سنن النبی (کتاب)

سنن النبی

اطلاعات کتاب
نویسنده	علامه طباطبایی (متوفای ۱۴۱۲ ق)
موضوع	اخلاق، پیامبر اکرم(ص)
سبک	روایی
زبان	عربی
مجموعه	یک جلد
اطلاعات نشر
ناشر	موسسه النشر الاسلامی

سُنَنُ النّبی، کتابی درباره آداب و سنّت پیامبر(ص) نوشته سید محمدحسین طباطبایی. اصل کتاب به زبان عربی و دارای ۲۱ باب است که به زبان‌های فارسی، انگلیسی و اردو ترجمه شده است. مؤلف از ذکر وقایعِ جزئی پرهیز و تنها به کلیات و اخلاق آن حضرت اکتفا کرده است.

نویسنده

مقالهٔ اصلی: سید محمد حسین طباطبائی

سید محمدحسین طباطبایی مشهور به علامه طباطبایی (۱۲۸۱- ۱۳۶۰)، مفسر، فلیسوف، متکلم، اصولی، فقیه، عارف و اسلام شناس سده ۱۴ ه‍.ق. از تأثیرگذارترین عالمان شیعه در فضای فکری و مذهبی ایران در سده ۱۴ ه‍.ش بود.کتاب‌های وی عبارتند از: تفسیر المیزان، اصول فلسفه و روش رئالیسم، حاشیه بر اسفار صدرالدین شیرازی، نهایة الحکمة و بدایة الحکمة.

موضوع کتاب

علامه طباطبایی با الهام از آیه تأسی «لَقَد کانَ لَکُم فی رَسولِ اللهِ أُسوَةٌ حَسَنَةٌ؛ همانا در رسول خدا(ص) اسوه ای نیکو برای شما است» کوشید کلیاتی از اخلاق، سیر و سلوک، رفتار پیامبر اکرم(ص) و آنچه «سنّت پیامبر» نامیده می‌شود، به بیان آورد.هم‌چنین نویسنده در مقدمه به روایت نبوی خطاب به امام علی (ع) اشاره کرده است که او را به مطالبی توصیه کرده است که ششمین آنها این است (وَ السَّادِسَةُ الْأَخْذُ بِسُنَّتِي فِي صَلَاتِي وَ صِيَامِي وَ صَدَقَتِي أَمَّا الصَّلَاةُ فَالْخَمْسُونَ رَكْعَةً وَ أَمَّا الصِّيَامُ فَثَلَاثَةُ أَيَّامٍ فِي كُلِّ شَهْرٍ- خَمِيسٌ فِي أَوَّلِهِ وَ أَرْبِعَاءُ فِي وَسَطِهِ وَ خَمِيسٌ فِي آخِرِهِ...) ششم این که به سنتم من در نماز و روزه پای‌بند باشی. اما نماز همان پنجاه رکعت است(تعداد رکعت نمازهای واجب و نافله در شبانه روز) و روزه مستحب هم در هر ماه سه روز است نخستین پنج شنبه و چهارشنبه وسط ماه و آخرین پنج شنبه.

کتاب شامل ملحقاتی در خصوص شمایل آن حضرت است که به گفته خود علامه طباطبایی این بخش به جهت تبرک افزوده شده و نیز بدین سبب که به خلق و خوی آن حضرت در خلال این مطالب اشاراتی رفته است. نخستین باب کتاب درباره خصلت‌ها و اخلاق پیامبر(ص) و نخستین روایتش( که روایت مفصلی است) درباره ویژگی‌های ظاهری حضرت است. و آخرین باب کتاب در باره دعا و آداب دعاست و روایت پایانی کتاب دعایی است از پیامبر(ص) برای محفوظ ماندن از شر دشمنان که در فرازی از آن پیامبر اینگونه دعا کرده است: اى خدايى كه امر و فرمانت را ردكننده‌اى، و حكم و قضاوتت را برگشت دهنده‌اى نيست، بين من و دشمنانم حجاب خودت را قرار ده، حجابى كه بادهاى تند توانايى متفرق ساختن، و شمشيرهاى تيز قدرت قطعه قطعه كردن، و سر نيزه‌هاى كارى نيروى نفوذ كردن در آن را نداشته باشند.

ساختار کتاب و روش مولف

در این کتاب از ذکر وقایع جزئی پرهیز شده و تنها به کلیات و اخلاق آن حضرت اکتفا شده است. در نقل احادیث هم به گفته خود نویسنده، «به جهت رعایت اختصار، سندهای احادیث را حذف نمودیم. [اما] فرقی میان روایات روایات مسنده و مرسله نهادیم و برای سهولت در کار مراجعان نام کتاب‌ها و نویسندگان آنها را ذکر کرده تا اهل تحقیق بتوانند به اصل روایات نقل‌شده مراجعه نمایند».علامه هم چنان درباره اشاره نکردن به مکروهات در کتاب می‌گوید: ما در اين كتاب به ايراد مكروهات نپرداختيم، زيرا مذهب شيعه بر اين پايه نهاده است كه هيچ مكروه و مباحى از آن جهت كه مکروه و مباح است از آن حضرت سر نزده [مگر آنكه آن عمل مكروه يا مباح به دليل خاصى از اين عنوان بيرون آمده باشد]، و عقل و نقل نيز گواه اين مطلب‌اند.

اصل کتاب شامل ۲۱ باب و ۴۱۱ حدیث است و ملحقات آن در ۲۳ باب و ۵۰۷ حدیث و به طور کلی شامل ۹۱۸ حدیث در موضوع آداب و سنن و رفتار پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله گرد آمده است. بیست و یک باب این کتاب عبارت‌اند از:

• باب اول: شمائل پیامبر (ص)، ۴۹ حدیث.
• باب دوم: آداب معاشرت پیامبر (ص)، ۳۶ حدیث.
• باب سوم: آداب نظافت و احکام زینت پیامبر (ص)، ۳۴ حدیث.
• باب چهارم: آداب سفر پیامبر (ص)، ۱۱ حدیث.
• باب پنجم: آداب پوشیدنی های پیامبر (ص)، ۱۸ حدیث.
• باب ششم: آداب مسکن پیامبر (ص)، ۵حدیث.
• باب هفتم: آداب خوابیدن و بستر پیامبر (ص)، ۳ حدیث.
• باب هشتم: آداب زناشویی و تربیت فرزند پیامبر (ص)، ۹ حدیث.
• باب نهم: آداب غذاها و آشامیدنی ها و آداب سفر پیامبر (ص)، ۵۲ حدیث.
• باب دهم: آداب خلوت‌های پیامبر (ص)، ۹ حدیث.
• باب یازدهم: آداب مردگان، ۱۱ حدیث.
• باب دوازدهم: آداب معالجه و مداوا، ۳ حدیث.
• باب سیزدهم: آداب مسواک زدن، ۷ حدیث،
• باب چهاردهم: آداب وضو گرفتن، ۸ حدیث.
• باب پانزدهم: آداب غسل کردن، ۶ حدیث.
• باب شانزدهم: آداب نماز، ۶۰ حدیث.
• باب هفدهم: آداب روزه، ۱۷ حدیث.
• باب هجدهم: آداب اعتکاف، ۳ حدیث.
• باب نوزدهم: آداب صدقه، ۳ حدیث.
• باب بیستم: آداب قرائت قرآن کریم، ۸ حدیث.
• باب بیست و یکم: آداب دعا و ذکر تعدادی دعا و اذکار،۵۹ حدیث.
• ملحقات آداب جمع، ملحقات متفرقه، ملحقات شمائل پیامبر(ص)

بیشترین احادیث مربوط به باب نماز(باب ۱۶) است با ۶۰ حدیث و کمترین آنها مربوط به باب های خوابیدن، معالجه، اعتکاف و صدقه هر یک با ۳ حدیث.

انتشار

اصل این کتاب به زبان عربی تألیف شده و در واقع به‌عنوان ضمیمه‌ای بر تفسیر المیزان نوشته شده بود و بعدها علاوه بر درج در آن تفسیر، به عنوان یک کتاب مستقل نیز منتشر شد.

ترجمه‌های فارسی متعددی توسط افرادی مانند محمدهادی فقهی، حسین قهستانی، حسین استادولی و عباس عزیزی و .... منتشر شده است.

این کتاب در سال ۱۳۷۶ش، توسط ولی الحسن رضوی به زبان اردو ترجمه و چاپ شد. ترجمه‌ انگلیسی این کتاب نیز با ترجمه طاهر رضا جعفر در دسترس است.

محمدهادی فقهی (درگذشت:۱۳۹۸ش)مترجم کتاب براین باور است که اين اثر يك خلأ را در فرهنگ اسلامى در دوران معاصر پُر كرد و مى‌توانيم به‌روشنى بگوييم كه كتاب حاضر در موضوع خودش كم‌نظير است، بلكه اثرى علمى و روايى جديدى است. وی هم‌چنین در مقدمه چاپ ۱۳۸۹ش. ترجمه این کتاب از مطرح کردن برخی از بخش‌های آن به عنوان سؤالات امتحانی در آموزش و پرورش یاد کرده و از این کار انتقاد می‌کند.

تک نگاری

• همنام گل های بهاری. نوشته حسین سیدی ساروی، دفتر نشر معارف، ۱۳۹۷ش.کتاب همنام گل های بهاری: با نثری روان، قابل فهم وکاربردی نگاهی است نو به زندگی و شخصیت پیامبر گرامی (ص)، جلد اول( درباره زندگی پیامبر) از مجموعه چهارده جلدی «سیره کاربردی چهارده معصوم» است که برنده جایزه کتاب سال حوزه شد.

در این مجموعه سعی می شود مسائل مختلف زندگی از دیدگاه پیامبر اسلام(ص) بیان شود و هدف این مجموعه پاسخ به این سوال است که در روزگار امروز و برای انسان قرن بیست ویکم چگونه اهل بیت می توانند الگو باشند و چگونه آنها می توانند گرهی از زندگی مردم باز کنند.

• پیامبر(ص) و جوان امروز؛ در هشت «روشنا» نوشته محمدباقر پور امینی،

این اثر، مجموعه‌ای از پرتوهایی از آفتاب عالمتاب رسول رحمت، حضرت محمد مصطفی(ص) است که در سوددهی فکری، اعتقادی، رفتاری و مهارتی نسل‌نو و هندسه زندگی او مفید و موثر خواهد بود.کتاب حاضر، از هشت فصل تشكيل شده كه در اين اثر با نام «روشنا» تفکیک مي‌شوند.پاره‌ای از منابع مورد استناد نويسنده عبارتند از: قرآن كريم، نهج‌البلاغه، شرح نهج‌البلاغه ابن ابی الحدید، تاريخ پيامبر اسلام(ص)، عوالي‌اللئالي، آثارالصادقين، تاريخ يعقوبي، سنن‌الكبري، مجموعه ورام، دعائم‌الاسلام، صحيح بخاری و...

منابع

• طباطبایی، محمد حسین ، سنن النبی، ترجمه و تحقیق محمدهادی فقهی، تهران: اسلامیه، ۱۳۵۴ش.

• طباطبایی، محمدحسین، سنن النبی، ترجمه حسین استاد ولی، تهران، پیام آزادی، ۱۳۶۰ش.

پیوند به بیرون

• لینک دانلودکتاب سنن النبی (ص)
• مرکز ملی پاسخ‌گویی به سؤالات دینی؛ روایات کتاب سنن النبی علامه طباطبایی چقدر قابل اعتماد است؟