محمدرضا امامی
| کتیبهنگار | |
%D8%8C_%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B6%D8%A7_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%DB%8C.jpg) یکی از کتیبههای چهارگانه دور گنبد حرم امام رضا(ع) به خط محمدرضا امامی | |
| اطلاعات کلی | |
|---|---|
| نام کامل | محمدرضا امامی اصفهانی ادهمی |
| لقب/کنیه | امام خطاطان |
| مذهب | شیعه |
| ملیت | ایرانی |
| خویشاوندان سرشناس | محمدحسین امامی (پسر)، علینقی امامی (نوه) |
محمدرضا امامی اصفهانی خوشنویس و کتیبهنگار شیعه دوره صفویه در قرن یازدهم شمسی بود و بیشتر آثارش در اماکن شیعی ایران مانند حرم امام رضا(ع) و بناهای مذهبی اصفهان قرار دارد. کتیبه ترنجهای چهارگانه گنبد حرم امام رضا(ع) از آثار معروف او است.
امامی شاگرد علیرضا عباسی بود و در خط ثلث به درجه عالی استادی رسید. ویژگی آثار او، ترکیببندیهای مبتنی بر کیفیتهای بصری حروف است. از وی بیش از ۶۰ کتیبه در شهرهای مختلف ایران به جا مانده و متن بیشتر آنها محتوای اسلامی و شیعی دارد.
جایگاه در هنر شیعی
محمدرضا امامی معروف به امام خطاطان،[۱] خوشنویس و کتیبهنگار شیعه بود.[۲] او را خوشنویس نامآور دوره صفوی[۳] و از پرکارترین کتیبهنگاران قرن یازدهم قمری (یازدهم شمسی) در ایران شمردهاند.[۴] بخش عمده آثار او در اماکن مقدس شیعه مانند حرم امام رضا(ع)، مساجد و زیارتگاههای اصفهان نصب شده است.[۵]
زندگینامه
محمدرضا امامی با نام کامل محمدرضا امامی اصفهانی ادهمی[۶] پدر محمدحسین امامی و پدربزرگ علینقی امامی است که هر سه از خطاطان و کتیبهنویسان دوره صفویهاند.[۷]
محمدرضا امامی خط ثلث را به امر شاه عباس اول نزد علیرضا عباسی آموخت[۸] و به درجه عالی استادی رسید.[۹] او در خطهای نسخ و نستعلیق نیز مهارت داشت.[۱۰] از او خط کوفی نیز به جا مانده است.[۱۱] نخستین کتیبه او در سال ۱۰۳۸ق (۱۰۰۷/۱۰۰۸ش)[۱۲] و آخرین آن ۱۰۸۷ق (۱۰۵۵ش) گزارش شده؛[۱۳] اگرچه مهدی بیانی، خوشنویس و کارشناس نسخههای خطی، آخرین اثر او را مربوط به سال ۱۱۱۹ق (۱۰۸۶ش) دانسته است.[۱۴] تاریخ تولد و وفات او در دسترس نیست.[۱۵] آندره گُدار، باستانشناس فرانسوی، احتمال داده امامی سالهای پایانی عمرش را در مشهد گذرانده و در همان جا درگذشته است.[۱۶]
آثار و کتیبهها
بیشتر آثار محمدرضا امامی کتیبهنگاری است. از او بیش از ۶۰ کتیبه در هشت شهر ایران از جمله اصفهان، مشهد، قم و قزوین موجود است.[۱۷] اکثر کتیبههای او به خط ثلث بر زمینه لاجوردی ایجاد شده[۱۸] و متن آنها بیشتر آیات، احادیث نبوی، صلوات بر امامان شیعه و نام چهارده معصوم است.[۱۹]
همچنین نسخهای از کلیات سعدی به خط امامی در کتابخانه و مرکز اسناد ملی مصر (دارالکتب) گزارش شده است.[۲۰]
در حرم امام رضا(ع)
بیش از ۲۰ کتیبه به خط امامی در حرم امام رضا(ع) ثبت شده است.[۲۱] برخی از مهمترین کتبیههای او در حرم امام رضا(ع) را چنین دانستهاند: کتیبه ترنجهای چهارگانه گنبد طلا[۲۲] که به خط ثلث جلی بر زمینه لاجوردی با حاشیه سبز نگاشته شده و از نظر محتوا اقدام شاه سلیمان در تعمیر گنبد را توصیف میکند؛[۲۳] کتیبههای مسجد گوهرشاد[۲۴] به خط ثلث بر کاشی مُعرّق[۲۵] با متن مذهبی[۲۶] از جمله سوره قدر[۲۷] و آیه ولایت؛[۲۸] پیشانی ایوان طلای نادری[۲۹] که از نظر محتوا به بازسازی صحن عتیق در دوران شاه سلطان حسین صفوی اشاره دارد[۳۰] و کتیبههای ایوان عباسی شامل اطلاعات بازسازی، دعای ناد علی و صلوات بر پیامبر و امامان.[۳۱]
در حرم حضرت معصومه
از امامی در شهر قم فقط یک کتیبه گزارش شده که در مقبره شاه عباس دوم واقع در حرم حضرت معصومه(س) نصب شده است.[۳۲] این کتیبه از سنگ مرمر،[۳۳] به خط ثلث و شامل سوره جمعه است و در سال ۱۰۷۷ق (۱۰۴۵/۱۰۴۶ش) نگاشته شده است.[۳۴]
در آثار تاریخی اصفهان
به گفته لطفالله هنرفر، باستانشناس، در بناهای اصفهان ۲۹ کتیبه به خط محمدرضا امامی و بین سالهای ۱۰۳۸ق (۱۰۰۷/۱۰۰۸ش) تا ۱۰۸۱ق (۱۰۴۹/۱۰۵۰ش) نگاشته شدهاند.[۳۵] خط امامی در ۲۰ بنای تاریخی اصفهان شامل مسجد، مدرسه و زیارتگاه دیده شده[۳۶] که برخی از آنها چنیناند: مسجد امام،[۳۷] مسجد آقانور،[۳۸] مسجد لُنبان،[۳۹] مسجد حکیم،[۴۰] مدرسه چهارباغ،[۴۱] مدرسه جده بزرگ،[۴۲] مدرسه جده کوچک،[۴۳] مدرسه ناصری[۴۴] و امامزاده اسماعیل.[۴۵]
محتوای برخی از آثار او در بناهای تاریخی اصفهان چنیناند: آیه صلوات،[۴۶] حدیثی از پیامبر(ص) درباره جایگاه حضرت فاطمه(س) و امامان شیعه[۴۷] و حدیثی نبوی درباره فضایل امام علی(ع).[۴۸]
ویژگیهای هنری
یکی از عوامل زیبایی کتیبههای امامی را، ترکیببندیهای مناسب با استفاده از کیفیتهای بصری از جمله آهنگ بصری[یادداشت ۱] و خاصیت حروف دانستهاند.[۴۹] او با استفاده از ساختار عمودی حروف مانند الف و لام در کنار دیگر حروف و گاه اغراق در اندازه عمودی حروف، ترکیبی مناسب ایجاد کرده است.[۵۰] البته خط او در برخی کتیبهها به دلیل عدم رعایت تناسب[یادداشت ۲] نقد شده است.[۵۱]
نگارخانه
-
![کتیبه پیشانی ایوان شمالی (دار السیاده) حرم امام رضا(ع)[۵۲]](http://commons.wikishia.net/w/images/thumb/9/97/%DA%A9%D8%AA%DB%8C%D8%A8%D9%87_%D9%BE%DB%8C%D8%B4%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86_%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C_%28%D8%AF%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%AF%D9%87%29_%D8%AD%D8%B1%D9%85_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%B1%D8%B6%D8%A7.png/163px-%DA%A9%D8%AA%DB%8C%D8%A8%D9%87_%D9%BE%DB%8C%D8%B4%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86_%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C_%28%D8%AF%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%AF%D9%87%29_%D8%AD%D8%B1%D9%85_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%B1%D8%B6%D8%A7.png)
کتیبه پیشانی ایوان شمالی (دار السیاده) حرم امام رضا(ع)[۵۲] -
![کتیبه پیشانی ایوان طلای نادری در صحن عتیقِ حرم امام رضا(ع) به خط ثلث زرد[۵۳]](http://commons.wikishia.net/w/images/thumb/1/16/%DA%A9%D8%AA%DB%8C%D8%A8%D9%87_%D9%BE%DB%8C%D8%B4%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86_%D8%B7%D9%84%D8%A7%DB%8C_%D9%86%D8%A7%D8%AF%D8%B1%DB%8C_%D8%AD%D8%B1%D9%85_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%B1%D8%B6%D8%A7.jpg/670px-%DA%A9%D8%AA%DB%8C%D8%A8%D9%87_%D9%BE%DB%8C%D8%B4%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86_%D8%B7%D9%84%D8%A7%DB%8C_%D9%86%D8%A7%D8%AF%D8%B1%DB%8C_%D8%AD%D8%B1%D9%85_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%B1%D8%B6%D8%A7.jpg)
کتیبه پیشانی ایوان طلای نادری در صحن عتیقِ حرم امام رضا(ع) به خط ثلث زرد[۵۳] -
![ایوان مقصوره مسجد گوهرشاد، که کتیبه پیشانی آن به خط ثلث زرد اثر محمدرضا امامی است.[۵۴]](http://commons.wikishia.net/w/images/thumb/f/f9/%D8%A7%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86_%D9%85%D9%82%D8%B5%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%DA%AF%D9%88%D9%87%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF.jpg/198px-%D8%A7%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86_%D9%85%D9%82%D8%B5%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%DA%AF%D9%88%D9%87%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF.jpg)
ایوان مقصوره مسجد گوهرشاد، که کتیبه پیشانی آن به خط ثلث زرد اثر محمدرضا امامی است.[۵۴] -
![کتیبه سوره جمعه به خط ثلث مشکی دور تا دور مقبره شاه عباس دوم در حرم حضرت معصومه(س)[۵۵]](http://commons.wikishia.net/w/images/thumb/1/17/%DA%A9%D8%AA%DB%8C%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AC%D9%85%D8%B9%D9%87_%D9%85%D9%82%D8%A8%D8%B1%D9%87_%D8%B4%D8%A7%D9%87_%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B3_%D8%AF%D9%88%D9%85.jpg/517px-%DA%A9%D8%AA%DB%8C%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AC%D9%85%D8%B9%D9%87_%D9%85%D9%82%D8%A8%D8%B1%D9%87_%D8%B4%D8%A7%D9%87_%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B3_%D8%AF%D9%88%D9%85.jpg)
-
![کتیبه دور محراب مسجد حکیم اصفهان شامل آیه ۱ تا ۶ سوره اسراء[۵۶]](http://commons.wikishia.net/w/images/thumb/2/2e/%D9%85%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D8%A8_%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%AD%DA%A9%DB%8C%D9%85_%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86.jpg/269px-%D9%85%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D8%A8_%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%AD%DA%A9%DB%8C%D9%85_%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86.jpg)
![کتیبه پیشانی ایوان شمالی (دار السیاده) حرم امام رضا(ع)[۵۲]](/view/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%DA%A9%D8%AA%DB%8C%D8%A8%D9%87_%D9%BE%DB%8C%D8%B4%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86_%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C_(%D8%AF%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%AF%D9%87)_%D8%AD%D8%B1%D9%85_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%B1%D8%B6%D8%A7.png)
![کتیبه پیشانی ایوان طلای نادری در صحن عتیقِ حرم امام رضا(ع) به خط ثلث زرد[۵۳]](/view/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%DA%A9%D8%AA%DB%8C%D8%A8%D9%87_%D9%BE%DB%8C%D8%B4%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86_%D8%B7%D9%84%D8%A7%DB%8C_%D9%86%D8%A7%D8%AF%D8%B1%DB%8C_%D8%AD%D8%B1%D9%85_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%B1%D8%B6%D8%A7.jpg)
![ایوان مقصوره مسجد گوهرشاد، که کتیبه پیشانی آن به خط ثلث زرد اثر محمدرضا امامی است.[۵۴]](/view/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86_%D9%85%D9%82%D8%B5%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%DA%AF%D9%88%D9%87%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF.jpg)
![کتیبه سوره جمعه به خط ثلث مشکی دور تا دور مقبره شاه عباس دوم در حرم حضرت معصومه(س)[۵۵]](/view/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%DA%A9%D8%AA%DB%8C%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AC%D9%85%D8%B9%D9%87_%D9%85%D9%82%D8%A8%D8%B1%D9%87_%D8%B4%D8%A7%D9%87_%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B3_%D8%AF%D9%88%D9%85.jpg)
![کتیبه دور محراب مسجد حکیم اصفهان شامل آیه ۱ تا ۶ سوره اسراء[۵۶]](/view/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D8%A8_%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%AD%DA%A9%DB%8C%D9%85_%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86.jpg)
یادداشت
- ↑ آهنگ در طراحی به معنای تکرار هماهنگ و منظم یک عنصر مشخص است؛ این عنصر میتوند خط، شکل یا رنگ باشد. هر زمان که این تکرار باعث ایجاد یک ترکیب خوشایند و هماهنگ برای چشم شود آهنگ (ریتم) به وجود میآید. (Chan، «Phenomenology of rhythm in design»، ص۲۴۵.)
- ↑ تناسب در خوشنویسی عبارت است از اندازه متعادل و درست کلمات و حروف نسبت به قلمی که با آن نگاشته میشود.(شهیدانی، «ملاحظاتی چند در دانش کتیبهنگاری و ضرورت کاربرد اصول و قواعد خوشنویسی در تحلیل کتبیهها»، ص۹۴.)
پانویس
- ↑ فضائلی، اطلس خط، ۱۳۹۱ق، ص۳۵۰ و ۳۵۱.
- ↑ هنرفر، گنجینه آثار تاریخی اصفهان، ۱۳۵۰ش، ص۴۰۱ و ۴۰۲.
- ↑ حاتمی، «حکیم مسجد»، ص۸۱۲.
- ↑ صحراگرد، شاهکارهای هنری در آستان قدس رضوی (کتیبههای مسجد گوهرشاد)، ۱۳۹۲ش، ص۳۵؛ «تبدیل تاریخ قمری به شمسی»، تارنمای باحساب.
- ↑ نگاه کنید به جعفری (زند)، «امامزداه ابراهیم سعیدآباد گلپایگان و کتیبهای نویافته به خط محمدرضا امامی خوشنویس به نام عصر صفوی»، ص۸۱؛ هنرفر، گنجینه آثار تاریخی اصفهان، ۱۳۵۰ش، ص۴۴۲ و ۵۲۴.
- ↑ هنرفر، گنجینه آثار تاریخی اصفهان، ۱۳۵۰ش، ص۴۴۲.
- ↑ هنرفر، گنجینه آثار تاریخی اصفهان، ۱۳۵۰ش، ص۶۴۳.
- ↑ هنرفر، گنجینه آثار تاریخی اصفهان، ۱۳۵۰ش، ص۴۰۱ و ۴۰۲.
- ↑ فضائلی، اطلس خط، ۱۳۹۱ق، ص۳۵۰ و ۳۵۱؛ همچنین نگاه کنید به بیانی، احوال و آثار خوشنویسان، ۱۳۵۸ش، ص۱۵۸.
- ↑ فضائلی، اطلس خط، ۱۳۹۱ق، ص۳۵۰ و ۳۵۱.
- ↑ داننده، «مقایسه ترکیبیندی در دو کتیبه ثلث طوماری از محمدرضا امایم اصفهانی و محمدحسین شهید مشهدی در صحن عتیق حرم امام رضا(ع)»ص۲۳.
- ↑ هنرفر، گنجینه آثار تاریخی اصفهان، ۱۳۵۰ش، ص۴۴۲؛ «تبدیل تاریخ قمری به شمسی»، تارنمای باحساب.
- ↑ گدار و دیگران، آثار ایران، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۲۴۵؛ «تبدیل تاریخ قمری به شمسی»، تارنمای باحساب.
- ↑ بیانی، احوال و آثار خوشنویسان، ۱۳۵۸ش، ص۱۵۸؛ «تبدیل تاریخ قمری به شمسی»، تارنمای باحساب.
- ↑ نگاه کنید به اصفهانی، تذکره خط و خطاطان، ۱۳۶۹ش، ص۷۴.
- ↑ گدار و دیگران، آثار ایران، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۲۴۵.
- ↑ جعفری (زند)، «امامزداه ابراهیم سعیدآباد گلپایگان و کتیبهای نویافته به خط محمدرضا امامی خوشنویس به نام عصر صفوی»، ص۸۱.
- ↑ جعفری (زند)، «امامزداه ابراهیم سعیدآباد گلپایگان و کتیبهای نویافته به خط محمدرضا امامی خوشنویس به نام عصر صفوی»، ص۸۱؛ هنرفر، گنجینه آثار تاریخی اصفهان، ۱۳۵۰ش، ص۴۴۱، ۴۵۰، ۴۵۲، ۴۵۳، ۵۵۳، ۶۱۶؛ داننده، «مقایسه ترکیبیندی در دو کتیبه ثلث طوماری از محمدرضا امایم اصفهانی و محمدحسین شهید مشهدی در صحن عتیق حرم امام رضا(ع)»ص۲۳.
- ↑ جعفری (زند)، «امامزداه ابراهیم سعیدآباد گلپایگان و کتیبهای نویافته به خط محمدرضا امامی خوشنویس به نام عصر صفوی»، ص۸۱.
- ↑ صدر هاشمی، جامعه و فرهنگ مصر، ۱۳۹۵ش، ص۴۲۹.
- ↑ نگاه کنید به داننده، «مقایسه ترکیبیندی در دو کتیبه ثلث طوماری از محمدرضا امایم اصفهانی و محمدحسین شهید مشهدی در صحن عتیق حرم امام رضا(ع)»ص۲۳ و صحراگرد، شاهکارهای هنری در آستان قدس رضوی (کتیبههای مسجد گوهرشاد)، ۱۳۹۲ش، ص۳۶ و ۳۸.
- ↑ وزیری، «ویژگی ساختاری کتیبههای محمدرضا امامی اصفهانی در حرم امام رضا(ع)» ص۶.
- ↑ وزیری، «ویژگی ساختاری کتیبههای محمدرضا امامی اصفهانی در حرم امام رضا(ع)» ص۷ به نقل از نعمتی، بهشت هنر، ۱۳۹۵ش، ص۵۸.
- ↑ وزیری، «ویژگی ساختاری کتیبههای محمدرضا امامی اصفهانی در حرم امام رضا(ع)» ص۶.
- ↑ صحراگرد، شاهکارهای هنری در آستان قدس رضوی (کتیبههای مسجد گوهرشاد)، ۱۳۹۲ش، ص۳۵ و ۳۶.
- ↑ صحراگرد، شاهکارهای هنری در آستان قدس رضوی (کتیبههای مسجد گوهرشاد)، ۱۳۹۲ش، ص۶۵، ۱۵۲.
- ↑ صحراگرد، شاهکارهای هنری در آستان قدس رضوی (کتیبههای مسجد گوهرشاد)، ۱۳۹۲ش، ص۱۵۲.
- ↑ صحراگرد، شاهکارهای هنری در آستان قدس رضوی (کتیبههای مسجد گوهرشاد)، ۱۳۹۲ش، ص۱۶۴.
- ↑ وزیری، «ویژگی ساختاری کتیبههای محمدرضا امامی اصفهانی در حرم امام رضا(ع)» ص۱۰.
- ↑ داننده، «مقایسه ترکیبیندی در دو کتیبه ثلث طوماری از محمدرضا امایم اصفهانی و محمدحسین شهید مشهدی در صحن عتیق حرم امام رضا(ع)»ص۲۶.
- ↑ وزیری، «ویژگی ساختاری کتیبههای محمدرضا امامی اصفهانی در حرم امام رضا(ع)» ص۱۲.
- ↑ حمیدیان، «هنر در حریم حضرت معصومه»، ص۶۵.
- ↑ بنایی، شناختنامه قم، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۲۴۷.
- ↑ موسوینیا، «تاریخچه قالیچه شاه عباس دوم»، ص۴۵۱؛ «تبدیل تاریخ قمری به شمسی»، تارنمای باحساب.
- ↑ هنرفر، گنجینه آثار تاریخی اصفهان، ۱۳۵۰ش، ص۴۴۲؛ «تبدیل تاریخ قمری به شمسی»، تارنمای باحساب.
- ↑ هنرفر، گنجینه آثار تاریخی اصفهان، ۱۳۵۰ش، ص۴۴۱، ۴۴۵، ۴۵۷، ۵۰۱، ۵۲۴، ۵۳۱، ۵۴۱، ۵۴۹، ۵۵۳، ۵۸۶، ۵۸۹، ۵۹۸، ۶۰۸، ۶۰۹، ۶۱۱، ۶۱۶؛ بیانی، احوال و آثار خوشنویسان، ۱۳۵۸ش، ص۱۵۸.
- ↑ هنرفر، گنجینه آثار تاریخی اصفهان، ۱۳۵۰ش، ص۴۴۱.
- ↑ هنرفر، گنجینه آثار تاریخی اصفهان، ۱۳۵۰ش، ص۵۰۱.
- ↑ هنرفر، گنجینه آثار تاریخی اصفهان، ۱۳۵۰ش، ص۶۲۸.
- ↑ هنرفر، گنجینه آثار تاریخی اصفهان، ۱۳۵۰ش، ص۶۱۶.
- ↑ بیانی، احوال و آثار خوشنویسان، ۱۳۵۸ش، ص۱۵۸.
- ↑ هنرفر، گنجینه آثار تاریخی اصفهان، ۱۳۵۰ش، ص۵۵۳.
- ↑ هنرفر، گنجینه آثار تاریخی اصفهان، ۱۳۵۰ش، ص۵۵۵.
- ↑ هنرفر، گنجینه آثار تاریخی اصفهان، ۱۳۵۰ش، ص۴۵۴.
- ↑ هنرفر، گنجینه آثار تاریخی اصفهان، ۱۳۵۰ش، ص۵۲۴.
- ↑ هنرفر، گنجینه آثار تاریخی اصفهان، ۱۳۵۰ش، ص۶۱۶.
- ↑ هنرفر، گنجینه آثار تاریخی اصفهان، ۱۳۵۰ش، ص۴۵۲.
- ↑ هنرفر، گنجینه آثار تاریخی اصفهان، ۱۳۵۰ش، ص۴۵۵.
- ↑ داننده، «مقایسه ترکیبیندی در دو کتیبه ثلث طوماری از محمدرضا امامی اصفهانی و محمدحسین شهید مشهدی در صحن عتیق حرم امام رضا(ع)»ص۲۳ و ۳۸.
- ↑ وزیری، «ویژگی ساختاری کتیبههای محمدرضا امامی اصفهانی در حرم امام رضا(ع)» ص۱۶.
- ↑ صحراگرد، شاهکارهای هنری در آستان قدس رضوی (کتیبههای مسجد گوهرشاد)، ۱۳۹۲ش، ص۶۱.
- ↑ صحراگرد، شاهکارهای هنری در آستان قدس رضوی (کتیبههای مسجد گوهرشاد)، ۱۳۹۲ش، ص۱۱۷.
- ↑ داننده، «مقایسه ترکیبیندی در دو کتیبه ثلث طوماری از محمدرضا امایم اصفهانی و محمدحسین شهید مشهدی در صحن عتیق حرم امام رضا(ع)»ص۲۶.
- ↑ صحراگرد، شاهکارهای هنری در آستان قدس رضوی (کتیبههای مسجد گوهرشاد)، ۱۳۹۲ش، ص۶۶ و ۶۷.
- ↑ حمیدیان، «هنر در حریم حضرت معصومه»، ص۶۵.
- ↑ هنرفر، گنجینه آثار تاریخی اصفهان، ۱۳۵۰ش، ص۶۱۶.
منابع
- اکرامی، محمدصادق، «شناسایی خوشنویس و تاریخگذاری کتیبههای نستعلیق جلوخان مسجد جامع عباسی اصفهان»، مجله اثر، شماره ۱۰۱، تابستان ۱۴۰۲ش.
- اصفهانی، میرزاحبیب، تذکره خط و خطاطان، ترجمه رحیم چاوش اکبری، تهران، کتابخانه مستوفی، ۱۳۶۹ش.
- بنایی، علی، شناختنامه قم، قم، انتشارات نور مطاف، ۱۳۹۰ش.
- بیانی، مهدی، احوال و آثار خوشنویسان، تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، ۱۳۵۸ش.
- «تبدیل تاریخ قمری به شمسی»، تارنمای باحساب، تاریخ بازدید: ۲ مهر ۱۴۰۴ش.
- جعفری (زند)، علیرضا، «امامزداه ابراهیم سعیدآباد گلپایگان و کتیبهای نویافته به خط محمدرضا امامی خوشنویس به نام عصر صفوی»، مجله وقف میراث جاویدان، پاییز و زمستان ۱۳۷۷ش.
- حاتمی، ابوالقاسم، «حکیم مسجد»، دانشنامه جهان اسلام (ح)، ج۱۳، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، تهران، ۱۳۸۸ش.
- حمیدیان، محمدهادی، «هنر در حریم حضرت معصومه»، مجله فرهنگ کوثر، شماره ۱۸، شهریور ۱۳۷۷ش.
- داننده، سمیرا سادات، «مقایسه ترکیبیندی در دو کتیبه ثلث طوماری از محمدرضا امامی اصفهانی و محمدحسین شهید مشهدی در صحن عتیق حرم امام رضا(ع)»، مجله نگره، شماره ۴۴، زمستان ۱۳۹۶ش.
- شهیدانی، شهاب، «ملاحظاتی چند در دانش کتیبهنگاری و ضرورت کاربرد اصول و قواعد خوشنویسی در تحلیل کتبیهها»، فصلنامه پژوهشهای معماری اسلامی، شماره ۱۸، سال ششم، بهار ۱۳۹۷ش.
- صحراگرد، مهدی، شاهکارهای هنری در آستان قدس رضوی (کتیبههای مسجد گوهرشاد)، به کوشش گروه هنرپژوهی رضوان، مشهد، آفرینشهای هنری آستان قدس رضوی، ۱۳۹۲ش.
- صدر هاشمی، محمد، جامعه و فرهنگ مصر، گروه انتشاراتی بینالمللی الهدی، تهران، ۱۳۹۵ش.
- فضائلی، حبیبالله، اطلس خط تحقیق در خطوط اسلامی، اصفهان، نشریه انجمن آثار ملی اصفهان، ۱۳۹۱ق.
- گدار، آندره و یدا گدار و ماکسیم سیروو، آثار ایران، انتشارات آستان قدس رضوی، ترجمه ابوالحسن سروقدمقدم، ۱۳۷۵ش.
- موسوینیا، «تاریخچه قالیچه شاه عباس دوم»، مجله پیام بهارستان، د۲، س۱، ش۱ و ۲، پاییز و زمستان ۱۳۸۷ش.
- هنرفر، لطفالله، گنجینه آثار تاریخی اصفهان، بیجا، کتابفروشی ثقفی، ۱۳۵۰ش.
- وزیری، مسعود، «ویژگی ساختاری کتیبههای محمدرضا امامی اصفهانی در حرم امام رضا(ع)»، سومین همایش ملی نقش خراسان در شکوفایی هنر و معماری ایرانی-اسلامی، ۱۴۰۱ش.
- Chan, Chiu-Shui, "Phenomenology of rhythm in design", Frontiers of Architectural Research، Volume 1, Issue 3, September 2012.