فهرست کتابخانههای نجف
(تغییرمسیر از کتابخانههای نجف)
فهرست کتابخانههای نجف عنوان مجموع کتابخانههای عمومی و خصوصی شهر نجف از گذشته تا کنون است. این کتابخانهها بهدلیل وجود حوزه علمیه نجف و حضور عالمان شیعه، دارای اهمیت بسیار بود، اما گذشت زمان، کمتوجهی، کوتاهی در حفظ و مراقبت و تقسیم کتابخانههای خصوصی بین وارثان و به فروشرساندن آنها دلیل از بینرفتن اکثر کتابخانهها شد.[۱] برخی پژوهشگران معتقدند هیچ کتابخانهای در نجف جز کتابخانه علویه، بیش از ۱۵۰ یا ۲۰۰ سال عمر نکرده است.[۲] به گفته رسول جعفریان، مرتضی گیلانی (متوفای ۱۴۲۰ق) معروف به مُدَرّس، در کتاب تاریخ نجف، فهرستی از کتابخانههای نجف ارائه داده که به این شرح است:
- کتابخانه حضرتی یا علوی، با نام مکتبة الروضة الحیدریة که در صحن حرم امام علی(ع) قرار دارد.
- کتابخانه بحرالعلوم: سید محمدمهدی بحرالعلوم (۱۲۱۲ق).
- کتابخانه شیخ جعفر کاشفالغطاء (۱۲۲۷ق) مؤلف کشف الغطاء.
- کتابخانه طریحی: منسوب به شیخ فخرالدین طریحی (۱۰۸۵ق) مؤلف مجمع البحرین.
- کتابخانه سید عزیز: جد دودمان آل سید صافی.
- کتابخانه هلال: منسوب به سید احمد هلاله نجفی.
- کتابخانه آل محییالدین منسوب به شیخ محمد بن یوسف نجفی از خانواده آل محییالدین.
- کتابخانه نظام الدوله: منسوب به علی محمد خان نظام الدوله بن امین الدوله عبدالله خان بن محمد حسین خان صدر اعظم اصفهانی (۱۳۷۶ق).
- کتابخانه اصفهانی: منسوب به شیخ محمدباقر آقا نجفی اصفهانی (۱۳۰۱ق) (پدر آقا نجفی اصفهانی).
- کتابخانه سید میرزای اصفهانی.
- کتابخانه سید علی بحرالعلوم: منسوب به سید علی بن رضا بن محمدمهدی بروجردی بحرالعلوم (۱۲۹۸ق).
- کتابخانه سید محمد بحرالعلوم: منسوب به سید محمد بن محمدتقی بن رضا بن محمدمهدی بحرالعلوم.
- کتابخانه نوری: منسوب به میرزا حسین نوری (۱۳۲۱ق).
- کتابخانه یزدی: منسوب به سید محمد کاظم طباطبائی یزدی (۱۳۳۴ق).
- کتابخانه شریعت اصفهانی: منسوب به شیخ فتحالله بن محمدجواد، مشهور به شریعت اصفهانی (۱۳۳۹ق).
- کتابخانه بیت العبودی.
- کتابخانه بیت دجیم: منسوب به شیخ عبدالرحیم.
- کتابخانه بیت مشهدی: منسوب به شیخ ابراهیم بن علی ربعی مشهدی.
- کتابخانه بیت نجف: منسوب به حاج نجف تبریزی.
- کتابخانه بیت حکیم: یا کتابخانه حکیم منسوب به سید محسن حکیم (۱۳۹۰ق).
- کتابخانه جزائری: منسوب به شیخ احمد جزائری (۱۱۵۱ق).
- کتابخانه شیخ هادی: منسوب به شیخ هادی آل کاشف الغطاء.
- کتابخانه سماوی: منسوب به شیخ محمد سماوی (۱۳۷۱ق).
- کتابخانه سید بحرالعلوم: منسوب به سید جعفر آل بحر العلوم بود.
- کتابخانه خوانساری: منسوب به شیخ محمد علی بن محمد حسن خوانساری از شاگردان حبیب الله رشتی.
- کتابخانه آل قزوینی: منسوب به سید احمد قزوینی.
- کتابخانه حسینیه شوشتری: حاج محمدرضا شوشتری، این حسینیه را ساخت و کتابخانه شیخ علیمحمد نجفآبادی اصفهانی را پس از مرگش به این حسینیه انتقال دادند.
- کتابخانه سید عباس خرسان: به دست سید عبدالرسول خرسان ساخته شدهاست.
- کتابخانه سید محمدحسین کیشوان: منسوب به سید محمدحسین کیشوان[یادداشت ۱] از فضلای نجف.
- کتابخانه آل حبوش.
- کتابخانه محیی الدین: منسوب به ادیب شیخ قاسم محییالدین.
- کتابخانه تهرانی: منسوب به آقابزرگ تهرانی (۱۳۸۹ق) مؤلف کتاب الذریعه الی تصانیف الشیعه.
- کتابخانه سید محمد صادق: منسوب به سید محمدصادق آل بحرالعلوم.
- کتابخانه زنجانی: منسوب به شیخ جواد زنجانی (۱۳۵۰ق). این کتابخانه بعد از مرگش به کتابخانه حسینیه شوشتری انتقال یافت.
- کتابخانه عامه.
- کتابخانه خامنهای: منسوب به سید دانا محمد، مشهور به خامنهای (۱۳۵۲ق). این کتابخانه پس از مرگش، به کتابخانه حسینیه شوشتری انتقال یافت.
- کتابخانه [امام] علی: این کتابخانه با نام مکتبة الامام امیرالمؤمنین العامة را علامه امینی (۱۳۹۰ق) مؤلف الغدیر در نجف دایر کرده است.
- کتابخانه تهرانی: منسوب به شیخ محمدتقی تهرانی (۱۳۵۷ق). این کتابخانه بعد از مرگش به کتابخانه حسینیه شوشتری انتقال یافت.
- کتابخانه استرآبادی: منسوب به سید محمدرضا استرآبادی (۱۳۳۶ق). این کتابخانه بعد از مرگش به کتابخانه حسینیه شوشتری انتقال یافت.
- کتابخانه مدرسه یزدی: منسوب به مدرسه سید محمدکاظم طباطبائی یزدی.
- کتابخانه مدرسه طباطبائی: منسوب به سید حسین طباطبایی بروجردی (۱۳۴۰ش).
- کتابخانه زنجانی: منسوب به شیخ اسدالله زنجانی از شاگردان شریعت اصفهانی و میرزا حسین نائینی.
- کتابخانه مدرسه کوچک خراسانی.
- کتابخانه شوشتری: منسوب به سید احمد شوشتری جزائری، معروف به سید آقا جزائری.
- کتابخانه گیلانی: منسوب به شیخ شعبان گیلانی (۱۳۴۸ق).
- کتابخانه مازندرانی: منسوب به شیخ عبدالله مازندرانی (۱۳۳۰ق).
- .... [اسم کتابخانه نیامده] منسوب به سید جواد بن محمد حسن حسینی عاملی (۱۲۲۶ق) از شاگردان وحید بهبهانی. ظاهرا از این کتابخانه نشانی نمانده است.
- کتابخانه مامقانی: منسوب به شیخ محمدحسن فاضل مامقانی (۱۳۲۳ق).
- کتابخانه شیخ شوشتری: منسوب به شیخ جعفر شوشتری (۱۳۰۳ق).
- کتابخانه حرز الدین: منسوب به شیخ محمد حرزالدین نجفی (۱۳۶۵ق).
- کتابخانه رشتی: منسوب به شیخ عبدالحسین رشتی (۱۳۷۳ق).
- کتابخانه اصفهانی: منسوب به سید ابوالحسن اصفهانی (۱۳۶۵ق).
- کتابخانه خراسانی: منسوب به محمدکاظم خراسانی (۱۳۲۹ق) مؤلف کفایه الاصول.
- کتابخانه خلیلی: منسوب به میرزا حسین خلیلی تهرانی (۱۳۲۶ق).
- کتابخانه محلاتی: منسوب به شیخ اسماعیل محلاتی مؤلف اللآلی المربوطه فی وجوب المشروطه (۱۳۴۲ق).
- کتابخانه خوانساری: منسوب به سید ابوتراب خوانساری (۱۳۴۵ق).
- کتابخانه مدرسه قوام شیرازی.
- کتابخانه آل جواهر: منسوب به محمدحسن نجفی، مؤلف کتاب جواهر الکلام (۱۲۶۶ق).
- کتابخانه مدرسه بزرگ خلیلی: منسوب به مدرسه میرزا حسین خلیلی.
- کتابخانه مدرسه قزوینی.
- کتابخانه مدرسه ایروانی.
- کتابخانه مدرسه بخارایی.
- کتابخانه منتدی النشر: این منتدی النشر در نجف به همت شیخ محمدرضا مظفر (۱۳۸۳ق) دایر شد.
- کتابخانه نائینی: منسوب به شیخ محمد حسین نائینی (۱۳۵۵ق).
- کتابخانه فقیهی: منسوب به خطیب میرزا ابوالحسن فقیهی گیلانی (۱۳۸۸ق) که در سال ۱۳۵۱ق این کتابخانه به ایران انتقال یافت.
- کتابخانه عراقی: منسوب به آقا ضیاء عراقی (۱۳۶۱ق).
- کتابخانه اصفهانی: منسوب به محمدحسین غروی اصفهانی (۱۳۶۱ق).
- کتابخانه آل یاسین: منسوب به شیخ محمدرضا آل یاسین (۱۳۷۰ق).
- کتابخانه مدرس گیلانی.
- کتابخانه صالح الجعفری: منسوب به استاد صالح الجعفری که از دودمان شیخ جعفر کاشف الغطاء است.
- کتابخانه فیروزآبادی: منسوب به سید محمد فیروزآبادی (۱۳۴۵ق).
- کتابخانه همدانی محدث: منسوب به شیخ شیرمحمد همدانی.
- کتابخانه همدانی حسینی: منسوب به سید حسین همدانی.
- کتابخانه اردوبادی: منسوب به شیخ محمد علی اردوبادی (۱۳۷۵ق).
- کتابخانه مقرّم: منسوب به سید عبدالرزاق مقرّم (۱۳۹۱ق).
- کتابخانه مدرسه شرابیانی: منسوب به شیخ محمدفاضل شرابیانی (۱۳۲۲ق).
- کتابخانه انصاری: منسوب به شیخ مرتضی انصاری (۱۲۸۱ق).
- کتابخانه مدرسه صدر: منسوب به محمدحسین خان اصفهانی صدراعظم فتحعلی شاه قاجار.
- کتابخانه ملالی: منسوب به ملاعبدالله یزدی، مؤلف حاشیه در منطق.
- کتابخانه مرتضوی: منسوب به میرزا عبدالرحیم بلبلا بادکوبی.
- کتابخانه رابطه: منسوب به جمعیت رابطه در نجف.
- کتابخانه جامعه النجف: منسوب به مدرسه جامعة النجف.
- کتابخانه جمعیه التحریر الثقافی: منسوب به جمعیة التحریر الثقافی.
- کتابخانه عبدالعزیز آل صافی.
- کتابخانه علی خلیلی: منسوب به شیخ علی بن خلیل تهرانی (۱۲۹۱ق).
- کتابخانه باقر شوشتری: منسوب به ملا محمدباقر شوشتری.
- کتابخانه جوهرچی: منسوب به حاج صالح جوهرچی.
- کتابخانه شیخ علی کاشف الغطاء: منسوب به شیخ علی بن محمدرضا بن هادی آل کاشف الغطاء.
- کتابخانه اصفهانی رشتی: منسوب به سید محمدباقر شفتی (۱۲۶۰ق).
- کتابخانه سید هاشم: منسوب به سید هاشم بن سید جعفر آل بحرالعلوم.
- کتابخانه شیخ فرج الله: منسوب به شیخ فرجالله.
- کتابخانه یعقوبی: منسوب به شیخ محمدعلی یعقوبی نجفی.
- کتابخانه صادق کمونه: منسوب به سید صادق آل کمونه است.
- کتابخانه بلاغی: منسوب به بلاغی مدیر مجله اعتدال در نجف.
- کتابخانه شُهیّب: منسوب به یوسف عبدالله شهیب حلّی.
- کتابخانه فخرالدین.
- کتابخانه خطباء.
- کتابخانه آل راضی: منسوب به شیخ راضی.
- کتابخانه هندی: منسوب به سید محمد هندی.
- کتابخانه حبوبی: منسوب به سید محمدسعید حبوبی (۱۳۳۳ق).
- کتابخانه سید یزدی: منسوب به سید محمد کاظم طباطبائی یزدی (۱۳۳۷ق).
- کتابخانه آل مظفر.
- کتابخانه شبیبی: منسوب به محمد جواد شبیبی.
- کتابخانه شهرستانی: منسوب به سید هبةالدین شهرستانی (۱۳۸۶ق) که به بغداد منتقل شد.
- کتابخانه حلی: منسوب به شیخ عبدالحسین حلی است.
- کتابخانه بلاغی: منسوب به شیخ محمد جواد بلاغی (۱۳۵۲ق).
- کتابخانه آل صافی: منسوب به دودمان آل صافی است.
- کتابخانه شرقی: منسوب به شیخ علی بن جعفر شرقی.
- کتابخانه شبّر: منسوب به سید علی شبّر نجفی است.
- کتابخانه بغدادی: منسوب به سید محمد بغدادی، از شاگردان نائینی.
- کتابخانه بحرالعلوم: منسوب به سید علی بن هادی آل بحرالعلوم.[۳]
- کتابخانه امام حسن مجتبی(ع): منسوب به شیخ باقر شریفقرشی (۱۴۳۳ق).[۴]
- کتابخانه شربیانی: منسوب به فاضل شربیانی (۱۳۲۲ق) در مدرسه علمیه شربیانی.[۵]
پانویس
- ↑ موحد ابطحی، آشنایی با حوزههای علمیه شیعه در طول تاریخ، ۱۳۶۵ش، ص۲۸۴.
- ↑ خلیلی، موسوعة العتبات المقدسة، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۲۲۱.
- ↑ جعفریان، کتابخانههای نجف، مجله پیام بهارستان، ۱۳۸۹ش.
- ↑ مورخ بزرگ تاریخ اهل بیت(ع) درگذشت، سایت کتابخانه مجلس شورای اسلامی.
- ↑ الأمینی، شؤون المخطوطات: مخطوطات مدرسة الشربیانی فی النجف، ۱۴۰۹ق، ص۴۴۶-۴۴۸.
یادداشت
- ↑ کیشوان مُعَرّب کفشدار است و چون پدران وی کفشدار حرم امام علی(ع) بودند، به این نام شهره گشتند.
منابع
- موحد ابطحی، حجت، آشنایی با حوزههای علمیه شیعه در طول تاریخ، اصفهان، حوزه علمیه اصفهان، ۱۳۶۵ش.
- خلیلی، جعفر، موسوعة العتبات المقدسة، بیروت، مؤسسة الاعلمی، ۱۴۰۷ق.
- جعفریان، رسول، «کتابخانههای نجف (فصلی از کتاب تاریخ نجف مدرس گیلانی)»، پیام بهارستان ۱۳۸۹ش، شماره ۸.
- مورخ بزرگ تاریخ اهل بیت(ع) درگذشت، کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۱۳۹۱/۰۳/۲۹.
- الأمینی، محمدهادی، شؤون المخطوطات: مخطوطات مدرسة الشربیانی فی النجف (العراق)، الموسم، السنة ۱۴۰۹ق، العدد ۶.