پرش به محتوا

اعمال ام‌داوود: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی شیعه
P.motahari (بحث | مشارکت‌ها)
P.motahari (بحث | مشارکت‌ها)
خط ۱۰: خط ۱۰:
داستان بیان اعمال ام‌داوود را [[شیخ صدوق]] در کتاب [[فضائل الاشهر الثلاثه]] (فضایل ماه‌های سه‌گانه) و [[سیدبن طاووس]] در کتاب [[الاقبال بالاعمال الحسنة فیما یعمل مرة فی السنة (کتاب)|اِقبال الاَعمال]]  نقل کرده‌اند که خلاصه آن به‌شرح زیر است:
داستان بیان اعمال ام‌داوود را [[شیخ صدوق]] در کتاب [[فضائل الاشهر الثلاثه]] (فضایل ماه‌های سه‌گانه) و [[سیدبن طاووس]] در کتاب [[الاقبال بالاعمال الحسنة فیما یعمل مرة فی السنة (کتاب)|اِقبال الاَعمال]]  نقل کرده‌اند که خلاصه آن به‌شرح زیر است:


داوود پسر [[ام‌داوود]] توسط حکومت [[منصور دوانیقی]] خلیفه [[عباسیان|عباسی]] اسیر می‌شود و به زندانی در [[عراق]] منتقل می‌شود. ام‌داوود تا مدتها از او بی‌خبر می‌ماند و هرچه دعا می‌کند، از او خبری نمی‌رسد؛ تا اینکه روزی نزد [[امام صادق(ع)]] می‌رود، امام سراغ داوود را می‌گیرد و او ماجرا را برای امام صادق(ع) تعریف می کند. امام از او می‌خواهد که سه روز سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم [[رجب]] را [[روزه]] بگیرد و ظهر روز پانزدهم، اعمالی را به‌جا آورد.<ref>نگاه کنید به صدوق، فضائل الاشهر الثلاثه، ۱۳۹۶ق، ص۳۳و۳۴؛ سید بن طاووس، اقبالالاعمال، ۱۳۷۶ش، ج۳، ص۲۴۱و۲۴۲.</ref>
داوود پسر [[ام‌داوود]] توسط حکومت [[منصور دوانیقی]] خلیفه [[عباسیان|عباسی]] اسیر می‌شود و به زندانی در [[عراق]] منتقل می‌شود. ام‌داوود تا مدتها از او بی‌خبر می‌ماند و هرچه دعا می‌کند، از او خبری نمی‌رسد؛ تا اینکه روزی نزد [[امام صادق(ع)]] می‌رود، امام سراغ داوود را می‌گیرد و او ماجرا را برای امام صادق(ع) تعریف می کند. امام از او می‌خواهد اعمال (ام‌داوود) را به‌جا آورد.<ref>نگاه کنید به صدوق، فضائل الاشهر الثلاثه، ۱۳۹۶ق، ص۳۳و۳۴؛ سید بن طاووس، اقبالالاعمال، ۱۳۷۶ش، ج۳، ص۲۴۱و۲۴۲.</ref>


ام‌داوود می‌گوید چندی پس از انجام‌دادن آن اعمال، داوود به خانه برمی‌گردد و می‌گوید که در نیمه رجب آزاد شده است.<ref>نگاه کنید به صدوق، فضائل الاشهر الثلاثه، ۱۳۹۶ق، ص۳۳و۳۴؛ سید بن طاووس، اقبال‌الاعمال، ۱۳۷۶ش، ج۳، ص۲۵۰و۲۵۱.</ref>
ام‌داوود می‌گوید چندی پس از انجام‌دادن آن اعمال، داوود به خانه برمی‌گردد و می‌گوید که در نیمه رجب آزاد شده است.<ref>نگاه کنید به صدوق، فضائل الاشهر الثلاثه، ۱۳۹۶ق، ص۳۳و۳۴؛ سید بن طاووس، اقبال‌الاعمال، ۱۳۷۶ش، ج۳، ص۲۵۰و۲۵۱.</ref>

نسخهٔ ‏۴ مهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۱۳:۴۹

اَعمال اُمّ داود از عبادات و دعاهای روز پانزدهم ماه رجب است که معتکفان ماه رجب، در روز آخر اعتکاف این اعمال را انجام می‌دهند. شیخ عباس قمی در مفاتیح الجنان، این عمل را در زمره اعمال روز نیمه ماه رجب ذکر کرده، که پس از روزه‌‍‌داریِ ایام البیض وارد شده است.

ام داوود

ام‌داوود دختر عبدالله بن ابراهیم و همسر حسن مُثَنّیٰ بوده است.[۱] ازآنجاکه فرزندش، داوودنام داشت، به ام‌‌داوود شهرت یافت.[۲] ام‌داوود مادر رضاعی امام صادق(ع) هم بوده است.[۳]

ماجرای بیان اعمال ام‌داوود

داستان بیان اعمال ام‌داوود را شیخ صدوق در کتاب فضائل الاشهر الثلاثه (فضایل ماه‌های سه‌گانه) و سیدبن طاووس در کتاب اِقبال الاَعمال نقل کرده‌اند که خلاصه آن به‌شرح زیر است:

داوود پسر ام‌داوود توسط حکومت منصور دوانیقی خلیفه عباسی اسیر می‌شود و به زندانی در عراق منتقل می‌شود. ام‌داوود تا مدتها از او بی‌خبر می‌ماند و هرچه دعا می‌کند، از او خبری نمی‌رسد؛ تا اینکه روزی نزد امام صادق(ع) می‌رود، امام سراغ داوود را می‌گیرد و او ماجرا را برای امام صادق(ع) تعریف می کند. امام از او می‌خواهد اعمال (ام‌داوود) را به‌جا آورد.[۴]

ام‌داوود می‌گوید چندی پس از انجام‌دادن آن اعمال، داوود به خانه برمی‌گردد و می‌گوید که در نیمه رجب آزاد شده است.[۵]

چگونگی انجام‌دادن اعمال

شیخ عباس قمی در آخر اعمال نیمه رجب، این دعا را به عنوان پنجمین عمل آورده و می‌گوید: عمده اعمال این روز (پانزدهم رجب) است و برای برآمدن حاجات، رفع گرفتاری‌ها و دفع ظلم ظالمان مؤثر است و ادای آن بنا بر آنچه در مصباح المتهجد نوشته شیخ طوسی آمده، آن است که چون خواست این عمل را به‌جا آورد، روز سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم را روزه بگیرد. پس در روز پانزدهم هنگام ظهر غسل کند و سپس نماز ظهر و عصر را به جا آورد در حالتی که رکوع و سجودشان را نیکو کند و در مکان خلوتی باشد که چیزی او را مشغول نسازد و انسانی با او تکلم ننماید. پس چون از نماز فارغ شود، رو به قبله کند و اعمال را این‌گونه به جا بیاورد:

منابع اعمال ام‌داوود

حدیثی که در آن اعمال ام داوود بیان شده است در منابع مختلف روایی شیعه آمده است. قدیمی‌ترین کتابی که از اعمال ابن‌داوود سخن گفته است، فضائل الاَشهُر الثَّلاثه اثر شیخ صدوق (درگذشت ۳۸۱ق) است. در این کتاب تنها سند اعمال ابن‌داوود و ماجرای بیان آن آمده است.[۷] اما شیخ طوسی (درگذشت ۴۶۰ق) در مصباح المتهجد و سیدبن طاووس، در اِقبال الاعمال اعمال ام‌داوود را ذکر کرده‌اند.[۸]

در کتاب‌های بَلَدالامین و مصباح اثر کَفعَمی،[۹] بِحارالانوار اثر علامه مجلسی[۱۰] و مفاتیح الجِنان[۱۱] اثر شیخ عباس قمی نیز اعمال ام‌داوود به‌نقل از کتاب‌های پیشین اعمال ام‌داوود آمده است.[۱۲]


در مراسم اعتکاف

امروزه معتکفانی که از سیزده رجب به اعتکاف می‌روند، در روز آخر (پانزده رجب) اعمال ام داود را انجام می‌دهند.

پانویس

الگوی پانویس غیرفعال شده است. لطفا از الگوی پانوشت استفاده شود

منابع

  • اکبری، زهرا، و سیدعلی‌اکبر ربیع‌نتاج، «کاوشی در دعای ام‌داوود»، در مجله سفینه، تهران، مؤسسه فرهنگی نبأ مبین، شماره ۳۶، پاییز ۱۳۹۱.
  • امین، سیدمحسن، اعیان‌الشیعه، تحقیق حسن الامین، بیروت، دارالتعارف، ۱۴۰۶ق.
  • سیدبن طاووس، على بن موسی، الإقبال بالأعمال الحسنه، تحقیق جواد قیومى اصفهانى، قم، ‏دفتر تبلیغات اسلامى، چاپ‏ اول، ۱۳۷۶ش.‏
  • شیخ صدوق، محمد بن على، ‏فضائل الأشهر الثلاثة، تحقیق و تصحیح غلامرضا عرفانیان یزدى، قم، کتابفروشى داورى‏، چاپ اول، ۱۳۹۶ق.
  • طوسى، محمد بن الحسن، ‏مصباح المتهجّد و سلاح المتعبّد، بیروت، ‏مؤسسه فقه الشیعة، ۱۴۱۱ق.‏
  • قمی، عباس، مفاتیح الجنان، اسوه، قم. بی‌تا.
  • کفعمى، ابراهیم بن على عاملی، البلد الأمین و الدرع الحصین، بیروت، ‏مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، چاپ اول، ۱۴۱۸ق.
  • کفعمى، ابراهیم بن على عاملی، ‏مصباح الکفعمی، قم دارالرضی، چاپ دوم، ۱۴۰۵ق.‏
  • مجلسى، محمدباقر،‏ بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، تحقیق جمعى از محققان‏، بیروت، ‏دار إحیاء التراث العربی،‏ چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.‏


  1. امین، اعیان‌الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۳، ص۴۷۶.
  2. امین، اعیان‌الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۳، ص۴۷۶.
  3. امین، اعیان‌الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۶، ص۳۶۸.
  4. نگاه کنید به صدوق، فضائل الاشهر الثلاثه، ۱۳۹۶ق، ص۳۳و۳۴؛ سید بن طاووس، اقبالالاعمال، ۱۳۷۶ش، ج۳، ص۲۴۱و۲۴۲.
  5. نگاه کنید به صدوق، فضائل الاشهر الثلاثه، ۱۳۹۶ق، ص۳۳و۳۴؛ سید بن طاووس، اقبال‌الاعمال، ۱۳۷۶ش، ج۳، ص۲۵۰و۲۵۱.
  6. قمی، مفاتیح الجنان، ص۱۴۴.
  7. اکبری و ربیع‌نتاج، «کاوشی در دعای ام‌داوود»، ص۸۸.
  8. نگاه کنید به شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۸۰۷-۸۱۲؛‌ سید بن طاووس، اقبال الاعمال، ۱۳۷۶ش، ج۳، ص۲۴۲-۲۴۸.
  9. نگاه کنید به کفعمی، المصباح، ۱۴۰۵ق، ص۵۳۰-۵۳۵؛ کفعمی، البلد الامین، ۱۴۱۸ق، ۱۸۰-۱۸۳.
  10. نگاه کنید به مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۵، ص۴۰۰-۴۰۳.
  11. قمی، عباس، مفاتیح‌الجنان، ذیل اعمال ام‌داوود.
  12. اکبری و ربیع‌نتاج، «کاوشی در دعای ام‌داوود»، ص۹۰و۹۱.