محمدعلی غروی اردوبادی
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| لقب | علامه اردوبادی |
| تاریخ تولد | ۲۱ رجب سال ۱۳۱۲ق |
| محل زندگی | نجف |
| تاریخ وفات | ۱۱ صفر سال ۱۳۸۰ق |
| محل دفن | حرم امام علی(ع) |
| شهر وفات | کربلا |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | شیخ الشریعه اصفهانی • محمدحسین غروی اصفهانی • محمدجواد بلاغی |
| محل تحصیل | نجف |
| تألیفات | حیاة سبع الدجیل • الکلمات الجامعة • حیاة ابی‌الفضل العباس • الانوار الساطعة |
میرزا محمدعلی غَرَوی اُردوبادی (۱۳۱۲-۱۳۸۰ق) مشهور به علامه اردوبادی، فقیه و شاعر شیعه قرن چهاردهم قمری است. اردوبادی در نجف به درجه اجتهاد رسید. وی در نوشتن کتاب الغدیر با علامه امینی همکاری داشت و با نگارش مقالاتی در مجلات اسلامی، به نقد تبلیغات مسیحی پرداخت. اردوبادی با دیدگاه سید محسن امین که برخی از شیوه‌های عزاداری را بدعت و حرام می‌دانست، مخالف بود. او اشعاری در مدح و رثای ائمه سروده است. اردوبادی همچنین کتابخانه‌ای در نجف داشته که دارای دست‌نویس‌ها و نسخه‌های خطی بوده است.
زندگی‌نامه
محمدعلی اردوبادی در ۲۱ رجب سال ۱۳۱۲ق در تبریز به دنیا آمد. نسبت او به اردوباد، منطقه‌ای بین قفقاز و آذربایجان در نزدیکی رود ارس می‌رسد.[۱] پدرش میرزا ابوالقاسم اردوبادی از عالمان تبریز بود.[۲]
وفات
اردوبادی در ۱۱ صفر سال ۱۳۸۰ق در کربلا درگذشت و پیکرش به نجف منتقل شد و پس از تشییع، در یکی از حجره‌های صحن حرم حضرت علی(ع) دفن شد.[۳] مراسم اربعین او در مسجد شیخ انصاری در نجف برگزار شد.[۴]
فعالیت‌های علمی
اردوبادی در چهار سالگی به‌همراه پدر به نجف رفت و نزد پدر به تحصیل مقدمات علوم حوزوی پرداخت. سپس در دروس خارج فقه و اصول و تفسیر و حکمت شیخ الشریعه اصفهانی، میرزا علی شیرازی، محمدحسین غروی اصفهانی و محمدجواد بلاغی شرکت کرد. وی پس از گذراندن سطوح عالی دروس حوزوی، از آنان اجازه اجتهاد دریافت کرد و شش تن از عالمان عراق، لبنان، سوریه و ایران به وی اجازه روایت دادند.[۵]
تألیفات
اردوبادی بیش از ۳۰ اثر علمی در رشته‌های کلام، فقه، اصول، تاریخ، رجال و تفسیر نگاشته و مجموعه آن با عنوان «موسوعة العلامة الاوردبادی» منتشر شده است. یکی از آثار اردوبادی، شش جلد کتاب در قالب کشکول است که دربردارنده نکات تاریخی، ادبی، رجالی و علمی بوده و او هر کدام از این کتاب‌ها را با عنوانی خاص، نام‌گذاری کرده است.[۶] او همچنین با برخی از نویسندگان و دانشمندان حوزه علمیه نجف همکاری داشته و در تصحیح کتاب‌های آنها نقش داشته است. بنابر آنچه سید عبدالعزیز طباطبایی گفته، وی با نویسندگان شرط می‌کرد که نام او را در کتاب ذکر نکنند.[۷]
اشعار
اردوبادی به زبان‌های عربی و فارسی شعر می‌سرود، بیشتر سروده‌هایش به زبان عربی و در مدح و رثای امامان معصوم است که به بیش از شش‌هزار بیت می‌رسد.[۸] او مرثیه‌هایی عاشورایی نیز سروده است.[۹]
همکاری با علامه امینی و محدث قمی
اردوبادی از دوستان نزدیک علامه امینی بود که در تدوین کتاب الغدیر با او همکاری داشت و در ویرایش‌های ادبی جلدهای نخست آن، او را یاری کرد.[۱۰] سید موسی شبیری زنجانی در جرعه ای از دریا می‌گوید که کتاب الغدیر به دلیل تصحیح اردوبادی، ارزش ادبی بسیاری یافت؛ به گونه‌ای که برخی ادیبان از کتاب اصل الشیعه نوشته محمدحسین کاشف الغطاء چند خطای ادبی گرفته بودند ولی از کتاب الغدیر، از آن رو که به نظر اردوبادی رسیده بود، نتوانستند غلطی بگیرند.[۱۱]
همچنین کتاب الکنی و الألقاب نوشته شیخ عباس قمی نیز به تحریر اردوبادی است. وی مطالب و محتوای کتاب را به قلم خود به تحریر درآورد و شرط کرد که نامی از او به میان نیاید.[۱۲]
نوشتن مقالات در مجلات دینی
اردوبادی با برخی از مجلات کشورهای اسلامی همکاری داشت و در کنار استادش محمدجواد بلاغی، مبارزاتی علیه تبلیغات مسیحی آغاز کرد و با نگارش مقالاتی در موضوعات مختلف و انتشار آنها در ده‌ها مجله، به نقد آنان برخاست.[۱۳]
نقد دیدگاه علامه امین
اردوبادی از منتقدان دیدگاه سید محسن امین درباره عزاداری امام حسین بود.[۱۴] امین در کتاب التنزیه لاعمال الشبیه، به رفتارهای غیردینی در سوگواری سیدالشهداء انتقاد کرده بود و برخی از شیوه‌های سوگواری را بدعت و حرام می‌دانست. به‌دنبال چاپ کتاب سید محسن امین، اردوبادی در ردّ دیدگاه‌های او، کتاب «الکلمات الجامعة حول المظاهر العزائیة» را نگاشت.[۱۵]
کتابخانه اردوبادی
محمدعلی اردوبادی کتابخانه‌ای در نجف داشته که حاوی نسخه‌های خطی و دست‌نویس بوده است.[۱۶] آقابزرگ تهرانی در مجلدات مختلف الذریعه، از کتابخانه اردوبادی و کتاب‌های موجود در آن یاد کرده و رسول جعفریان هم آن را در شمار کتابخانه‌های نجف نام می‌برد.[۱۷]
پانویس
- ↑ آقابزرگ تهرانی، نقباء البشر، دار المرتضی، ج۴، ص۱۳۳۲.
- ↑ رحمان‌زاده صوفیانی، عربی‌سرایان آذری‌زبان، ۱۳۹۳ش، ص۲۷۲.
- ↑ آقابزرگ تهرانی، نقباء البشر، دار المرتضی، ج۴، ص۱۳۳۵.
- ↑ شبر، ادب الطف، ۱۴۰۹ق، ج۱۰، ص۱۵۲.
- ↑ آقابزرگ تهرانی، نقباء البشر، دار المرتضی، ج۴، ص۱۳۳۲و۱۳۳۳.
- ↑ موسوعة العلامة الاوردبادی، ۱۴۳۶ق، ج۱، ص۵۵.
- ↑ شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۱۳۹۴ش، ج۲، ص۵۷۱.
- ↑ موسوعة العلامة الاوردبادی، ۱۴۳۶ق، ج۱، ص۵۵.
- ↑ شبر، ادب الطف، ۱۴۰۹ق، ج۱۰، ص۱۵۱و۱۵۲.
- ↑ رحمان‌زاده صوفیانی، عربی‌سرایان آذری‌زبان، ۱۳۹۳ش، ص۲۷۲.
- ↑ شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۱۳۹۴ش، ج۲، ص۶۰۳.
- ↑ شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۱۳۹۴ش، ج۲، ص۶۰۴.
- ↑ دائرةالمعارف تشیع، ۱۳۶۸ش، ج۴، ص۷۲.
- ↑ رحمان‌زاده صوفیانی، عربی‌سرایان آذری‌زبان، ۱۳۹۳ش، ص۲۷۲.
- ↑ آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ج۱۸، ص۱۱۴.
- ↑ رحمان‌زاده صوفیانی، عربی‌سرایان آذری‌زبان، ۱۳۹۳ش، ص۲۷۲.
- ↑ جعفریان، «کتابخانه‌های نجف»، ۱۳۸۹ش، ص۹۲۷.
منابع
- موسوعة العلامة الاوردبادی، تحقیق سیدمهدی آل مجدد شیرازی، کربلاء، دار الکفیل، ۱۴۳۶ق.
- آقابزرگ تهرانی، نقباء البشر فی القرن الرابع عشر، مشهد، دار المرتضی.
- آقابزرگ تهرانی، الذریعه، بیروت، دار الاضواء.
- جعفریان، رسول، «کتابخانه‌های نجف (فصلی از کتاب تاریخ نجف مدرس گیلانی)»، در مجله پیام بهارستان، ش۸، ۱۳۸۹ش.
- جمعی از نویسندگان، دائرةالمعارف تشیع، تهران، ۱۳۶۸ش.
- رحمان‌زاده صوفیانی، جعفر، عربی‌سرایان آذری‌زبان، قم، مجمع ذخایر اسلامی، ۱۳۹۳ش.
- شبر، جواد، ادب الطف او شعراء الحسین، بیروت، دارالمرتضی، ۱۴۰۹ق.
- شبیری زنجانی، سید موسی، جرعه‌ای از دریا، قم، مؤسسه کتاب‌شناسی شیعه، ۱۳۹۴ش.