، در سال‌های پایانی عمر، چون زوال ملکه اجتهاد را در خود احتمال می‌داد، در مسایل فقهی از او نظرخواهی می‌کرد.[۸]

خبر تشرف وی به حضور امام زمان(عج) به حد تواتر رسیده است و اصل این تشرف را هیچ‌یک از دانشمندان معاصر یا متأخر از او، انکار نکرده‌اند.[۹] سید محمدحسین حسینی تهرانی ادعا کرده که از بعضی از كلمات‌ بزرگان‌ استفاده‌ می‌شود كه‌ باب‌ امكان‌ تشرّف‌ به‌ خدمت‌ آن‌ ولیّ والای عالم‌ امكان‌(امام زمان(َع) پيوسته‌ برای او باز بوده‌ است‌. [۱۰]از قول سید محمدحسن(معروف به سید محمدحسن الهی) ( برادر علامه طباطبایی) نقل شده که روح‌ بسياري‌ از علما را (توسط یکی از شاگردانش) حاضر كرديم‌ و سؤالاتی نموديم‌ مگر روح‌ دو نفر را كه‌ نتوانستيم‌ احضار كنيم‌، يكی روح‌ مرحوم‌ سید ابن طاووس و ديگری روح‌ مرحوم‌ سيّد مهدی بحرالعلوم‌ رضوانُ اللهِ عليهما؛ اين‌ دو نفر گفته‌ بودند: ما وقف‌ خدمت‌ حضرت‌ أميرالمؤمنين‌ عليه‌ السّلام‌ هستيم‌، و ابداً مجالی برای پائين‌ آمدن‌ نداريم‌. [۱۱]

آثار

برخی از آثار سید بحرالعلوم عبارتند از:

بندهای دوازده‌گانه

یکی از اشعار وی مجموعه دوازده قصیده دوازده بیتی است. وی این اشعار را بر اساس قصیده محتشم کاشانی سروده است و این اشعار را به عربی ترجمه کرده است.[۱۸] مطلع قصیده سید مهدی بحرالعلوم چنین است: الگو:شعر2

پانویس

الگوی پانویس غیرفعال شده است. لطفا از الگوی پانوشت استفاده شود

منابع

  • آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، بیروت، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، ۱۴۰۳ق.
  • امین، محسن، اعیان الشیعة، بیروت، ۱۴۰۳ق.
  • بحرالعلوم، محمدمهدی، الفوائد الرجالیة، تهران، چاپ محمدصادق بحرالعلوم و حسین بحرالعلوم، ۱۳۶۳ش.
  • حبیب‌آبادی، محمدعلی، مکارم الآثار در احوال رجال دوره قاجار، اصفهان، ۱۳۶۲ش.
  • حسینی طهرانی، سید محمدحسین، شرح رساله سیر و سلوک منسوب به بحرالعلوم، مشهد، ملکوت نور قرآن، ۱۴۲۵ق.
  • خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات، قم، چاپ اسدالله اسماعیلیان، ۱۳۹۲ق.
  • زرکلی، خیر الدین، الاعلام، بیروت، دار العلم للملایین، ۱۹۸۶م.
  • قمی، شیخ عباس، الکنی والالقاب، صیدا، ۱۳۵۸ش.
  • مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، تهران، ۱۳۶۹ش.

پیوند به بیرون


  1. ↑ قمی، الکنی والالقاب، ج۲، ص۶۲
  2. ↑ حائری، روزشمار قمری، ۱۳۸۱ش، ص۲۰۴.
  3. ↑ مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ۱۳۶۹ش، ج۱، ص۲۳۴؛ حبیب‌آبادی، مکارم الآثار، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۴۱۶
  4. ↑ بحرالعلوم، الفوائد الرجالیة، ۱۳۶۳ش، ج۱، مقدمه، ص۴۳؛ امین، اعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۱۰، ص۱۵۹
  5. ↑ حبیب آبادی، مكارم الآثار، ج۲، ص۴۱۷.
  6. ↑ خوانساری، روضات الجنات، ۱۳۹۲ق، ج۷، ص۲۰۴؛ امین، اعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۱۰، ص۱۵۹-۱۶۰
  7. ↑ امین، اعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۱۰، ص۱۵۹
  8. ↑ حبیب‌آبادی، مکارم الآثار، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۴۱۶
  9. ↑ حبیب آبادی، مكارم الآثار، ج۲، ص۴۱۸.
  10. ↑ رساله سير و سلوك منسوب به بحرالعلوم، ص۲۱
  11. ↑ طهرانی، سیدمحمدحسین، معادشناسی، ج۱، ص۱۸۶
  12. ↑ آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ج۱۲، ص۲۸۴.
  13. ↑ آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ج۱۲، ص۲۸۴.
  14. ↑ حسینی طهرانی، شرح رساله سیر و سلوک منسوب به بحرالعلوم، مقدمه، ص۱۷.
  15. ↑ امین، اعیان الشیعه، ج۱۰، ص۱۶۰.
  16. ↑ حسینی طهرانی، شرح رساله سیر و سلوک منسوب به بحرالعلوم، مقدمه، ص۱۶.
  17. ↑ امین، اعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۱۰، ص۱۶۰؛ آقابزرگ طهرانی، ج۲۱، ص۸۱؛ حبیب‌آبادی، مکارم الآثار، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۴۱۹-۴۲۱؛ زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۶م، ج۷، ص۱۱۳
  18. ↑ مجله تراثنا، شماره ۱۰، العقود الاثنی عشر فی رثاء سادات البشر
برگرفته از «https://fa.wikishia.net/w/index.php?title=سید_محمدمهدی_بحرالعلوم&oldid=74733»