اصحاب کهف: تفاوت میان نسخه‌ها
imported>Alikhosravi |
imported>Foadian بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
===اصحاب کهف یاران امام مهدی(ع)=== | ===اصحاب کهف یاران امام مهدی(ع)=== | ||
در روایات [[شیعه]] آمده اصحاب کهف هنگام [[ظهور حضرت مهدی|ظهور]]، برای یاری [[مهدی موعود]](ع) خواهند | در روایات [[شیعه]] آمده اصحاب کهف هنگام [[ظهور حضرت مهدی|ظهور]]، برای یاری [[مهدی موعود]](ع) [[رجعت]] خواهند کرد.<ref>دیلمی، ارشادالقلوب، ۱۳۷۷ش، ص۲۸۶.</ref> [[امام صادق]](ع) فرمود: هنگامی که قائم آل محمد(ص) ظهور کند، تعدادی از پشت [[کعبه]] بیرون آیند که هفت نفر از اصحاب کهف، از جمله آنان هستند.<ref>طبسی، چشم‌اندازی به حکومت مهدی(عج)، ۱۳۹۱ش، ص۱۰۱.</ref> حلبی نیز گفته است که آنان وزیران مهدی(ع) هستند.<ref>صافی گلپایگانی، منتخب الاثر، ۱۳۸۰ش، ص۴۸۵.</ref> همچنین از امام صادق(ع) آمده: وقتی [[دابه الارض]] خارج می‌شود، خداوند اصحاب کهف را همراه با سگ‌شان بر می‌انگیزد.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۲، ص۲۷۵ و ج۵۳، ص۸۵.</ref> | ||
==در ادیان دیگر== | ==در ادیان دیگر== | ||
نسخهٔ ۱۱ ژانویهٔ ۲۰۱۸، ساعت ۰۰:۴۹
اصحاب کهف یا یاران غار مؤمنانی(مسیحی) که در دوران حکومت دقیانوس از حکمرانان روم باستان زندگی می‌کردند. آنها همگی جز یکی از آنان که یک چوپان به همراه سگش بود از اشراف‌زادگان و درباریانی بودند که به سمت غار حرکت کرده و در آنجا به خواب عمیقی رفتند و در حدود سیصد و نه سال خوابیدند. در قرآن کریم سوره‌ای به نام کهف آمده و در آیات ۸ تا ۲۶ آن به داستان این مومنان اشاره کرده است. همچنین گزارش‌هایی از این ماجرا در منابع مسیحی ذکر شده است. در روایات شیعه اصحاب کهف جزو یاوران امام مهدی(ع) معرفی شده‌اند.
درباره اینکه این ماجرا در چه منطقه‌ای رخ داده و غار مربوطه در کجا قرار دارد اختلاف نظر وجود دارد. مشهورترین آن منطقه اِفِسوس (نیز اِفِسُس) در استان ازمیر ترکیه ذکر شده است. مجموعه تلویریونی مردان آنجلس تولید شده در تلویزیون ایران به داستان آنها می‌پردازد.
داستان
اصحاب کهف (یاران غار)، عده‌ای مومن مسیحی که در دوران حکمرانی یکی از حکمرانان روم باستان به نام دقیانوس زندگی می‌کرده‌اند.[۱] آنها جز یکی که یک چوپان به همراه سگش بود از اشراف‌زادگان و درباریانی بودند که دین خود را از یکدیگر مخفی نگاه می‌داشتند. آنها پس از ظلم حکومت به سمت غار حرکت کرده و چون به غار رسیدند به خوابی عمیق رفتند[۲] و در حدود سیصد و نه سال خوابیدند.[۳] خداوند آنان را به گونهای قرار داده بود که هرکس به آنها مینگريست آنان را بيدار میپنداشت، در حالی که در خواب بودند.[۴] آنها پس از این مدت و بعد از بیدار شدن تصور کردند چند ساعتی بیشتر نخوابیده‌اند.[۵] این تردید به گفته برخى از آن جهت بود كه آنان در آغاز روز وارد غار شده و به خواب رفته و در پايان روز بيدار شده بودند.[۶] بعد از بیداری آنها پيشنهاد كردند كه يكى از آنان به شهر رفته و غذايى تهيه كند.[۷]
درباره این که چه کسی مامور تهیه غدا شد قرآن سخنی نگفته است اما طبق برخى روايات يمليخا يا تمليخا داوطلب اين كار شد.[۸] وی پس از مراجعه چهره شهر را دگرگون يافت و از همین رو بسيار شگفت زده شد.[۹]
تعداد و نام اصحاب کهف
در باره شمار اصحاب کهف در منابع روایی و تاریخی اختلاف نظر وجود دارد. در منابع مسيحى تعداد آنها ۷ تن معرفی شده و برخى نيز آنان را ۵ و برخى نيز ۱۳ تن نقل كرده‌اند.[۱۰] همچنین نام‌‌های آنان در منابع مسیحی عبارت‌اند از: مكسملينا، يلميخا، ديمومدس (ديموس)، امبليكوس، مرطونس، بيرونس، كشطونس.[۱۱] اما طبرى نام‌هاى آنان را اين‌گونه نقل كرده است: مكسلمينا، محسلمينا، يمليخا، مرطونس، كسطونس، ويبورس، ويكرنوس، يطبيونس و قالوش.[۱۲]
قرآن کریم اما هيچ‌گونه تصريحى درباره شمار اصحاب كهف ندارد و صرفا به اختلاف مردم در عدد اصحاب كهف اشاره دارد. برخى آنها را با سگ همراهشان ۴ تن و برخى ۶ تن و برخى ۸ تن دانسته‌اند.[۱۳] برخی معتقدند قرآن نظر سوم را پذیرفته است.[۱۴]
در قرآن، روایت
قرآن
آیات ۸ تا ۲۶ سوره کهف به داستان اصحاب کهف می‌پردازد. این آیات حاوی هدایت این اصحاب از سوی خداوند، ایمان و کشمکش آنان با کافران، پناه‌بردن به غار، معجزه زنده‌ماندشان به یاری خدا، بیداری مجددشان و برخورد با مردم، روشن شدن حقیقت و بیان جدالی که کافران با پیامبر(ص) در این مسئله داشتند اشاره دارد.[۱۵]
طبق تایید قرآن آنها مدت ۳۰۹ سال در غار در حالت خواب بوده‌اند.[۱۶]
اصحاب كهف و رقيم
در آيه ۹ سوره كهف با عطف «الرقيم» بر «الكهف» آمده است: «اَم حَسِبتَ اَنَّ اَصحبَ الكَهفِ والرَّقيمِ...» و اين بحث ميان مفسران به پيروى از برخى روایات، مطرح شده كه آيا اصحاب كهف و رقيم یک گروه هستند يا دو گروه جدا تا براى اصحاب رقيم نيز تفسير و شأن نزول جداگانه‌اى ذكر كنند. در مورد کلمه رقیم برخى از مفسران آن را نام روستاى نزدیک غار می‌دانند.[۱۷]
روایت
در روايات، اصحاب کهف جوانانی اشراف زاده معرفی شدند که در عید بزرگی به بيرون شهر رفتند. خداوند در دل‌هايشان نور ایمان برافروخت و آنان به خداوند ايمان آوردند، هر چند در آغاز ايمان خود را از يکديگر پوشيده می‌داشتند، امّا به تدريج ایمان خود را به يکديگر اظهار کردند.[۱۸] بر پايه برخی روايات دقیانوس به اصحاب کهف مدتی مهلت داد تا از ايمان خود بازگردند. آنان از اين فرصت استفاده کرده و به غار پناه بردند.[۱۹] برخی ديگر از روايات، آنان را امین و رازدار پادشاه عصر خود قلمداد کرده‌اند.[۲۰]
همچنين براساس برخی روايات، اصحاب کهف جوانانی رومی بودند که پيش از بعثت حضرت عیسی(ع) وارد غار شدند و پس از بعثت او از خواب برخواستند.[۲۱] امّا برخی روايات، همه ماجرا را مربوط به زمان پس از بعثت عيسی(ع) و آنان را افرادی دانسته که بر شریعت عيسی(ع) بوده‌اند.[۲۲]
اصحاب کهف یاران امام مهدی(ع)
در روایات شیعه آمده اصحاب کهف هنگام ظهور، برای یاری مهدی موعود(ع) رجعت خواهند کرد.[۲۳] امام صادق(ع) فرمود: هنگامی که قائم آل محمد(ص) ظهور کند، تعدادی از پشت کعبه بیرون آیند که هفت نفر از اصحاب کهف، از جمله آنان هستند.[۲۴] حلبی نیز گفته است که آنان وزیران مهدی(ع) هستند.[۲۵] همچنین از امام صادق(ع) آمده: وقتی دابه الارض خارج می‌شود، خداوند اصحاب کهف را همراه با سگ‌شان بر می‌انگیزد.[۲۶]
در ادیان دیگر
داستان اصحاب کهف از معدود داستان‌هايی است که در منابع یهودی از آن ذکری به میان نیامده، امّا در منابع مسيحی این داستان ذکر شده است. ساختار داستان در منابع مسيحی همگونی خاصی با نقل‌های اسلامی دارد و به هفت خفتگان و هفت خفتگان شهر اِفِسوس (اِفِسُس) معروف است. [۲۷]
اصحاب کهف در آثار شرق‌شناسان
داستان اصحاب کهف برای نخستین بار به وسیله خلیفه کلیسای سوریه بنام ژاک در قرن پنجم میلادی و یک قرن پیش از ظهور اسلام در رساله‌ای که به زبان سریانی نوشته شده تشریح گردیده است. پس از او ادوارد گیپون در کتابش به نام سقوط امپرطوری روم، به این داستان اشاره کرده است.[۲۸] همچنین پژوهش‌هایی توسط لویی ماسینیون شرق‌شناس فرانسوی در سال ۱۹۶۱م درباره اصحاب کهف انجام گرفت که در کتابی به نام خفتگان هفتگانه به زبان فرانسه منتشر کرده است.[۲۹] از سویى دیگر یونگ با مقایسه داستان اصحاب کهف و داستان خضر نبى، به موضوع تجدید حیات و عمر دوباره یافتن نظر کرده است.
آثار بر جای مانده
بنا بر نقلی از امام على(ع) شهرى که اصحاب کهف در آن ساکن بودند اِفِسوس (اِفِسُس) نام داشته است.[۳۰] این شهر یکی از شهرهای ایونیا در آناتولی (آسیای صغیر) بود که امروز ویرانه‌های آن به عنوان مرکز باستان‌شناسی در سه کیلومتری جنوب شهر سلجوک استان ازمیر ترکیه واقع شده است.[۳۱] در یک کیلومترى این شهر غاری‌ست که مردم ترکیه آن را به‌عنوان غار اصحاب کهف زیارت می‌کنند.[۳۲]و در درون این غار آثار صدها قبر دیده می‌شود.
همچنین در میان دو روستای رقیم(رجيب) و ابوعلند و در ۷ کیلومترى اُمان پایتخت اردن غاری وجود دارد که بر فراز آن مسجدی ساخته شده و برخی از باستان‌شناسان معتقدند غار اصحاب کهف است.[۳۳] درباره این غار، کتابى نیز بنام اکتشاف کهف اهل الکهف منتشر شده است. غار دیگرى که گفته شده احتمالا غار اصحاب کهف باشد، در نزدیکى شهر دمشق در کشور سوریه است. همچنین باستان‌شناسان غارهای، بتراء از شهرهای فلسطین، غار کوه قاسيون نزديک دمشق، و غاری در شبه جزيره اسکانديناوی در اروپای شمالی و غاری در نزديکی شهر نخجوان در منطقه قفقاز را نیز جزو مکان‌هایی که احتمال می‌رود غار اصحاب کهف باشد برشمرده‌اند.[۳۴]
علامه طباطبایى در المیزان معتقد است غار اِفِسوس در ترکیه، بر اینکه غار اصحاب کهف باشد انطباق بیشتری دارد.[۳۵]
مجموعه تلویزیونی مردان آنجلس
مردان آنجلس عنوان مجموعه تلویزیونی با محوریت داستان اصحاب کهف است که در سال ۱۳۷۶ش توسط فرج الله سلحشور برای صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران کارگردانی شد. در سال ۱۳۷۷ش، و در سفر سید محمد خاتمی به واتیکان این مجموعه تلویزیونی توسط وی به پاپ ژانپل دوم(رهبر کاتولیک‌های جهان) هدیه شد.[۳۶] این مجموعه تلویزیونی در برخی کشورهای مسلمان نظیر مصر نیز به نمایش درآمده است.[۳۷]
در ادبیات
اصحاب کهف، خصوصا سگ همراهشان در شعر فارسی از جمله در اشعار سنایی،[۳۸] عطار،[۳۹] مولوی[۴۰] و سعدی بازتاب‌هایی داشته است، بیت زیر از سعدی نمونه‌ای از آن است: الگو:شعر۲
تک نگاری‌ها
- پژوهشی در قصه اصحاب کهف: داستان هفت خفتگان، جلال ستاری، تهران: نشر مرکز، ۱۳۷۶ش.[۴۱]
پانویس
منابع
- المجدوب، احمد علی، اصحاب كهف در تورات، انجيل و قرآن، مترجم: سيدمحمد صادق عارف، تهران، رشد، ۱۳۸۰ش.
- بحرانی، سیدهاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، چاپ محمودبن جعفر موسوی زرندی، تهران ۱۳۳۴ش.
- بی‌آزار شیرازی، عبدالکریم، باستان شناسی و جغرافیای تاریخی قصص قرآن، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۸۰ش.
- دیلمی، حسن بن ابی الحسن، ارشاد القلوب، ترجمه ترجمه رضایی، تهران، اسلامیه، ۱۳۷۷ش.
- سامی، شمس‌الدین، قاموس الاعلام ترکی، تهران، بنیاد اندیشه اسلامی، ۱۳۸۲ش.
- صافی گلپایگانی، لطف الله، منتخب الأثر فی أحوال الإمام الثانی عشر، قم، دفتر آیت الله صافی، ۱۳۸۰ش.
- طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه محمدباقر موسوی، قم، دفتر نشر اسلامی، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ش.
- طبرسى، فضل بن حسن، مجمع البيان فى تفسير القرآن، تهران، ناصرخسرو، ۱۳۷۲ش.
- طبری، محمد بن جریر، ترجمه تفسیر طبری، تصحیح: حبیب یغمایی، تهران، توس، ۱۳۵۶ش.
- طبسی، نجم‌الدین، چشم‌اندازی به حکومت مهدی(عج)، قم، بوستان کتاب، ۱۳۹۱ش.
- قمی، علی‌بن ابراهیم، تفسیر قمی، بیروت، موسسه الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۱۲ق.
- گیپون، ادوارد، انحطاط و سقوط امپراطوری روم، مترجم: فرنگیس شادمان، تهران، ققنوس، ۱۳۹۳ش.
- مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، به تحقیق جمعی از محققان، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
- معموری، علی، تحلیل ساختار روایت در قرآن، تهران، نگاه معاصر، ۱۳۹۲ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۴ش.
پیوند به بیرون
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۴، ص۴۱۱.
- ↑ طبری، جامع البيان، ج۱۵، ص۲۲۵.
- ↑ سوره کهف،آیه۲۵.
- ↑ طباطبایی، الميزان، ۱۳۷۴ش، ج۱۳، ص۲۵۶.
- ↑ سوره كهف،۱۸و۱۹
- ↑ طبرسی، جوامع الجامع، ج۲، ص۳۵۷. و مکارم شیرازی، تفسير نمونه، ج۱۲، ص۳۷۳.
- ↑ سوره كهف،آیات:۱۸و۱۹
- ↑ بحرانی، البرهان، ۱۳۳۴ش، ج۳، ص۶۲۴.
- ↑ بحرانی، البرهان، ۱۳۳۴ش، ج۳، ص۶۲۴و۶۲۵.
- ↑ الحكيم، اهل الكهف، ص۸۸.
- ↑ الحكيم، اهل الكهف، ص۸۸.
- ↑ طبری، ۱۳۵۶ش، جامع البيان، ج۱۵، ص۲۷۶.
- ↑ سوره كهف،۲۲،۱۸.
- ↑ طباطبایی، الميزان، ۱۳۷۴ش، ج۱۳، ص۲۶۷،۲۶۸ و مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۲، ص۳۸۳.
- ↑ معموری، تحلیل ساختار روایت در قرآن، ۱۳۹۲ش، ص۱۶۰.
- ↑ سوره کهف، آیه۲۴.
- ↑ قمی، تفسیر قمى، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۳۱.
- ↑ طبرسی، مجمع البيان، ۱۳۷۲ش، ج۱۵، ص۲۵۶.
- ↑ طبرسی، مجمع البيان، ۱۳۷۲ش، ج۱۵، ص۲۵۳.
- ↑ طبرسی، مجمع البيان، ۱۳۷۲ش، ج۱۵، ص۲۵۳.
- ↑ المعارف، ص۵۴.
- ↑ المعارف، ص۵۴.
- ↑ دیلمی، ارشادالقلوب، ۱۳۷۷ش، ص۲۸۶.
- ↑ طبسی، چشم‌اندازی به حکومت مهدی(عج)، ۱۳۹۱ش، ص۱۰۱.
- ↑ صافی گلپایگانی، منتخب الاثر، ۱۳۸۰ش، ص۴۸۵.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۲، ص۲۷۵ و ج۵۳، ص۸۵.
- ↑ الحكيم، اهل الكهف، ص۸۸.
- ↑ مجدوب، اصحاب کهف در تورات و انجیل و قرآن، ۱۳۸۰ش، ص۱۱۵.
- ↑ مجدوب، اصحاب کهف در تورات و انجیل و قرآن، ۱۳۸۰ش، ص۶۲.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۴، ص۴۱۱.
- ↑ سامی، قاموس الاعلام ترکى، ۱۳۸۲ش، ج۱، ص۵۰۶ و ج۲، ص۱۰۰۱.
- ↑ بی‌آزار شیرازی، باستان‌شناسی و جغرافیای تاریخی قصص قرآن، ۱۳۸۰ش، صفحهٔ۳۵۲.
- ↑ بی‌آزار شیرازی، باستان‌شناسی و جغرافیای تاریخی قصص قرآن، ۱۳۸۰ش، صفحهٔ۱۹۴.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۳۷۴ش، ج۱۳، ص۲۹۹.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۳۷۴ش، ج۱۳، ص۲۹۹.
- ↑ روزنامه شرق، خیلی دور، خیلی نزدیک
- ↑ مخالفت سلفی‌ها با پخش سریال «مردان آنجلس»
- ↑ سایت گنجور سنائی، قصیدهٔ شماره۱۴.
- ↑ سایت گنجور عطار، مصیبت‌نامه بخش۲۵.
- ↑ سایت گنجور مولوی، غزلیات شمس، غزل۶۷۶.
- ↑ کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی