مسجد قبا: تفاوت میان نسخه‌ها
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات بنای مذهبی | |||
| عنوان =مسجد قبا | |||
| تصویر =Masjed1.jpg | |||
| اندازه تصویر =200px | |||
| بنيانگذار =[[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اکرم]] | |||
| تأسیس =[[سال اول قمری]] | |||
| کاربری =[[مسجد]] | |||
| مکان =[[مدینه]] | |||
| نام‌های دیگر = | |||
| وقایع مرتبط = | |||
| ظرفیت = | |||
| وضعیت =فعال | |||
| مساحت =۱۲۲۵ مترمربع | |||
| امکانات = | |||
| شماره ثبت = | |||
| معمار = | |||
| سبک = | |||
| بازسازی = خلافت [[عثمان بن عفان|عثمان]]• جمال الدین اصفهانی در ۵۵۵ق • قرن ۸و ۹ قمری • حکومت عثمانی • حکومت سعودی | |||
| وبگاه = | |||
}} | |||
[[پرونده:مسجد قباء.jpg |بندانگشتی|250px|نقشه هوایی مسجد قبا ]] | [[پرونده:مسجد قباء.jpg |بندانگشتی|250px|نقشه هوایی مسجد قبا ]] | ||
'''مسجد قُبا''' نخستین [[مسجد|مسجدی]] است که در [[اسلام]] به دست [[حضرت رسول(ص)]] تأسیس شد. از این [[مسجد]] در [[قرآن کریم]] (۱۰۸ تا ۱۰۹ [[سوره توبه|توبه]]) یاد شده است.<ref>لَمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلی التَّقْوَی مِنْ أَوَّلِ یوْمٍ أَحَقُّ أَن تَقُومَ فِیهِ فِیهِ رِجَالٌ یحُِبُّونَ أَن یتَطَهَّرُواْ وَ اللَّهُ یحُِبُّ الْمُطَّهِّرِینَ(۱۰۸) أَ فَمَنْ أَسَّسَ بُنْینَهُ عَلی تَقْوَی مِنَ اللَّهِ وَ رِضْوَانٍ خَیرٌْ أَم مَّنْ أَسَّسَ بُنْینَهُ عَلی شَفَا جُرُفٍ هَارٍ فَانهَْارَ بِهِ فی نَارِ جَهَنَّمَ وَ اللَّهُ لَا یهَْدِی الْقَوْمَ الظَّلِمِینَ(۱۰۹) مسجدی که از روز نخستین بر پایه تقوا بنا شده، سزاوارتر است که در آن [به نماز] ایستی. [و] در آن، مردانیاند که دوست دارند خود را پاک سازند، و خدا کسانی را که خواهان پاکیاند دوست میدارد. (۱۰۸) آیا کسی که بنیاد [کار] خود را بر پایه تقوا و خشنودی خدا نهاده بهتر است یا کسی که بنای خود را بر لب پرتگاهی مشرف به سقوط پیریزی کرده و با آن در آتش دوزخ فرو میافتد؟ و خدا گروه بیدادگران را هدایت نمیکند. (۱۰۹)</ref> | '''مسجد قُبا''' نخستین [[مسجد|مسجدی]] است که در [[اسلام]] به دست [[حضرت رسول(ص)]] تأسیس شد. از این [[مسجد]] در [[قرآن کریم]] (۱۰۸ تا ۱۰۹ [[سوره توبه|توبه]]) یاد شده است.<ref>لَمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلی التَّقْوَی مِنْ أَوَّلِ یوْمٍ أَحَقُّ أَن تَقُومَ فِیهِ فِیهِ رِجَالٌ یحُِبُّونَ أَن یتَطَهَّرُواْ وَ اللَّهُ یحُِبُّ الْمُطَّهِّرِینَ(۱۰۸) أَ فَمَنْ أَسَّسَ بُنْینَهُ عَلی تَقْوَی مِنَ اللَّهِ وَ رِضْوَانٍ خَیرٌْ أَم مَّنْ أَسَّسَ بُنْینَهُ عَلی شَفَا جُرُفٍ هَارٍ فَانهَْارَ بِهِ فی نَارِ جَهَنَّمَ وَ اللَّهُ لَا یهَْدِی الْقَوْمَ الظَّلِمِینَ(۱۰۹) مسجدی که از روز نخستین بر پایه تقوا بنا شده، سزاوارتر است که در آن [به نماز] ایستی. [و] در آن، مردانیاند که دوست دارند خود را پاک سازند، و خدا کسانی را که خواهان پاکیاند دوست میدارد. (۱۰۸) آیا کسی که بنیاد [کار] خود را بر پایه تقوا و خشنودی خدا نهاده بهتر است یا کسی که بنای خود را بر لب پرتگاهی مشرف به سقوط پیریزی کرده و با آن در آتش دوزخ فرو میافتد؟ و خدا گروه بیدادگران را هدایت نمیکند. (۱۰۹)</ref> | ||
| خط ۸: | خط ۲۷: | ||
=== شرایط جغرافیایی و آب و هوایی روستای قبا === | === شرایط جغرافیایی و آب و هوایی روستای قبا === | ||
شکل جغرافیایی روستای قبا، مربع و مساحت آن برابر با ۱۲۲۵ | شکل جغرافیایی روستای قبا، مربع و مساحت آن برابر با ۱۲۲۵ مترمربع بوده است، آب این روستا، منشأ سیرابی مدینه است. این منطقه با توجه به دارابودن آب فراوان، باغ‌های زیادی را در خود جای داده و از هوای بسیار مطبوع و دلنشینی برخوردار است.<ref> بهرام نسب، همان، ص ۱۱و۱۲ </ref> | ||
== ورود پیامبر(ص) به قبا و ساخت مسجد == | == ورود پیامبر(ص) به قبا و ساخت مسجد == | ||
| خط ۶۷: | خط ۸۶: | ||
[[رده:مساجد مدینه]] | [[رده:مساجد مدینه]] | ||
[[رده:اماکن | [[رده:اماکن مقدس مدینه]] | ||
نسخهٔ ۲۸ اوت ۲۰۱۶، ساعت ۱۳:۱۰
| پرونده:Masjed1.jpg | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| بنيانگذار | پیامبر اکرم |
| تأسیس | سال اول قمری |
| کاربری | مسجد |
| مکان | مدینه |
| مشخصات | |
| مساحت | ۱۲۲۵ مترمربع |
| وضعیت | فعال |
| معماری | |
| بازسازی | خلافت عثمان• جمال الدین اصفهانی در ۵۵۵ق • قرن ۸و ۹ قمری • حکومت عثمانی • حکومت سعودی |
مسجد قُبا نخستین مسجدی است که در اسلام به دست حضرت رسول(ص) تأسیس شد. از این مسجد در قرآن کریم (۱۰۸ تا ۱۰۹ توبه) یاد شده است.[۱]
موقعیت
مسجد قبا در روستایی به همین نام در ۶ کیلومتری مدینه قرار گرفته است که امروزه این مسجد و روستای مذکور جزو شهر مدینه به شمار می‌آید. علت نامگذاری مسجد به این نام را ساخته شدن مسجد در کنار روستای قبا ذکر کرده‌اند، که خود روستا هم به خاطر دارا بودن چاه معروفی به همین نام، قبا نامیده شده است.[۲]
شرایط جغرافیایی و آب و هوایی روستای قبا
شکل جغرافیایی روستای قبا، مربع و مساحت آن برابر با ۱۲۲۵ مترمربع بوده است، آب این روستا، منشأ سیرابی مدینه است. این منطقه با توجه به دارابودن آب فراوان، باغ‌های زیادی را در خود جای داده و از هوای بسیار مطبوع و دلنشینی برخوردار است.[۳]
ورود پیامبر(ص) به قبا و ساخت مسجد
پیامبر(ص) در سال اول هجری، پیش از ورود به مدینه به درخواست مردم ساکن در محله یا منطقه قبا، دستور ساخت این مسجد را صادر کرد. ورود آن حضرت به قبا را دوشنبه، دوازدهم[۴] یا چهاردهم ربیع الاول نوشته و آورده‌اند که او در مدت اقامت یک هفته‌ای خود در قبا مسجدی را با همکاری مسلمانان بنا کرد.[۵]در برخی منابع آمده که ساخت این مسجد به پیشنهاد عمار یاسر بوده[۶]و برخی نوشته‌اند که عمار در ساخت این مسجد نقش اول را داشته و بدین رو، او نخستین کس در اسلام است که مسجد ساخته است.[۷]
فضایل
- رسول خدا(ص) فرمود: هرکس در خانه خود وضو بگیرد و سپس به مسجد قبا آید و در آن نماز بخواند پاداش یک عمره خواهد داشت.[۸]
- مسجد قبا در نزد حضرت رسول(ص) دارای اهمیت و ارزش خاصی بود. به‌گونه‌ای که در روایتی آمده: حضرت بعد از سکونت در مدینه، هر هفته روزهای شنبه به صورت پیاده یا سواره برای اقامه نماز به مسجد قبا می‌آمدند.[۹]
بازسازی‌ها
بنای مسجد قبا در دوران خلافت عثمان بن عفان تعمیر و گسترش یافت.
دومین دگرگونی در مسجد قبا به دوران عمر بن عبدالعزیز مربوط می‌شود که تا سالیان متمادی به همان شکل باقی ماند.
در سال ۵۵۵ق، جمال الدین اصفهانی وزیر زنگیان موصل فرمان تجدید بنای آن را صادر کرد و بر اساس آن مسجد بازسازی شد.
همچنین در قرن هشتم و نهم هجری قمری، تعمیرات اساسی و تجدید بنای برخی قسمت‌ها صورت گرفت.[۱۰] بعد از آن در زمان حکومت عثمانی و به ویژه در دوران سعودی گسترش یافته و به چندین برابر رسید.
در حال حاضر مسجد دارای چندین شبستان است که هر کدام گنبد مخصوص دارند.[۱۱]
مسجد قبا در قرآن
براساس نظر بسیاری ازمفسرین مراد از مسجدی که در آیه ۱۰۸ توبه آمده که برای اقامه نماز آنجا را سزاوارتر می‌داند همان مسجد قبا است.[۱۲]
لَا تَقُمْ فِیهِ أَبَدًا لَّمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَی التَّقْوَیٰ مِنْ أَوَّلِ یوْمٍ أَحَقُّ أَن تَقُومَ فِیهِ فِیهِ رِجَالٌ یحِبُّونَ أَن یتَطَهَّرُوا وَاللَّهُ یحِبُّ الْمُطَّهِّرِینَ﴿۱۰۸﴾ (ترجمه:هرگز در آن جا نایست، چرا که مسجدی که از روز نخستین بر پایه تقوا بنا شده، سزاوارتر است که در آن [به نماز] ایستی. [و] در آن، مردانیاند که دوست دارند خود را پاک سازند، و خدا کسانی را که خواهان پاکیاند دوست میدارد.)[توبه–۱۰۸]
آیه مذکور برای مسجد قبا دو ویژگی مهم را بیان می‌کند، یکی سزاوارتر بودن اقامه نماز در این مسجد و دیگری وجود مردانی که دوستدار طهارت و پاکی هستند.
پانویس
منابع
- ابن کثیر، ابوفدا اسماعیل بن عمر، البدایه و النهایه،بیروت،دارالفکر،۱۴۰۷.
- بهرام نسب، محمدسهیل، استوانه نور(نگاهی به مسجد قبا، نخستین بنیان تقوا)، مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما، اول، ۱۳۸۳.
- حافظ محمد بن محمود بن النجار، اخبار مدینه الرسول، مکتبه الثقافه، الطبعه الثالثه،۱۴۰۱.
- رازی، ابوالفتح، روح الجنان و روح الجنان، تهران، کتابفروشی اسلامیه، بی‌تا.
- سید قطب، فی ظلال القرآن، بیروت، داراحیاء التراث العربی، الطبعه الخامسه، ۱۳۸۴ه.
- طباطبایی، محمدحسین، المیزان، محمدباقر موسوی همدانی، بنیاد علمی و فکر علامه طباطبایی، ۱۳۶۳.
- قائدان، اصغر، تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره، مشعر، دوم، ۱۳۷۴.
- محمدباقرنجفی، مدینه شناسی، بی‌نا، بی‌تا، بی‌جا.
- مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب و معادن الجوهر، ابوالقاسم پاینده، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی هشتم، ۱۳۸۷.
- المکی الصدیقی، محمدبن علی بن علان، حسن البناء فی فضل مسجد قبا، ریاض‌دار الشریف للنشر و التوزیع، الطبعه الاولی،۱۴۱۸.
پیوند به بیرون
- ↑ لَمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلی التَّقْوَی مِنْ أَوَّلِ یوْمٍ أَحَقُّ أَن تَقُومَ فِیهِ فِیهِ رِجَالٌ یحُِبُّونَ أَن یتَطَهَّرُواْ وَ اللَّهُ یحُِبُّ الْمُطَّهِّرِینَ(۱۰۸) أَ فَمَنْ أَسَّسَ بُنْینَهُ عَلی تَقْوَی مِنَ اللَّهِ وَ رِضْوَانٍ خَیرٌْ أَم مَّنْ أَسَّسَ بُنْینَهُ عَلی شَفَا جُرُفٍ هَارٍ فَانهَْارَ بِهِ فی نَارِ جَهَنَّمَ وَ اللَّهُ لَا یهَْدِی الْقَوْمَ الظَّلِمِینَ(۱۰۹) مسجدی که از روز نخستین بر پایه تقوا بنا شده، سزاوارتر است که در آن [به نماز] ایستی. [و] در آن، مردانیاند که دوست دارند خود را پاک سازند، و خدا کسانی را که خواهان پاکیاند دوست میدارد. (۱۰۸) آیا کسی که بنیاد [کار] خود را بر پایه تقوا و خشنودی خدا نهاده بهتر است یا کسی که بنای خود را بر لب پرتگاهی مشرف به سقوط پیریزی کرده و با آن در آتش دوزخ فرو میافتد؟ و خدا گروه بیدادگران را هدایت نمیکند. (۱۰۹)
- ↑ عبدالغنی، المساجد الاثریه فی المدینه النبویه،ص۲۵وبهرام نسب، استوانه نور ص۱۰
- ↑ بهرام نسب، همان، ص ۱۱و۱۲
- ↑ مسعودی، مروج الذهب، ج۱،ص۶۳۴
- ↑ قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره،ص۲۲۶
- ↑ الصدیقی،حسن البناء فی فضل مسجد قبا،ص۳۴
- ↑ جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۲۰۱.
- ↑ ابن کثیر،البدایه والنهایه،۳ص۲۱۰
- ↑ ابن سعد،طبقات،ج ۱ص۱۸۹
- ↑ محمدباقر نجفی، مدینه شناس، ص۱۴تا ۱۶
- ↑ قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره، ص۱۹۵
- ↑ ابوالفتح رازی، روح الجنان و روح الجنان،ج۶،ص۱۱۱، طباطبایی، همان،ص۶۱۸، سید قطب، فی ظلال القرآن، ص۳۰۵