حجره نبوی
حجره نبوی محل دفن پیامبر اکرم(ص) که محل زندگی او با عایشه نیز بود. پیامبر(ص) در این خانه بیمار شد، وفات کرد و مردم در آنجا بر او نماز خواندند. به پیشنهاد امام علی(ع)، پیامبر در همین خانه به خاک سپرده شد.
حجره نبوی یکی از دو حجره‌ای بود که در شرق مسجدالنبی برای پیامبر(ص) ساخته شد. اندازه آن حدود ۴.۵×۳.۵ متر بود و دو در داشت؛ یکی به مسجد و دیگری به بیرون. خانه حضرت فاطمه(س) در پشت این حجره قرار داشت. گنبد سبز (القبة الخضراء) هم بر روی حجره پیامبر قرار گرفته است.
پس از پیامبر، ابوبکر و عمر نیز در این حجره دفن شدند. امام حسن(ع)، وصیت کرد که کنار پیامبر دفن شود، اما عایشه و بنی‌امیه مانع شدند. در بازسازی‌های بعدی، حجره بخشی از مسجدالنبی شد و به همراه خانه حضرت فاطمه(س) در ضریحی قرار گرفت. حجره نبوی مورد احترام مسلمانان است و اشیای گران‌بهایی به آن اهدا شده که برخی از آنها در ضریح پیامبر نگهداری می‌شود.
معرفی
حجره نبوی (عربی: الحجرة النبویة الشریفه) که بیت النبی[۲] و حجره پیامبر اکرم نیز خوانده می‌شود به خانه پیامبر و همسرش عایشه گفته می‌شود.[۳] پس از ساخت و تکمیل مسجدالنبی، دو حجره جهت سکونت پیامبر و همسرانش در کنار مسجد ساخته شد؛ حجره‌ای برای سوده و حجره‌ای برای عایشه.[۴]
براساس برخی نقل‌ها، قبیله بنی‌نجار این خانه‌ها را برای پیامبر ساختند.[۵] این خانه‌ها در شرق مسجدالنبی واقع شده بود[۶] و پیامبر تا آخر عمر در این حجرهها سکونت داشت.[۷]
دیوارهای شرق به غرب این حجره را حدود چهارونیم تا پنج متر و دیوار شمال تا جنوب آن‌را حدود سه‌ونیم متر دانسته‌اند.[۸] گنبد سبز (القبة الخضراء) بر روی حجره پیامبر اسلام قرار گرفته است.[۹] حجره پیامبر(ص)، دو در داشت؛ یکی به مسجدالنبی باز می‌شد و دیگری به بیرون.[۱۰]
خانه حضرت فاطمه(س) پشت حجره نبوی (در سمت شمال) قرار داشت.[۱۱] میان این دو خانه روزنه‌ای بود[۱۲] که پیامبر از آن احوال دخترش را می‌پرسید.[۱۳] در شبی، مشاجره‌ای میان حضرت فاطمه(س) و عایشه رخ داد که موجب ناراحتی فاطمه(س) شد و به درخواست فاطمه(س)، پیامبر آن روزنه را بست.[۱۴]
دفن پیامبر
پیامبر در مدینه، و در خانه‌ای که با عایشه زندگی می‌کرد، رحلت کرد.[۱۵] به پیشنهاد علی(ع)[۱۶] مردم گروه‌گروه وارد خانه شده و بر او نماز خواندند.[۱۷] در مورد محل دفن، اختلافاتی پیش آمد اما در نهایت به پیشنهاد امام علی(ع)، پیامبر را در همان محلی که وفات کرده بود، دفن کردند.[۱۸]
پس از درگذشت ابوبکر و عمر، آنها نیز در این حجره دفن شدند. سر ابوبکر در ردیف شانه پیامبر و سر عمر در ردیف شانه ابوبکر قرار گرفت.[۲۰] پس از دفن عمر، عایشه پرده‌ای بین محل زندگی خود و محل قبرها کشید.[۲۱] علت این امر را چنین گفته‌اند که عمر با او نامحرم بود.[۲۲]
امام حسن(ع)، وصیت کرد تا در کنار پیامبر اکرم(ص) دفن شود و خود را سزاوارتر از دیگران بر این امر می‌دانست.[۲۳] عایشه همسر پیامبر از دفن امام حسن(ع) در کنار پیامبر جلوگیری کرد.[۲۴]
بازسازی‌ها
ولید بن عبدالملک خلیفه اموی (حکومت:۸۶ق-۹۶ق) خانه پیامبر را با سنگ بازسازی کرد. سپس در اطراف حجره، دیوارهایی ساخت که دارای پنج ضلع بودند. علت این امر، شبیه‌نشدن آن به کعبه بوده است.[۲۶] توسعه زمان ولید به‌گونه‌ای بود که خانه پیامبر در درون مسجد قرار گرفت.[۲۷] در سال ۵۵۷ق، در اطراف مرقد پیامبر، در زیر زمین، به دلیل احتمال نفوذ مسیحیان، که بنای حمله و نفوذ از طریق دریای سرخ را داشتند، سُرب ریخته شد تا مانع از دسترسی آنان به قبر پیامبر(ص) شود.[۲۸]
در سال ۶۶۸ق بَیْبَرْس، دیواره مُشبّکی به‌صورت ضریح در اطراف این پنج ضلعی، به شکل مستطیل ساخت و خانه حضرت فاطمه(س) نیز داخل آن قرار گرفت.[۲۹] در این بازسازی، حجره پیامبر و حجره حضرت فاطمه که ضریح آهنی مشبک آن دو را احاطه کرده بود، در داخل مسجد و در چند متری دیوار شرقی مسجد قرار گرفت.[۳۰]
داخل حجره
در قرن هفتم هجری یکی از حاکمان اسماعیلیِ در مصر با نام ابن‌ابی‌الهیجاء، پرده‌ای را که سوره یس روی آن کتابت شده بود، روی مرقد پیامبر قرار داد.[۳۱] این سنت، باقی مانده و همیشه پارچه‌ای بر روی مرقد قرار داده می‌شود.[۳۲]
حجره نبوی مورد احترام بوده و مسلمانان و پادشاهان اشیاء گران‌بهایی را به آنجا اهدا کرده‌اند.[۳۳] از جمله هدایای قدیمی که در آنجا باقی مانده چراغ‌آویزهایی، پوشیده از طلا و نقره است که شبیه آنها در درون کعبه نیز قرار دارد.[۳۴]
تا پیش از حکومت آل‌سعود، قصیده‌ای متعلق به قرن دوازده هجری در مدح پیامبر دور تا دور ضریح با آب طلا نوشته شده بود. پس از حکومت آل‌سعود، تعدادی از ابیات این قصیده، به‌جهت اعتقاد آنها که برخی الفاظ آن‌را شرک می‌دانستند، پاک گردید. البته به اعتقاد دیگران این شعر مصداق توسل مشروع بوده است.[۳۵]
پانویس
- ↑ الحربی، «تعرف علی أبرز موجودات وتفاصیل الحجرة النبویة»، العربیه.
- ↑ الأنصاری، عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ، ۱۹۹۶م، ص۶۱.
- ↑ «الحجرة النبویة. الملائکة یحفون بالقبر الشریف»، المدینة.
- ↑ پیشوایی، «چرا پیامبر اسلام در خانه خود به خاک سپرده شد؟»، پرتال جامع علم انسانی.
- ↑ مقریزی، إمتاع الأسماع، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۶۷.
- ↑ الأنصاری، عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ، ۱۹۹۶م، ص۶۱.
- ↑ پیشوایی، «چرا پیامبر اسلام در خانه خود به خاک سپرده شد؟»، پرتال جامع علم انسانی.
- ↑ «الحجرة النبویة، المسجد من الداخل»، دلیلک الی المدینه النبویة.
- ↑ اسماعیل، «تفاصیل وأسرار "یرویها" قلیلون دخلوا الحجرة النبویة الشریفة»، العربیه.
- ↑ پیشوایی، «چرا پیامبر اسلام در خانه خود به خاک سپرده شد؟»، پرتال جامع علم انسانی.
- ↑ قائدان، درسنامه اماکن مذهبی مکه مکرمه و مدینه، ۱۳۹۰ش، ص۱۷۷.
- ↑ الصغیر، الامام علی علیه السلام سیرته وقیادته فی ضوء المنهج التحلیلی، ۲۰۰۲م. ج۱، ص۳۱.
- ↑ سمهودی، وفاء الوفاء، ۲۰۰۶م، ج۲، ص۵۷.
- ↑ صبری باشا، موسوعة مرآة الحرمین الشریفین و جزیرة العرب، ۲۰۰۴م، ج۳، ص۲۶۲.
- ↑ ابن‌العمرانی، الإنباء، ۲۰۰۱م، ص۴۵.
- ↑ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۸۸.
- ↑ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۲۲۰.
- ↑ محدث اربلی، کشف الغمة، ۱۴۲۱ق، ج۱، ص۱۹.
- ↑ «الحجرة النبویة.. قبر الرسول المصطفی و صاحبیه أبوبکر و عمر»، وکالة الأنباء السعودیة.
- ↑ الأنصاری، عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ، ۱۹۹۶م، ص۶۲.
- ↑ الأنصاری، عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ، ۱۹۹۶م، ص۶۲.
- ↑ الأنصاری، عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ، ۱۹۹۶م، ص۶۲.
- ↑ شیخ طوسی، الأمالی، ۱۴۱۴ق، ص۱۶۰.
- ↑ یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، بیروت، ج۲، ص۲۲۵.
- ↑ «العثمانیون. من قصف الکعبة إلی سرقة مقتنیات الحجرة الشریفة»، المدینه.
- ↑ الأنصاری، عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ، ۱۹۹۶م، ص۶۳.
- ↑ ابن‌کثیر دمشقی، البدایة و النهایة، ۱۴۰۷ق، ج۹، ص۷۵.
- ↑ جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۷ش، ص۲۵۶.
- ↑ جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۷ش، ص۲۵۶.
- ↑ پیشوایی، «چرا پیامبر اسلام در خانه خود به خاک سپرده شد؟»، پرتال جامع علم انسانی.
- ↑ جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۷ش، ص۲۵۶.
- ↑ اسماعیل، «تفاصیل وأسرار "یرویها" قلیلون دخلوا الحجرة النبویة الشریفة»، العربیه.
- ↑ برای اطلاعات بیشتر ر.ک: صابان، «مقتنیات الحجرة النبویة الشریفة بموجب تقریر عثمانی عام 1326 ه»
- ↑ اسماعیل، «تفاصیل وأسرار "یرویها" قلیلون دخلوا الحجرة النبویة الشریفة»، العربیه.
- ↑ «الحجرة النبویة، المسجد من الداخل»، دلیلک الی المدینه النبویة.
منابع
- ابن‌سعد کاتب واقدی، محمد، الطبقات الکبری، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، تهران، انتشارات فرهنگ و اندیشه، ۱۳۷۴ش.
- ابن‌العمرانی، محمد بن علی، الإنباء فی تاریخ الخلفاء، تحقیق قاسم السامرائی، القاهرة، دارالآفاق العربیة، ۲۰۰۱م.
- ابن‌کثیر دمشقی، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۷ق.
- اسماعیل، فراج، «تفاصیل وأسرار "یرویها" قلیلون دخلوا الحجرة النبویة الشریفة»، العربیه، تاریخ درج مطلب: ۳۰ مارس ۲۰۰۶م، تاریخ بازدید: ۹ دی ۱۴۰۳ش.
- الأنصاری، ناجی محمد، عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ، مدینه، نادی المدینه المنوره، ۱۹۹۶م.
- بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق سهیل زکار، بیروت، دار الفکر، چاپ اول، ۱۴۱۷ق.
- پیشوایی، مهدی، «چرا پیامبر اسلام در خانه خود به خاک سپرده شد؟»، پرتال جامع علوم انسانی، فرهنگ کوثر، شماره ۴، ۱۳۷۶ش.
- جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکه و مدینه، تهران، مشعر، ۱۳۸۷ش.
- «الحجرة النبویة، المسجد من الداخل»، دلیلک الی المدینه النبویة، تاریخ بازدید: ۹ دی ۱۴۰۳ش.
- «الحجرة النبویة. الملائکة یحفون بالقبر الشریف»، المدینة، تاریخ درج مطلب: ۳۰ ژوئیه ۲۰۲۱م، تاریخ بازدید: ۹ دی ۱۴۰۳ش.
- «الحجرة النبویة.. قبر الرسول المصطفی و صاحبیه أبوبکر و عمر»، وکالة الأنباء السعودیة، تاریخ درج مطلب: ۱۰ می ۲۰۱۹م، تاریخ بازدید: ۹ دی ۱۴۰۳ش
- الحربی، محمد، «تعرف علی أبرز موجودات وتفاصیل الحجرة النبویة»، العربیه، تاریخ درج مطلب: ۲۰ می ۲۰۲۰م، تاریخ بازدید: ۹ دی ۱۴۰۳ش
- سمهودی، علی بن عبدالله، وفاء الوفاء بأخبار دار المصطفی، بیروت، دار الکتب العلمیة، ۲۰۰۶م.
- شیخ طوسی، محمد بن حسن، الامالی، قم، دار الثقافة، چاپ اول، ۱۴۱۴ق.
- شیخ مفید، محمد بن محمد، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.
- صابان، سهیل، «مقتنیات الحجرة النبویة الشریفة بموجب تقریر عثمانی عام 1326 ه»، مجله المدینة المنورة، جمادی الأولی، ۱۴۲۲ق.
- صبری باشا، ایوب، موسوعة مرآة الحرمین الشریفین و جزیرة العرب، ترجمه ماجده معروف، قاهره، دارالآفاق العربیة، ٢٠٠٤م.
- الصغیر، محمدحسین، الامام علی علیه السلام سیرته و قیادته فی ضوء المنهج التحلیلی، بی‌جا، مؤسسة العارف، ۲۰۰۲م.
- «العثمانیون. من قصف الکعبة إلی سرقة مقتنیات الحجرة الشریفة»، المدینه، تاریخ درج مطلب: ۲۶ فوریه ۲۰۲۰م، تاریخ بازدید: ۹ دی ۱۴۰۳ش
- قائدان، اصغر، تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، قم، الهادی، ۱۳۸۱ش.
- محدث اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمة فی معرفة الأئمة، قم، منشورات الرضی، چاپ اول، ۱۴۲۱ق.
- مقریزی، احمد بن علی، امتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفدة و المتاع، تحقیق: محمد عبدالحمید نمیسی، بیروت، دارالکتب العلمیة، چاپ اول، ۱۴۲۰ق.
- یعقوبی، احمد بن أبی‌یعقوب، تاریخ الیعقوبی، بیروت، دار صادر، چاپ اول، بی‌تا.