عبدالله بن حوزه تمیمی
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | عبدالله بن حوزه تمیمی |
| نسب/قبیله | بنی تمیم |
| درگذشت | روز عاشورا ۶۱ ق |
| نقش در واقعه کربلا | |
| اقدامات | گفت‌وگو با امام حسین(ع) که نفرین آن حضرت را در پی داشت. |
| نقش‌های برجسته | از لشکر عمر بن سعد |
عبدالله بن حوزه تمیمی (کشته شده روز عاشورا ۶۱ ق)، از سپاهیان عمر بن سعد در واقعه کربلا، که روز عاشورا پس از برخورد و گفت‌وگو با امام حسین(ع)، مورد نفرین آن حضرت قرار گرفت و کشته شد. مشاهده نفرین امام و جریان مرگ او سبب شد تا مسروق بن وائل که به امید دست یافتن به سر امام حسین(ع)، در پیشاپیش نیروهای سواره نظام لشکر عمر بن سعد حرکت می‌کرد، صحنه جنگ را ترک کند.
نام و نسب
عبدالله بن حوزه[۱] از قبیله بنی تمیم بوده است که نام وی و پدرش دقیق مشخص نیست. در منابع تاریخی و حدیثی با نام‌های مالک بن حوزه،[۲] ابن حوزه،[۳] ابن ابی جویره مزنی،[۴] ابن حویزه[۵] و ابن جویره[۶] نیز از وی یاد شده است.
واقعه کربلا
ابن حوزه روز عاشورا از نیروهای سواره نظام لشکر عمر بن سعد بود، در برخورد و گفت‌و‌گویی که با امام حسین (ع) داشت مورد نفرین آن حضرت قرار گرفت و بلافاصله کشته شد.
مسروق بن وائل می‌گوید:
- «من جزو نخستین سوارانی بودم که سوی حسین روانه شدند. با خودم گفتم: «همراه پیشگامان بروم شاید سر حسین را به دست آرم و به سبب آن در نزد ابن زیاد منزلتی بیابم. چون پیش حسین رسیدیم، یکی از جماعت به نام ابن حوزه پیش رفت و گفت: حسین میان شماست؟ حسین خاموش ماند و ابن حوزه بار دوم این سخن را گفت، حسین همچنان خاموش ماند و چون بار سوم گفت، حسین گفت: به او بگویید: بله، این حسین است چه می‌خواهی؟ ابن حوزه گفت: «ای حسین، با خبر باش که سوی جهنم می‌روی.» حسین گفت: «هرگز، سوی پروردگار رحیم و توبه‌پذیر و درخور اطاعت می‌روم.» آنگاه گفت: «تو کیستی؟» گفت: «ابن حوزه.» پس حسین دو دست برداشت چنانکه سفیدی زیر بغل او را از بالای جامه بدیدیم، آنگاه گفت: «اللهم حُزه الی النّار.» ابن حوزه خشمگین شد و خواست که اسب سوی وی تازد اما میان وی و حسین نهری بود. پای وی در رکاب بود و اسب با وی برجست که از آب بیفتاد. پای و ساق و ران وی جدا شد و نیم دیگرش در رکاب بود.»[۷]
البته در برخی منابع آمده است، اسب او از جای برخاست و او را به زیر انداخت و آنقدر لگد بر سرش زد تا کشته شد و سپس به جسدش با پای کوبید تا از بدن او چیزی غیر از پاهایش باقی نماند.[۸]
ابومخنف این گزارش را با دو واسطه از مسروق بن وائل نقل کرده است.[۹]
تاثیر مرگ او در سپاه عمر بن سعد
مسروق بن وائل که از نیروهای سواره نظام لشکر عمر بن سعد بود و به امید اینکه سر امام حسین (ع) نصیبش شود و با آن نزد عبیدالله بن زیاد جایگاهی پیدا کند، در جلوی سواران سپاه عمر بن سعد حرکت می‌کرد. پس از برخورد ابن حوزه با امام و مشاهده مرگ او، از میدان نبرد کنار کشد. و گفت:
- «من در این خانواده چیزی دیدم که دیگر هرگز با آنان نمی‌جنگم.»[۱۰]
پانویس
- ↑ طبری تاریخ، ج۵، ص۴۳۰، ۴۳۱؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۴۴، ص۱۸۷؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۱۹۱، ج۲، ص۴۴۸؛ ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج۸، ص۱۸۱.
- ↑ ابن اعثم، الفتوح، ج۵، ص۹۶، ۹۷.
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۱۹۱؛ طبری تاریخ، ج۵، ص۴۳۰؛ ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج۸، ص۱۸۱.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ج۴۴، ص۳۱۷؛ صدوق، امالی، ص۱۵۷
- ↑ خوارزمی، مقتل الحسین، ج۲، ص۱۰۷.
- ↑ مسعودی، اثبات الوصیه، ص۱۶۷؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۴۴، ص۱۸۷.
- ↑ طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۳۱؛ ابومخنف، وقعة الطف، ص۲۲۰؛ قمی، نفس المهموم، ۲۳۴.
- ↑ مسعودی، اثبات الوصیه، ص۱۶۷.
- ↑ طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۳۱؛ ابومخنف، وقعة الطف، ص۳۵، ۵۹.
- ↑ طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۳۱؛ ابن اثیر، الکامل، ج۴، ص۶۶؛ ابومخنف، وقعة الطف، ص۲۲۰؛ مقرم، مقتل الحسین، ص۲۴۱.
یادداشت
منابع
- ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، دارصادر، بیروت، ۱۳۸۵ق/۱۹۶۵م.
- ابن اعثم کوفی، احمد بن اعثم، الفتوح، تحقیق: علی شیری، دارالأضواء، بیروت، ۱۴۱۱ق/۱۹۹۱م.
- ابن‌کثیر دمشقی، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، دارالفکر، بیروت، ۱۴۰۷ق/۱۹۸۶م.
- ابومخنف کوفی، وقعة الطف، جامعه مدرسین، چاپ سوم، قم، ۱۴۱۷ق.
- بلاذری، احمد بن یحیی، انساب‌الأشراف (ج۳)، تحقیق: محمد باقر المحمودی، دارالتعارف للمطبوعات، بیروت، ۱۹۷۷ق/۱۳۹۷م.
- خوارزمی، موفق بن احمد، مقتل الحسین علیه‌السلام، انوار الهدی، چاپ دوم، قم، ۱۴۲۳ق.
- طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق: محمدأبوالفضل ابراهیم، دارالتراث، بیروت، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م.
- قمی، عباس، نفس المهموم فی مصیبة سیدنا الحسین المظلوم و یلیه نفثة المصدور فیما یتجدد به حزن العاشور، المکتبة الحیدریة، نجف، ۱۴۲۱ق.
- مجلسی، بحارالأنوار، مؤسسة الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ق.
- مسعودی، علی بن حسین، إثبات الوصیة للإمام علی بن أبی طالب، انصاریان، قم، چاپ سوم، ۱۴۲۶ق.
- مقرم، عبدالرزاق، مقتل الحسین علیه‌السلام، المقرم، مؤسسة الخرسان للمطبوعات، بیروت، ۱۴۲۶ق- ۲۰۰۷م.