کتابخانه مسجد جامع گوهرشاد کتابخانه‌ای در حرم امام رضا(ع) که بیش از ۷۰ هزار نسخه چاپی و خطی در زبان‌های مختلف دارد. این کتابخانه در سال ۱۳۳۲ش تأسیس و در سال ۱۳۶۸ش به ساختمان جدید واقع در بست شیخ بهایی در حرم امام رضا(ع) منتقل شد. کتابخانه گوهرشاد که اکنون با نام «کتابخانه تخصصی اهل‌بیت(ع)» و با مدیریت آستان قدس رضوی فعالیت می‌کند، بخش‌های متعددی از جمله دو تالار دارد که شامل منابع «سیره و تاریخ اهل‌بیت(ع)» و «علوم و معارف مرتبط با اهل‌بیت(ع)» است.
 | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| بنيانگذار | سید سعید طباطبایی نایینی |
| تأسیس | ۱۳۳۲ش |
| کاربری | کتابخانه |
| مکان | مشهد |
| نام‌های دیگر | کتابخانه تخصصی اهل‌بیت(ع) |
| مشخصات | |
| مساحت | ۱۲۰۰ مترمربع |
| وضعیت | فعال |
| امکانات | کتاب‌های خطی و چاپی • تالار سیره و تاریخ اهل بیت(ع) • تالار علوم و معارف مرتبط با اهل بیت(ع) • کتابخانه تخصصی امام رضا(ع) |
| معماری | |
| بازسازی | ۱۳۶۸ش |
جایگاه
کتابخانه گوهرشاد، کتابخانه‌ای قدیمی است که در حرم امام رضا(ع) واقع شده است[۱] و بیش از ۷۰هزار نسخه کتاب فارسی، عربی، اردو و لاتین و حدود ۶۰۰ هزار عنوان کتاب الکترونیکی و پایان‌نامه با موضوع سیره و معارف اهل بیت(ع) دارد.[۲] این کتابخانه که از نظر تعداد منابع، پراهمیت دانسته شده، به‌صورت تخصصی و شبانه‌روزی فعالیت می‌کند و به زائران، طلاب و محققان علوم دینی خدمات ارائه می‌دهد.[۳]
تاریخچه تأسیس
کتابخانه گوهرشاد توسط سید سعید طباطبایی نایینی (متوفای ۱۳۳۷ش) فرزند میرزا نصرالله شکل گرفت که در سال ۱۳۳۲ش با اهدای پنج‌هزار جلد کتاب خطی و چاپی از کتابخانه شخصی خود، آن را تأسیس و املاکی را هم جهت تأمین مخارج آن وقف کرد.[۴] مکان اولیه این کتابخانه که با نام «کتابخانه جامع گوهرشاد» در جوار حرم رضوی آغاز به‌کار کرد،[۵] در اتاق بالای کفشداری مسجد گوهرشاد قرار داشت و مدیریت آن بر عهده حسین ضرابی بود.[۶]
کتابخانه پس از مدتی، به جنوب مسجد و پشت ایوان مقصوره منتقل شد و مدتی هم با تخریب اطراف حرم، کتابخانه از بین رفت، اما دوباره در کنار مدرسه پریزاد و در مکانی که آسایشگاه خدام حرم بود، فعالیت خود را از سر گرفت.[۷] کتابخانه گوهرشاد در سال ۱۳۴۵ش به اداره اوقاف واگذار شد.[۸]
با چند بار جابجایی و انتقال کتابخانه، سرانجام در سال ۱۳۶۸ش با تلاش آستان قدس رضوی، ساختمان فعلی کتابخانه با مساحت ۱۲۰۰ مترمربع زیربنا در بین بست شیخ بهایی و صحن جمهوری اسلامی در حرم رضوی احداث شد.[۹] در سال ۱۳۶۹ش اداره مسجد گوهرشاد و کتابخانه آن با موافقت سید علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، به آستان قدس رضوی محول شد و پس از آن، پیشرفت قابل توجهی در غنی‌سازی منابع و ارائه خدمات داشته است.[۱۰]
تغییر نام
با توجه به نیت واقف کتابخانه در گسترش معارف اهل‌بیت(ع)، کتابخانه عمومی جامع گوهرشاد با تصمیم تولیت وقت آستان قدس رضوی، در سالروز ولادت امام هادی(ع) در آذر ۱۳۸۹ش، با عنوان «کتابخانه تخصصی اهل بیت(ع)» به‌کار خود ادامه دهد.[۱۱]
بخش‌ها
در کتابخانه تخصصی اهل‌بیت(ع)، منابع موجود، در تقسیمی موضوعی در دو تالار گردآوری شده است؛ تالار اول شامل «سیره و تاریخ اهل بیت(ع)» و تالار دوم شامل «علوم و معارف مرتبط با اهل بیت(ع)» است.[۱۲] علاوه بر این دو تالار، دیگر بخش‌های کتابخانه به این شرح است:
- کتابخانه تخصصی امام رضا(ع)
- کتابخانه الکترونیکی اهل‌بیت(ع) و اینترنت
- تالار مطبوعات و نشریات ادواری
- تالار کتب مرجع
- مخزن کتاب‌های خطی
- واحد امانت کتاب.[۱۳]
پانویس
- ↑ تاریخچه مسجد گوهرشاد و کتابخانه، ص۳۴.
- ↑ «کتابخانه مسجد گوهرشاد حرم امام رضا(ع)»، سایت کانون خدمت رضوی.
- ↑ «آشنایی با تنها کتابخانه تخصصی اهل‌بیت(ع) در جهان»، سایت الکوثر.
- ↑ «حاج سید سعید طباطبایی نایینی»، سایت نایینی.
- ↑ «آشنایی با تنها کتابخانه تخصصی اهل‌بیت(ع) در جهان»، سایت الکوثر.
- ↑ تاریخچه مسجد گوهرشاد و کتابخانه، ص۳۴.
- ↑ تاریخچه مسجد گوهرشاد و کتابخانه، ص۳۴.
- ↑ تاریخچه مسجد گوهرشاد و کتابخانه، ص۳۴.
- ↑ «کتابخانه مسجد گوهرشاد حرم امام رضا(ع)»، سایت کانون خدمت رضوی.
- ↑ «کتابخانه مسجد گوهرشاد حرم امام رضا(ع)»، سایت کانون خدمت رضوی.
- ↑ «کتابخانه مسجد گوهرشاد حرم امام رضا(ع)»، سایت کانون خدمت رضوی.
- ↑ «کتابخانه مسجد گوهرشاد حرم امام رضا(ع)»، سایت کانون خدمت رضوی.
- ↑ «کتابخانه مسجد گوهرشاد حرم امام رضا(ع)»، سایت کانون خدمت رضوی.
منابع
- آشنایی با تنها کتابخانه تخصصی اهل‌بیت(ع) در جهان، سایت الکوثر، تاریخ انتشار: ۳۱ خرداد ۱۴۰۱ش.
- تاریخچه مسجد گوهرشاد و کتابخانه، انتشارات کتابخانه جامع گوهرشاد، مشهد، ۱۳۶۳ش.
- حاج سید سعید طباطبایی نایینی، سایت نایینی، تاریخ بازدید: ۱۸ مهر ۱۴۰۱ش.
- کتابخانه مسجد گوهرشاد حرم امام رضا(ع)، سایت کانون خدمت رضوی، تاریخ بازدید: ۱۸ مهر ۱۴۰۱ش.