بهشت فردوس: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۹ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۸:۳۵

بهشت فردوس بالاترین و بهترین مرتبه بهشت است. براساس روایات، نور این بهشت از نور پروردگار است، در آن قصرهایی از طلا و نقره وجود دارد، خاکش از مشک و عنبر است و رودهای چهارگانه بهشت از آن سرچشمه می‌گیرد. ساکنان این بخش از بهشت زندگی‌ای جاودان و بدون ملال خواهند داشت.

برخی از روایات این بخش بهشت را جایگاه پیامبر(ص) و اهل‌بیت او دانسته‌اند و روایات دیگر این بخش از بهشت را مخصوص یاران نزدیک پیامبر، افرادی دارد که درجه بالایی از ایمان و عمل صالح داشته باشند و افرادی که امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند می‌دانند.

معنا

واژه فردوس به معنای باغ^[۱] و بهشت^[۲] و جمع آن فرادیس است.^[۳] این واژه گاهی به معنای بهشت (به طور کلی) به کار می‌رود؛^[۴] اما به‌طور خاص، برای اشاره به بهترین مرتبه بهشت استفاده می‌شود.^[۵] این کلمه دوبار در قرآن استفاده شده است.^[۶] به گزارش ابوالفتح رازی در تفسیر روض‌الجنان، روایات اسلامی، فردوس را زیباترین، بلندترین و خالص‌ترین جای بهشت دانسته‌اند.^[۷] به بیان برخی مفسران، فردوس از چنان جایگاه رفیعی برخوردار است که بلاتر از آن فقط عرش الهی قرار دارد.^[۸]

ویژگی‌های مادی

براساس روایات، دیوارهای بهشت فردوس از نور می‌باشد و نور غرفه‌ها و اتاق‌هایش از نور پروردگار است.^[۹] در بهشت فردوس، دو قصر سفید و زرد وجود دارد که یکی برای پیامبر اسلام و خاندانش و دیگری برای حضرت ابراهیم و خاندانش است.^[۱۰] همچنین طبق برخی روایات، بهشت فردوس قصرى دارد كه يک خشت آن نقره، و يک خشت آن از طلاست، و در آن صدر هزار قُبّه (اتاقى كه سقف آن به شكل گنبد مستدير است) و صدهزار خيمه از ياقوت سبز است. خاک آن مشک و عنبر است، و در آن چهار نهر است: نهرى است از شراب و نهرى از آب، نهرى از شير، و نهرى از عسل.^[۱۱] پیامبر(ص) نیز در روایتی فردوس را دارای چهار باغ دانسته‌اند که دوتای آنها (به همراه زینتهایشان) از طلا است و دوتای دیگر از نقره.^[۱۲] روایتی از پیامبر اسلام(ص) نقل شده که بهشت فردوس را بهترین بخش بهشت دانسته که رودهای چهارگانه بهشت از آن‌ جاری می‌شود.^[۱۳]^{[یادداشت ۱]} همچنین در روایت دیگری، فردوس را داری چشمه‌هایی خنک‌تر از برف، و خشبوتر از برف توصیف کرده‌اند که گِل موجود در آن مادۀ آفرینش پیروان و محبان رسول‌الله(ص) است. ^[۱۴] امام رضا(ع)‌ نیز از قصری در این بهشت سخن گفته که با جواهرات مختلف زینت داده شده، خاکش خوشبو است و انواع درختان و پرندگان خوش‌صدا را دارد.^[۱۵] پیامبر اسلام توصیه کرده‌اند زمانی که از خداوند چیزی درخواست می‌کنید، بهشت فردوس را درخواست کنید.^[۸]

ویژگی‌های معنوی

براساس آیه ۱۰۸ سوره کهف از ویژگی‌های بهشت فردوس این است که بهشتیان به تعبیر امام صادق(ع) خواهان جابجایی و تبدیل آن نیستند «خَالِدِينَ فِيهَا لَا يَبْغُونَ عَنْهَا حِوَلًا» جاودانه در آن خواهند بود، و از آنجا درخواست انتقال نمى‌كنند.^[۱۶]مطهری مفسر و اندیشمند شیعه در تجزیه و تحلیل این مسأله می‌گوید: این که انسان همیشه طالب چیزی است که ندارد و همین‌که دارا شد تدریجاً ملال و خستگی پیدا می‌‌کند از طرف عرفا و حکما به این بیان حل شده که در انسان عشقْ نامحدود است و محبوب و معشوقِ حقیقی انسان، کمال مطلق و ذات نامحدود است و عشق و علاقه انسان به محدودها عشقِ مجازی است نه حقیقی؛ یعنی به اعتبار مظهریتی است که از معشوق حقیقی دارد ... و اگر انسان به معشوق و محبوب حقیقی خود(خدا) برسد و عشق حقیقی خود را باز یابد آرام و قرار خواهد گرفت‌‌ (الا بذکر اللّه تطمئنّ القلوب سوره رعد آیه ۲۸) و به همین دلیل لذات بهشتی خستگی آور نیست. قرآن کریم درباره بهشتیان می‌‌فرماید: «لا یبغون عنها حولا» یعنی بهشتیان بر خلاف مردم دنیا میل به تغییر وضع و تحول و تجدد در آنها نیست. ^[۱۷]

ساکنان

در آیات و روایات، مصادیق مختلفی برای ساکنان بهشت فردوس ذکر شده است. براساس روایتی از امام علی(ع) برای هر چیزی نقطه اوج و جایگاه بلندی است و جایگاه بلند بهشت، فردوس است که برای محمد و آل محمد (ع) است. ^{[یادداشت ۲]} ^[۱۸] در سوره کهف بهشت فردوس را برای افرادی دانسته که ایمان داشته و عمل صالح انجام دهند.^[۱۹] در سوره مؤمنون افراد امانت‌دار که به عهد خود پایبند هستند و بر نماز خود مواظبت می‌کنند، را وارثان بهشت فردوس دانسته است.^[۲۰] در روایات از افرادی که امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند نیز به عنوان افرادی که به بهشت فردوس می‌روند یاد شده است.^[۵]

در روایتی از پیامبر اسلام و خاندانش و ابراهیم(ع) و خاندانش به عنوان افرادی که در این بهشت قرار می‌گیرند، نام برده شده است.^[۱۰] حضرت فاطمه(س) پس از وفات پیامبر(ص) ایشان را فردی می‌داند که بهشت فردوس جایگاه او است.^[۲۱]امام صادق(ع) در روایتی به ابوبصیر فرمود: این آیه در باره ابوذر، سلمان فارسی، مقداد، و عماریاسر نازل شده است. ^[۲۲]

برخی محققان معتقدند در مجموع می‌توان درجه والای ایمان و عمل صالح را معیار برای ساکن شدن در بهشت فردوس قرار داد.^[۲۳]

بهشت فردوس در ادبیات فارسی

بسیاری از شاعران در اشعار خود از بهشت فردوس یاد کرده‌اند:الگو:شعر۲ الگو:شعر۲ الگو:شعر۲ الگو:شعر۲

جستارهای وابسته

پانویس

↑ ابن منظور، لسان العرب، ۱۴۱۴ق، ج۶، ص۱۶۳.
↑ دهخدا، لغت‌نامه،‌ واژه فردوس.
↑ دهخدا، لغنامه دهخدا، ذیل مادۀ فردوس.
↑ هاشمى رفسنجانى و دیگران، فرهنگ قرآن، ۱۳۷۹ش، ج۶، ص۵۵۷.
↑ ^۵٫۰ ^۵٫۱ فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۲۱،‌ ص۵۰۲.
↑ سوره مومنون، آیه ۸-۱۱؛ سوره کهف، آیه۱۰۷.
↑ ابوالفتح رازی، روض الجنان، ۱۳۷۶ش، ج۱۳، ص۴۷.
↑ ^۸٫۰ ^۸٫۱ طبری، جامع البیان، ۱۴۱۲ق، ج۱۶، ص۲۹.
↑ شیخ صدوق، من لایحضره الفقیة، ۱۴۱۳ق، ج۱،‌ ص۲۹۶.
↑ ^۱۰٫۰ ^۱۰٫۱ عریضی، مسائل علی بن جعفر و مستدرکاتها، ۱۴۰۹ق، ص۳۴۵.
↑ حسینی طهرانی، امام‌شناسی، ۱۴۲۵-۱۴۲۷ق، ج۱، ص۱۷.
↑ محمدی ری‌شهری، بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حدیث، ۱۳۹۰ش، ص۴۰.
↑ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۶، ص۷۶۹.
↑ محمدی ری‌شهری، بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حدیث، ۱۳۹۰ش، ص۱۴۳.
↑ شیخ طوسی، تهذیب الأحکام، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۲۴.
↑ بحرانی، تفسیر البرهان، الناشر: مؤسسة البعثة، ج۳، ص۶۸۸.
↑ مطهری، فلسفه ابن سینا، ج ۱، درس‌های اشارات و نجات، ص۸۹.
↑ بحرانی، تفسیر البرهان، الناشر: مؤسسة البعثة، ج۳، ص۶۸۸.
↑ سوره کهف، آیه۱۰۷.
↑ سوره مؤمنون، آیه ۸-۱۱.
↑ طبرسی، إعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۱۳۷.
↑ بحرانی، تفسیرالبرهان، الناشر: مؤسسة البعثة، ج۳، ص۶۸۸.
↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۲، ص۵۶۹.

یادداشت

↑ آب، شیر، خمر و عسل.فِيهَا أَنْهَارٌ مِنْ مَاءٍ غَيْرِ آسِنٍ وَأَنْهَارٌ مِنْ لَبَنٍ لَمْ يَتَغَيَّرْ طَعْمُهُ وَأَنْهَارٌ مِنْ خَمْرٍ لَذَّةٍ لِلشَّارِبِينَ وَأَنْهَارٌ مِنْ عَسَلٍ مُصَفًّى (سوره محمد، آیه۱۵).
↑ لكل شيء ذِروةٌ وذروة الجنة الفردوس ، وهي لمحمد وآل محمد صلى‌الله‌عليه‌وآله.

منابع

ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، محقق و مصحح: جمال الدین میردامادی، بیروت، دارالفکر، دارصادر، چاپ سوم، ۱۴۱۴ق.
ابوالفتوح رازی، حسین بن علی، روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن، مشهد، آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهش های اسلامی، ۱۳۷۶ش.
بحرانی، تفسیر البرهان، الناشر: مؤسسة البعثة، بی‌تا، بی جا.
حسینی طهرانی، محمدحسین، امام‌شناسی، مشهد، علامه طباطبايی، ۱۴۲۵-۱۴۲۷ق.
دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه.
شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق و مصحح، علی‌اکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق.
شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، محقق، موسوی خرسان، حسن، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری بأعلام الهدی، تهران، دارالکتب الاسلامیة، چاپ سوم، ۱۳۹۰ق.
طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، محمد جواد بلاغی، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ق.
طبری، ابوجعفر محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دارالمعرفة، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.
عریضی، علی بن جعفر، مسائل علی بن جعفر و مستدرکاتها، قم، مؤسسة آل البیت علیهم السلام، چاپ اول، ۱۴۰۹ق.
فخر رازی، ابوعبدالله محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، بیروت،‌ دار احیاء التراث العربی، چاپ سوم، ۱۴۲۰ق.
محمدی ری‌شهری، محمد، بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحديث، ۱۳۹۰ش.
مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.
هاشمى رفسنجانى، اکبر؛ محققان مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، جلد۶، قم، بوستان کتاب، ۱۳۷۹ش.

[1] ابن منظور، لسان العرب، ۱۴۱۴ق، ج۶، ص۱۶۳.

[2] دهخدا، لغت‌نامه،‌ واژه فردوس.

[3] دهخدا، لغنامه دهخدا، ذیل مادۀ فردوس.

[4] هاشمى رفسنجانى و دیگران، فرهنگ قرآن، ۱۳۷۹ش، ج۶، ص۵۵۷.

[:0-5] ۵٫۰ ^۵٫۱ فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۲۱،‌ ص۵۰۲.

[6] سوره مومنون، آیه ۸-۱۱؛ سوره کهف، آیه۱۰۷.

[7] ابوالفتح رازی، روض الجنان، ۱۳۷۶ش، ج۱۳، ص۴۷.

[:1-8] ۸٫۰ ^۸٫۱ طبری، جامع البیان، ۱۴۱۲ق، ج۱۶، ص۲۹.

[9] شیخ صدوق، من لایحضره الفقیة، ۱۴۱۳ق، ج۱،‌ ص۲۹۶.

[:2-10] ۱۰٫۰ ^۱۰٫۱ عریضی، مسائل علی بن جعفر و مستدرکاتها، ۱۴۰۹ق، ص۳۴۵.

[11] حسینی طهرانی، امام‌شناسی، ۱۴۲۵-۱۴۲۷ق، ج۱، ص۱۷.

[12] محمدی ری‌شهری، بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حدیث، ۱۳۹۰ش، ص۴۰.

[13] طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۶، ص۷۶۹.

[15] محمدی ری‌شهری، بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حدیث، ۱۳۹۰ش، ص۱۴۳.

[16] شیخ طوسی، تهذیب الأحکام، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۲۴.

[17] بحرانی، تفسیر البرهان، الناشر: مؤسسة البعثة، ج۳، ص۶۸۸.

[18] مطهری، فلسفه ابن سینا، ج ۱، درس‌های اشارات و نجات، ص۸۹.

[20] بحرانی، تفسیر البرهان، الناشر: مؤسسة البعثة، ج۳، ص۶۸۸.

[21] سوره کهف، آیه۱۰۷.

[22] سوره مؤمنون، آیه ۸-۱۱.

[23] طبرسی، إعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۱۳۷.

[24] بحرانی، تفسیرالبرهان، الناشر: مؤسسة البعثة، ج۳، ص۶۸۸.

[25] مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۲، ص۵۶۹.

[14] آب، شیر، خمر و عسل.فِيهَا أَنْهَارٌ مِنْ مَاءٍ غَيْرِ آسِنٍ وَأَنْهَارٌ مِنْ لَبَنٍ لَمْ يَتَغَيَّرْ طَعْمُهُ وَأَنْهَارٌ مِنْ خَمْرٍ لَذَّةٍ لِلشَّارِبِينَ وَأَنْهَارٌ مِنْ عَسَلٍ مُصَفًّى (سوره محمد، آیه۱۵).

[19] لكل شيء ذِروةٌ وذروة الجنة الفردوس ، وهي لمحمد وآل محمد صلى‌الله‌عليه‌وآله.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[یادداشت ۱]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[یادداشت ۲]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

[۲۱]

[۲۲]

[۲۳]

@@ خط ۵: / خط ۵: @@
 == معنا ==
-واژه فردوس به معنای باغ<ref>ابن منظور، لسان العرب، ۱۴۱۴ق، ج۶، ص۱۶۳.</ref> و بهشت<ref>دهخدا، لغت‌نامه،‌ واژه فردوس.</ref> و جمع آن فرادیس است.<ref>دهخدا، لغنامۀ دهخدا، ذیل مادۀ فردوس.</ref> این واژه گاهی به معنای بهشت (به طور کلی) به کار می‌رود؛<ref>هاشمى رفسنجانى و دیگران، فرهنگ قرآن، ۱۳۷۹ش، ج۶، ص۵۵۷.</ref> اما به‌طور خاص، برای اشاره به بهترین مرتبه بهشت استفاده می‌شود.<ref name=":0">فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۲۱،‌ ص۵۰۲.</ref> این کلمه دوبار در [[قرآن]] استفاده شده است.<ref>سوره مومنون، آیه ۸-۱۱؛ سوره کهف، آیه۱۰۷.</ref> به گزارش ابوالفتح رازی در تفسیر روض‌الجنان، [[حدیث|روایات]] اسلامی، فردوس را زیباترین، بلندترین و خالص‌ترین جای بهشت دانسته‌اند.<ref>رازی، روض الجنان، 1376ش، ج13، ص47.</ref> به بیان برخی مفسران، فردوس از چنان جایگاه رفیعی برخوردار است که بلاتر از آن فقط [[عرش|عرش الهی]] قرار دارد.<ref name=":1">طبری، جامع البیان، ۱۴۱۲ق، ج۱۶، ص۲۹.</ref>
+واژه فردوس به معنای باغ<ref>ابن منظور، لسان العرب، ۱۴۱۴ق، ج۶، ص۱۶۳.</ref> و بهشت<ref>دهخدا، لغت‌نامه،‌ واژه فردوس.</ref> و جمع آن فرادیس است.<ref>دهخدا، لغنامه دهخدا، ذیل مادۀ فردوس.</ref> این واژه گاهی به معنای بهشت (به طور کلی) به کار می‌رود؛<ref>هاشمى رفسنجانى و دیگران، فرهنگ قرآن، ۱۳۷۹ش، ج۶، ص۵۵۷.</ref> اما به‌طور خاص، برای اشاره به بهترین مرتبه بهشت استفاده می‌شود.<ref name=":0">فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۲۱،‌ ص۵۰۲.</ref> این کلمه دوبار در [[قرآن]] استفاده شده است.<ref>سوره مومنون، آیه ۸-۱۱؛ سوره کهف، آیه۱۰۷.</ref> به گزارش ابوالفتح رازی در تفسیر روض‌الجنان، [[حدیث|روایات]] اسلامی، فردوس را زیباترین، بلندترین و خالص‌ترین جای بهشت دانسته‌اند.<ref>ابوالفتح رازی، روض الجنان، ۱۳۷۶ش، ج۱۳، ص۴۷.</ref> به بیان برخی مفسران، فردوس از چنان جایگاه رفیعی برخوردار است که بلاتر از آن فقط [[عرش|عرش الهی]] قرار دارد.<ref name=":1">طبری، جامع البیان، ۱۴۱۲ق، ج۱۶، ص۲۹.</ref>
 == ویژگی‌های مادی ==
-براساس روایات، دیوارهای بهشت فردوس از نور می‌باشد و نور غرفه‌ها و اتاق‌هایش از نور [[خدا|پروردگار]] است.<ref>شیخ صدوق، من لایحضره الفقیة، ۱۴۱۳ق، ج۱،‌ ص۲۹۶.</ref> در بهشت فردوس، دو قصر سفید و زرد وجود دارد که یکی برای [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام]] و [[اهل‌بیت(ع)|خاندانش]] و دیگری برای [[ابراهیم (پیامبر)|حضرت ابراهیم]] و خاندانش است.<ref name=":2">عریضی، مسائل علی بن جعفر و مستدرکاتها، ۱۴۰۹ق، ص۳۴۵.</ref> همچنین طبق برخی [[حدیث|روایات]]، بهشت فردوس قصرى دارد كه يک خشت آن نقره، و يک خشت آن از طلاست، و در آن صدر هزار قُبّه (اتاقى كه سقف آن به شكل گنبد مستدير است) و صدهزار خيمه از ياقوت سبز است. خاک آن مشک و عنبر است، و در آن چهار نهر است: نهرى است از شراب و نهرى از آب، نهرى از شير، و نهرى از عسل.<ref>حسینی طهرانی، امام‌شناسی، ۱۴۲۵-۱۴۲۷ق، ج۱، ص۱۷.</ref> پیامبر(ص) نیز در روایتی فردوس را دارای چهار باغ دانسته‌اند که دوتای آنها (به همراه زینتهایش) از طلا است و دوتای دیگر از نقره.<ref>محمدی ری‌شهری، بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حدیث، ۱۳۹۰ش، ص۴۰.</ref> روایتی از پیامبر اسلام(ص) نقل شده که بهشت فردوس را بهترین بخش بهشت دانسته که رودهای چهارگانه بهشت از آن‌ جاری می‌شود.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۶، ص۷۶۹.</ref>{{یاد| آب، شیر، خمر و عسل.فِيهَا أَنْهَارٌ مِنْ مَاءٍ غَيْرِ آسِنٍ وَأَنْهَارٌ مِنْ لَبَنٍ لَمْ يَتَغَيَّرْ طَعْمُهُ وَأَنْهَارٌ مِنْ خَمْرٍ لَذَّةٍ لِلشَّارِبِينَ وَأَنْهَارٌ مِنْ عَسَلٍ مُصَفًّى (سوره محمد، آیه۱۵).}} همچنین در روایت دیگری، فردوس را داری چشمه‌هایی خنک‌تر از برف، و خشبوتر از برف توصیف کرده‌اند که گِل موجود در آن مادۀ آفرینش پیروان و محبان رسول‌الله(ص) است. <ref>محمدی ری‌شهری، بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حدیث، ۱۳۹۰ش، ص۱۴۳.</ref> [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)‌]] نیز از قصری در این بهشت سخن گفته که با جواهرات مختلف زینت داده شده، خاکش خوشبو است و انواع درختان و پرندگان خوش‌صدا را دارد.<ref>شیخ طوسی، تهذیب الأحکام، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۲۴.</ref> [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام]] توصیه کرده‌اند زمانی که از [[خدا|خداوند]] چیزی درخواست می‌کنید، بهشت فردوس را درخواست کنید.<ref name=":1" />
+براساس روایات، دیوارهای بهشت فردوس از نور می‌باشد و نور غرفه‌ها و اتاق‌هایش از نور [[خدا|پروردگار]] است.<ref>شیخ صدوق، من لایحضره الفقیة، ۱۴۱۳ق، ج۱،‌ ص۲۹۶.</ref> در بهشت فردوس، دو قصر سفید و زرد وجود دارد که یکی برای [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام]] و [[اهل‌بیت(ع)|خاندانش]] و دیگری برای [[ابراهیم (پیامبر)|حضرت ابراهیم]] و خاندانش است.<ref name=":2">عریضی، مسائل علی بن جعفر و مستدرکاتها، ۱۴۰۹ق، ص۳۴۵.</ref> همچنین طبق برخی [[حدیث|روایات]]، بهشت فردوس قصرى دارد كه يک خشت آن نقره، و يک خشت آن از طلاست، و در آن صدر هزار قُبّه (اتاقى كه سقف آن به شكل گنبد مستدير است) و صدهزار خيمه از ياقوت سبز است. خاک آن مشک و عنبر است، و در آن چهار نهر است: نهرى است از شراب و نهرى از آب، نهرى از شير، و نهرى از عسل.<ref>حسینی طهرانی، امام‌شناسی، ۱۴۲۵-۱۴۲۷ق، ج۱، ص۱۷.</ref> پیامبر(ص) نیز در روایتی فردوس را دارای چهار باغ دانسته‌اند که دوتای آنها (به همراه زینتهایشان) از طلا است و دوتای دیگر از نقره.<ref>محمدی ری‌شهری، بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حدیث، ۱۳۹۰ش، ص۴۰.</ref> روایتی از پیامبر اسلام(ص) نقل شده که بهشت فردوس را بهترین بخش بهشت دانسته که رودهای چهارگانه بهشت از آن‌ جاری می‌شود.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۶، ص۷۶۹.</ref>{{یاد| آب، شیر، خمر و عسل.فِيهَا أَنْهَارٌ مِنْ مَاءٍ غَيْرِ آسِنٍ وَأَنْهَارٌ مِنْ لَبَنٍ لَمْ يَتَغَيَّرْ طَعْمُهُ وَأَنْهَارٌ مِنْ خَمْرٍ لَذَّةٍ لِلشَّارِبِينَ وَأَنْهَارٌ مِنْ عَسَلٍ مُصَفًّى (سوره محمد، آیه۱۵).}} همچنین در روایت دیگری، فردوس را داری چشمه‌هایی خنک‌تر از برف، و خشبوتر از برف توصیف کرده‌اند که گِل موجود در آن مادۀ آفرینش پیروان و محبان رسول‌الله(ص) است. <ref>محمدی ری‌شهری، بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حدیث، ۱۳۹۰ش، ص۱۴۳.</ref> [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)‌]] نیز از قصری در این بهشت سخن گفته که با جواهرات مختلف زینت داده شده، خاکش خوشبو است و انواع درختان و پرندگان خوش‌صدا را دارد.<ref>شیخ طوسی، تهذیب الأحکام، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۲۴.</ref> [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام]] توصیه کرده‌اند زمانی که از [[خدا|خداوند]] چیزی درخواست می‌کنید، بهشت فردوس را درخواست کنید.<ref name=":1" />
 == ویژگی‌های معنوی ==

ن ب و اصطلاحات قرآنی
قیامت	اشراط الساعة • برزخ • حور العین • تسنیم • صراط • غاشیه • قیامت • غسلین • غلمان • فرشته • نامه اعمال • نفخ صور • یوم التغابن • یوم التلاق • یوم الحسرة • یوم الفصل • تطایر کتب • اسفل سافلین • بهشت فردوس • جحیم • جنة الخلد • جنات عدن • جنة المأوی • مقام محمود • غساق
علوم قرآنی	تلاوت • تنزیل • سبع المثانی • ام‌الکتاب • ترتیل • اسباب نزول • ترتیل • حروف مقطعه • تأویل • تحدی • سوره • آیات • محکم و متشابه • فضائل سور • آیات ارکان
اعتقادات	استدراج • اهل کتاب • اولو العزم • وحی • خوف و رجاء • رسول • فطرت • بقیةالله • کن فیکون • برکت • شجره طیبه • رضوان • کرامت انسانی • صراط مستقیم
اخلاق و عرفان	حق الیقین • عین الیقین • علم الیقین • استعاذه • استغفار • عمل صالح • اخبات • تسبیح • تقوا • تهجد • مؤمن • کظم غیظ • توبه • ریا • شکر • صدیق • نفس مطمئنه • نفس اماره • نفس لوامه • تطیر • تحمید • تهلیل • تکبیر • وسوسه
فقه	ابن سبیل • انفال • تألیف قلوب • تبرج • اسیر • فیء • فدیه
اقوام و گروه‌ها	امت • اصحاب اخدود • اصحاب رس • اصحاب رقیم • اصحاب شمال • اصحاب فیل • اصحاب یمین • جن • حزب‌الله • راسخون در علم • شجره ملعونه • آل عمران • اصحاب کهف • منافقان • امت وسط • طاغوت • عبادالرحمان • ابرار
سایر	آیین حنیف • ابلیس • اسماء الحسنی • تعویذ • جاهلیت • حمالة الحطب • خسران • سابقون • شق القمر • قبله • هبوط • پیراهن یوسف • ید بیضا • ثقلین • ابابیل • سجیل • اوتاد • باقیات صالحات • بنی آدم • صحف • اشرف مخلوقات • احبار • ازلام • انصاب • هفت آسمان • صبغة الله • حکمت • لعن • لوح محفوظ • کتاب مبین • فی سبیل الله • اولوا الالباب • جدال احسن • حیات طیبه • نسیء
قرآن کریم

ن ب و بهشت
نام‌ها و درجات	بهشت • رضوان • فردوس • دارالسلام • جنة المأوی • دارالمقامة • جنة الخلد • جنات عدن • جنات النعیم • جنة العالیة
نعمت‌های بهشتی	سلسبیل • طوبی • حور العین • غلمان • تسنیم • شراب رحیق • شراب طهور
بهشتیان	پیامبران • شهیدان • متقین • صالحان
مفاهیم وابسته	بهشت آدم • احتضار • مرگ • برزخ • قیامت • جهنم
مرگ • برزخ • قیامت • جهنم