مناقب آل ابی‌طالب (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۸۴: | خط ۸۴: | ||
== چاپ == | == چاپ == | ||
این کتاب نخست در ۱۳۱۳ق در بمبئی چاپ<ref>تهرانی، الذریعة، ج۲۲، ص۳۱۸.</ref> و پس از آن به کرات در [[ایران]]، [[عراق]] و [[لبنان]] چاپ شده است. | این کتاب نخست در ۱۳۱۳ق در بمبئی چاپ<ref>تهرانی، الذریعة، ج۲۲، ص۳۱۸.</ref> و پس از آن به کرات در [[ایران]]، [[عراق]] و [[لبنان]] چاپ شده است. | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
نسخهٔ ۱۳ آوریل ۲۰۱۹، ساعت ۰۹:۴۲
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | ابن شهرآشوب (متوفای ۵۸۸ ق) |
| تاریخ نگارش | قرن ششم |
| موضوع | اهل بیت، فضائل و مناقب، معجزات و کرامات |
| زبان | عربی |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | المکتبة الحیدریة |
| تاریخ نشر | ۱۳۷۶ ق |
مَناقِبُ آلِ أبی طالب مشهور به المناقب، کتابی عربی درباره اوصاف نیکو و فضایل معصومان(ع)، نوشته ابن شهر آشوب (متوفای ۵۸۸ق) از عالمان شیعه در قرن ششم قمری. مؤلف در این کتاب از مناقب پیامبر(ص)، ائمه و صحابه سخن گفته که در نسخه‌های فعلی موجود نیست، بلکه چاپ‌های کنونی که در چهار جلد تنظیم شده، از زندگی و فضائل رسول خدا(ص) شروع شده و به امام حسن عسکری(ع) ختم می‌شود و از امام عصر(عج) سخنی در آن نیست. بعضی از مطالبی که مؤلف در کتاب‌های دیگرش به مناقب ارجاع داده در چاپ‌های موجود یافت نمی‌شود. المناقب از آثار معتبر شیعی است و بسیاری از علمای شیعه و سنی به این کتاب اعتماد و روایات آن را نقل کرده‌اند.
درباره مؤلف
محمد بن علی بن شهر آشوب سَرَوی مازندرانی (۴۸۸-۵۸۸ق) معروف به ابن شهر آشوب و ملقب به «رشیدالدین» و «عزّالدین» [فقیه، محدث و عالم شیعی در قرن ششم هجری است. او در ساری به دنیا آمد و برای ادامه تحصیل به بغداد رفت. ابن شهر آشوب صاحب تألیفات بسیاری نظیر مناقب آل ابی طالب و معالم العلماء است.
موضوع کتاب
مؤلف در این کتاب از مناقب و فضایل پیامبر اکرم(ص)، ائمه اطهار(ع) و صحابه سخن گفته است. کتاب‌هایی که با عنوان مناقب، درباره اهل بیت نگاشته شده، همگی در بیان منزلت، فضائل، معجزات و کرامات آنان است.[۱]
انگیزه نگارش
وی درباره انگیزه خود از نوشتن این کتاب می‌نویسد:
- چون کفر دشمنان امیرالمؤمنین (ع) علیه‌السلام را دیدم و شیعه و سنی را در مسئله ولایت آن حضرت پر اختلاف یافتم و این درحالی بود که بسیاری از مردم یا از حب خاندان پاک پیامبر (علیهم السلام) سرباز زده و یا اگر محب آنها هستند از اظهار آن محبت بیم دارند، پس از خواب غفلت بیدار شدم و این امر لطفی بود تا حقیقت را از لابلای اختلافات موجود و روایات مختلف نمایان سازم؛ آنگاه راویانی را یافتم که احادیث نبوی را تغییر داده و تحریف کرده و به ساختن فضیلت‌های جعلی برای دیگران رو آورده بودند. آنان احادیث را تکّه‌تکّه کرده و قسمت‌هایی از آن را نقل کرده‌اند که حقایق را گم و اهل اسلام را از حقیقت الهی ولایت گمراه سازند؛ از طرفی این افراد راویان و ناقلان مناقب اهل بیت (علیهم السلام) را به اتهام غلو یا انحراف مورد طعن قرار داده‌اند. بنابر این و بنابر عوامل و اسباب فراوان دیگر، بر آن شدم که مناقب اهل بیت پیغمبر اسلام را به طور دقیق و مستند در یک مجموعه گردآوری کنم.[۲]
اعتبار کتاب
کتاب المناقب را می‌توان از کتب معتبری دانست که اهل علم را به تحسین واداشته است و در حدی از اعتبار قرار دارد که علمای شیعه و سنی به آن اعتماد کرده و روایات آن را بدون هیچ دغدغه‌ای نقل می‌کنند.[۳]
محتوا
این کتاب در چهار جلد تنظیم شده است:
- جلد اوّل به احوال پیامبر(ص) از جمله بشارت به نبوت، ولادت، بعثت، جنگ‌ها و... پرداخته است.
- جلد دوّم شامل مقامات، فضائل و کرامات امام علی(ع) ، قضاوت‌های آن حضرت، ظلم‌ها و مصیبت‌های وارده بر اهل بیت(ع) است که به ترتیب زمانی ذکر شده است.
- جلد سوّم با احادیث پیامبر در جانشینی حضرت علی(ع) آغاز و فضائل معنوی، شجاعت‌های آن حضرت و مقام او در قیامت را در چند فصل بیان کرده و نکاتی مانند مساوات ایشان با همه انبیاء(ع) و زندگی‌نامه و احوال آن حضرت به دنبال آن آمده است و بعد از حضرت علی(ع) به فضائل و زندگی نامه حضرت زهرا (س) و در پایان به بحث امامت فرزندان حضرت زهرا (س) پرداخته است.
- جلد چهارم احوال و فضائل و زندگی نامه بقیه ائمه(ع) تا امام یازدهم و با پایان یافتن فصول مربوط به امام حسن عسکری(ع) کتاب نیز به پایان می‌رسد.
ابواب
نام برخی از ابواب المناقب بدین شرح است:
- باب ذکر سیدنا رسول الله(ص)
- باب الإمامة
- باب فی إمامة الأئمّة الإثنی عشر
- باب درجات امیر المؤمنین(ع)
- باب ما تفرّد من مناقبه
- باب ذکره عند الخالق و عند المخلوقین
- باب قضایا امیر المؤمنین(ع)
- باب النصوص علی امامته
- باب تعریف باطنه
- باب مختصر من مغازیه
- باب ما یتعلق بالآخرة من مناقبه
- باب النکت و اللطائف
- باب فی احواله
- باب مناقب فاطمة الزهرا (س)
- باب إمامة السبطین.[۴]
مؤلف، سپس ابواب امامت هر یک از ائمه علیهم السلام از امام حسن مجتبی(ع) تا امام حسن عسکری(ع) را آورده و برای هر یک از آنها یک باب جداگانه ایجاد کرده است. سپس هر باب را در چندین فصل مرتب کرده است.
ویژگی‌ها
- برخی از مطالبی که ابن شهر آشوب در سایر کتاب‌هایش به مناقب ارجاع داده، در کتاب حاضر موجود نیست.
- باب مربوط به امام عصر و مسائل پیرامون امامت و غیبت آن حضرت که از مهم‌ترین مسائل کلامی آن زمان بود در کتاب حاضر موجود نیست.
- ابن شهر آشوب قصد داشت همه آنچه را که درباره مناقب خاندان نبی اکرم(ص) وارد شده جمع کند، در حالی که بسیاری از مسائل و احادیث موجود در منابع کهن در این کتاب موجود نیست.
- خود ابن شهر آشوب در مقدمه می‌گوید که بابی را در مورد اصحاب پیامبر و فضایل آنها نوشته است، ولی در کتاب حاضر موجود نیست.
- برخی از مطالب مناقب ابن شهر آشوب، گاه منحصر به نقل مؤلف بوده و در جای دیگری یافت نمی‌شود.
پژوهش‌های پیرامون کتاب
حسین بن جبیر، شاگرد ابن شهر آشوب، کتاب مناقب را تلخیص کرده و نخب المناقب لآل ابی طالب نام نهاده است.[۵] کتابی با عنوان نهج الایمان هم توسط علی بن یوسف بن جبیر (از نوادگان حسین بن جبیر) معروف به سبط بن جبیر در تلخیص المناقب نگاشته شده است.[۶] اثر دیگر ابن شهر آشوب، مثالب النواصب را می‌توان تکمیل‌کننده کتاب مناقب دانست.[۷]
چاپ
این کتاب نخست در ۱۳۱۳ق در بمبئی چاپ[۸] و پس از آن به کرات در ایران، عراق و لبنان چاپ شده است.
پانویس
منابع
- تهرانی، آقا بزرگ، الذریعةالی تصانیف الشیعه، بیروت، دارالاضواء.
- ابن شهر آشوب مازندرانی، محمد بن علی، مناقب آل ابی طالب، نجف، المکتبة الحیدریة، ۱۳۷۶ق.
- ابن شهر آشوب مازندرانی، محمد بن علی، مناقب آل ابی طالب، قم، علامه، ۱۳۷۹ق.
- کتاب شناخت سیره معصومان، مرکز تحقیقات رایانه ای علوم اسلامی نور.
پیوند به بیرون
فضائل اهل البیت علیهم‌السلام | ||
|---|---|---|
| قرآن |  | |
| روایات | ||
| وقایع | ||
| کتاب‌ها | مناقب • الثاقب فی المناقب • خصائص الأئمة • الیقین • نوادر المعجزات • اثبات الهداة • تأویل الآیات الظاهرة • الرسالة العلویة • الدر النظیم • عیون المعجزات • فضائل الخمسة • الکلمة الغراء • المناقب و المثالب • ریاض الابرار • فضائل اهل بیت • الهدایة الکبری • مدینة المعاجز • الخرائج و الجرائح • تنزیه الانبیاء • نور الابصار • نظم درر السمطین • فرائد السمطین • تذکرة الخواص • جواهر العقدین • الانوار الباهرة • مناقب آل محمد • مطالب السؤول • اتحاف السائل • المعیار و الموازنة • احیاء المیت • معارج الوصول • نخب المناقب • الفصول العلیة • غایة المرام فی فضائل علی | |
| مرتبط | ||
- ↑ کتابخانه دیجیتال نور.
- ↑ ابن شهرآشوب، المناقب، ۱۳۷۶ق، مقدمه کتاب.
- ↑ کتابخانه دیجیتال نور.
- ↑ ابن شهرآشوب، المناقب، ۱۳۷۶ق، فهرست کتاب.
- ↑ تهرانی، الذریعة، ج۲۴، ص۸۸.
- ↑ تهرانی، الذریعة، ج۲۴، ص۴۱۱.
- ↑ تهرانی، الذریعة، ج۱۵، ص۹۵.
- ↑ تهرانی، الذریعة، ج۲۲، ص۳۱۸.