سید محمدحسین حسینی طهرانی: تفاوت میان نسخه‌ها
Hasanejraei (بحث | مشارکت‌ها) اصلاح متن و پانویس‌ها و منابع |
Hasanejraei (بحث | مشارکت‌ها) |
||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
===ارتباط تهرانی با علامه طباطبایی=== | ===ارتباط تهرانی با علامه طباطبایی=== | ||
[[پرونده:Mehretaban.PNG|بندانگشتی|تصویری از جلد نخستین چاپ‌های کتاب مهر تابان یادنامه | [[پرونده:Mehretaban.PNG|بندانگشتی|تصویری از جلد نخستین چاپ‌های کتاب مهر تابان یادنامه [[سید محمدحسین طباطبائی]]]] | ||
محمدحسین تهرانی در قم نزد سید محمدحسین طباطبایی فیلسوف و مفسر مشهور وقت، فلسفه، تفسیر و هیئت قدیم را آموخت<ref>حسینی طهرانی، مهر تابان، ۱۴۲۱ق، ص۱۵.</ref> و همچنین تا وقتی در قم بود تنها استادش در [[سیر و سلوک]]، طباطبایی بود.<ref>حسینی طهرانی، روح مجرد، ۱۴۲۵ق، ص۱۳۲.</ref> طهرانی اندکی بعد از درگذشت طباطبایی کتاب مهر تابان را با هدف بزرگداشت مقام او نوشت.<ref>حسینی طهرانی، مهر تابان، ۱۴۲۱ق، ص۱۳۶.</ref> | محمدحسین تهرانی در قم نزد سید محمدحسین طباطبایی فیلسوف و مفسر مشهور وقت، فلسفه، تفسیر و هیئت قدیم را آموخت<ref>حسینی طهرانی، مهر تابان، ۱۴۲۱ق، ص۱۵.</ref> و همچنین تا وقتی در قم بود تنها استادش در [[سیر و سلوک]]، طباطبایی بود.<ref>حسینی طهرانی، روح مجرد، ۱۴۲۵ق، ص۱۳۲.</ref> طهرانی اندکی بعد از درگذشت طباطبایی کتاب مهر تابان را با هدف بزرگداشت مقام او نوشت.<ref>حسینی طهرانی، مهر تابان، ۱۴۲۱ق، ص۱۳۶.</ref> | ||
نسخهٔ ۱۹ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۱۶:۰۶
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| لقب | علامه تهرانی |
| تاریخ تولد | ۲۴ محرم سال ۱۳۴۵ق |
| تاریخ وفات | ۹ صفر سال ۱۴۱۶ق |
| محل دفن | حرم امام رضا(ع) |
| شهر وفات | مشهد |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | سید ابوالقاسم خوئی، سید محمود شاهرودی، آقابزرگ تهرانی، سید جمال الدین گلپایگانی، سید هاشم حداد |
| تألیفات | الله‌شناسی، امام‌شناسی، معادشناسی |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | تلاش برای تصویب ولایت فقیه در مجلس خبرگان قانون اساسی |
| اجتماعی | تأسیس مؤسسه ترجمه و نشر علوم و معارف اسلام |
| وبگاه رسمی | http://nooremojarrad.com |
سید محمدحسین حسینی تهرانی (۱۳۴۵-۱۴۱۶ق) معروف به علامه تهرانی از شاگردان علامه طباطبایی و از عالمان شیعه در قرن چهاردهم و پانزدهم هجری قمری است. وی در عرفان نزد سید هاشم حداد و شیخ عباس قوچانی شاگردی کرد.
تهرانی در شکل‌گیری انقلاب اسلامی از امام خمینی حمایت می‌کرد. وی در موضوعات مختلف علوم اسلامی آثاری دارد که مجموعه آنها در قالب «دوره علوم و معارف اسلام» شناخته می‌شود.
جایگاه علمی و اجتماعی
سید محمدحسین لاله‌زاری معروف به علامه طهرانی، روحانی مجتهد، الاهی‌دان، عالم به فلسفه، کلام و تفسیر و اهل سیر و سلوک بود. آثار پرتعداد او با موضوع خداشناسی، معاد، امامت، عرفان و برخی موضوعات سیاسی و اجتماعی بارها منتشر شده است. او به مدت ۲۳ سال نیز در تهران در مسجد قائم به اقامه نماز جماعت و سخنرانی‌های مذهبی اشتغال داشت.
زندگی‌نامه
سید محمدحسین طهرانی متولد ۲۴ محرّم سال ۱۳۴۵ق در تهران فرزند سید محمدصادق است که از شاگردان میرزا محمدتقی شیرازی بوده است. تحصیلات حوزوی را در سال ۱۳۶۴ق قم آغاز کرد و هفت سال بعد به نجف رفت. در سال ۱۳۷۷ق به تهران بازگشت و در مسجد قائم در خیابان سعدی، به تبلیغ دینی مشغول شد. در سال ۱۴۰۰ق بنابر خواست استادش سید هاشم حداد به مشهد رفت و تا پایان عمر در آنجا ساکن شد. تهرانی ۱۷ تیر ۱۳۷۴ش برابر ۹ صفر سال ۱۴۱۶ق[۱] در مشهد درگذشت. محمدتقی بهجت، از مراجع تقلید شیعه، بر او نماز خواند، و در صحن انقلاب (عتیق) حرم امام رضا(ع) به خاک سپرده شد. به مناسبت درگذشت وی پیام تسلیتی از سوی سید علی خامنه‌ای خامنه‌ای صادر شد[۲] و وی را بهره‌مند از مراتب بالای علمی و فقه فنی و اجتهادی و «فقه الله الاکبر» معرفی کرده است.[۳]
فعالیت علمی
حسینی تهرانی تحصیلات کلاسیک خود را در تهران در هنرستان صنعتی تهران به پایان برد.[۴] پس از اتمام تحصیلات متوسطه، در سفری به مشهد در سال ۱۳۶۴ق به دست میرزا محمد تهرانی، نویسنده مستدرک البحار، در مشهد، عمامه بر سر گذاشت[۵] و پس از آن در مدرسه حجتیه در قم مشغول تحصیل حوزوی گردید.[۶] پس از مدتی با سید محمدحسین طباطبائی آشنا شد و در جمع شاگردان او در دروس حکمت، تفسیر و عرفان قرار گرفت.[۷]
طهرانی در قم به جز علامه طباطبائی از درس عبدالجواد سدهی، سید رضا بهاءالدینی، مرتضی حائری یزدی، سید محمد داماد، سید محمد حجت کوه‌کمره‌ای و سید حسین بروجردی بهره برد.[۸] او در سال ۱۳۷۱ق به نجف رفت و در دروس فقه و اصول شیخ حسین حلی، سید ابوالقاسم خوئی، سید محمود شاهرودی و آقابزرگ تهرانی حاضر می‌شد.[۹]
استادان سیر و سلوک
تهرانی در قم برای طی مراتب سیر و سلوک از علامه طباطبایی استفاده می‌کرد. پس از مدتی به پیشنهاد طباطبایی در ۱۳۷۱ق به نجف رفت و به شاگردی شیخ عباس قوچانی (وصی سید علی قاضی طباطبایی)[۱۰] مشغول شد.[۱۱] او همچنین در سیر و سلوک عملی و عرفانی خود را شاگرد سید جمال‌الدین گلپایگانی، محمدجواد انصاری همدانی و بیش از همه شاگرد سید هاشم موسوی حدّاد می‌داند.[۱۲] او به توصیه محمدجواد انصاری همدانی از نجف به تهران بازگشت.[۱۳] تهرانی ارادت خود به انصاری همدانی را به اندازه ارادت به پیامبران می‌داند؛ به‌گونه‌ای که هر دستوری او بدهد مثل دستورات پیامبران از او اطاعت خواهد کرد.[۱۴]
ارتباط تهرانی با علامه طباطبایی
محمدحسین تهرانی در قم نزد سید محمدحسین طباطبایی فیلسوف و مفسر مشهور وقت، فلسفه، تفسیر و هیئت قدیم را آموخت[۱۵] و همچنین تا وقتی در قم بود تنها استادش در سیر و سلوک، طباطبایی بود.[۱۶] طهرانی اندکی بعد از درگذشت طباطبایی کتاب مهر تابان را با هدف بزرگداشت مقام او نوشت.[۱۷]
طهرانی پس از مدت کوتاهی که نزد طباطبایی تحصیل می‌کند به علت شیفتگی و عشق به طباطبایی حجره خود در مدرسه حجتیه را رها کرده و در نزدیکی خانه استادش خانه‌ای اجاره می‌کند تا بتواند بیشتر با او در ارتباط باشد.[۱۸] طهرانی تا سال ۱۳۷۱ق نزد طباطبائی تحصیل می‌کند و در کنار متون عرفان نظری یک دوره سیر و سلوک را نیز بر مبنای رساله منسوب به بحر العلوم نزد او می‌آموزد.[۱۹] و پس از رفتن به نجف نیز از طریق نامه‌نگاری با طباطبایی در ارتباط می‌ماند[۲۰] و بعد از بازگشت از نجف به تهران نیز هر دو هفته یکبار به دیدار استادش در قم رفته و به تعبیر خودش از شدت حقارت در نزد او احساس شرمندگی می‌کند.[۲۱]
او خود را بنده و خانه‌زاد استادش توصیف می‌کند،[۲۲] عمر و حیات و نفسش را با او می‌داند و می‌گوید من اگر خداشناس، یا پیغمبرشناس یا امام‌شناس باشم همه به برکتِ رحمت و لطف علامه طباطبائی است.[۲۳] سکوت‌های طولانی علامه طباطبایی را ناشی از آن می‌داند که طباطبایی همیشه غرق در مشاهده ملکوت بود.[۲۴] طهرانی استادش را یگانه فیلسوف در عالم اسلام و تنها متخصص فلسفه شرق در تمام عالم توصیف می‌کند[۲۵] و می‌گوید مطالب تفسیر المیزان که نگاشته طباطبائی است حاصل وحی و الهام است.[۲۶]
ارتباط تهرانی با سید هاشم حداد
سید هاشم حداد، استاد سلوک و عرفان حسینی طهرانی بود، و طهرانی مشهورترین و مهم‌ترین شاگرد او محسوب می‌شود که ۲۸ سال با هم مراوده داشتند.[۲۷] طهرانی کتاب روح مجرد را برای معرفی و پاسداشت حداد نوشت و از او با تعبیر نور مطلق و روح مجرد یاد کرد،[۲۸] و او را قدرتمندترین شاگرد قاضی طباطبایی توصیف کرد.[۲۹] به‌گفته وی، حداد به مقام فنای مطلق فی الله[۳۰] و مقام انسان کامل[۳۱] رسیده و «جامع جمیع اسماء و صفات حضرت حق متعال به نحو اتَّم و اکمل، و مورد تجلّیات ذاتیه وحدانیّه قهاریه»[۳۲] و «مظهر لا اله الا الله»[۳۳] است.
تهرانی سید هاشم حداد را دارای مقام ولایت می‌دانست[۳۴] و نوشته است که من خودم را غلام خانه‌زاد سید هاشم می‌دانم ولی او مرا فرزند خود می‌داند[۳۵] و گزارش کرده است که در هر سفر دیدار با سید هاشم هنگام بازگشت او به ایران سید هاشم به مدت یک هفته بیمار شده و حتی غذا را ترک می‌کند و با کسی دیدار نمی‌کند. و به همین جهت تهرانی تصمیم می‌گیرد که بدون خداحافظی از او جدا شود تا حداد کمتر گرفتار ناراحتی شدید شود.[۳۶] او همچنین کارهای سید هاشم را حجت می‌دانست و تلاش می‌کرد رفتارهایش مثل او باشد و حتی در زیارت ضریح امام رضا(ع) نیز همانند حداد هفت بار گرد ضریح می‌چرخید.[۳۷]
تهرانی مجموعاً ده بار برای زیارت به عراق رفته[۳۸] و هر بار یک ماه یا بیشتر در آنجا مانده و با سید هاشم حداد مراوده داشته است. او برای آخرین بار به دلیل ممنوعیت سفر ایرانیان به عراق یک سفر به سوریه کرده و در آنجا نیز مدتی در کنار سید هاشم می‌ماند.[۳۹] محمدحسین طهرانی به گفته خودش نامه‌های بسیار زیادی برای حداد نوشته و حداد نیز حدود ۲۰ نامه برای تهرانی ارسال کرده است.[۴۰]
آثار مکتوب و اندیشه‌های علمی
حسینی تهرانی بیش از ۵۵ جلد کتاب نگاشته است. بیشترین حجم این کتاب‌ها به سه مجموعه الله‌شناسی (۳جلد)، امام‌شناسی (۱۸ جلد) و معادشناسی (۱۰ جلد) اختصاص دارد. برخی از آثار او مثل «نخستین قربانی» در مورد حضرت زهرا(س)، «وظیفهٔ فرد مسلمان در احیای حکومت اسلام» و جلدهای ۱۶، ۱۷ و ۱۸ امام‌شناسی در مقطعی اجازه چاپ نگرفت.[۴۱]
مجموعه آثار او در نرم‌افزار «کیمیای سعادت» به همراه آثار استادش علامه طباطبائی گردآوری و عرضه شده است. همچنین در نرم‌افزار «آوای ملکوت» شماری از سخنرانی‌های حسینی تهرانی با عناوین مواعظ اخلاقی، مبانی سیر و سلوک الی الله، تفسیر آیه نور، شرح حدیث عنوان بصری، شرح دعای ابوحمزه ثمالی و... گرد آمده است.[۴۲]
آراء و نظریات
- مخالفت با طرح کاهش جمعیت و شعار فرزند کمتر زندگی بهتر؛ او در این زمینه کتابی با عنوان «کاهش جمعیت ضربه‌ای سهمگین بر پیکر مسلمین» تألیف کرد.
- حرام بودن اقامت مسلمانان در بلاد کفر
- وجوب عینی و تعیینی نماز جمعه در زمان غیبت امام زمان(ع)[۴۳]
- امام در اصطلاح شیعه منحصر به امامان دوازده‌گانه است که داراى عصمت بوده و از جانب پیامبر منصوبند؛ از این رو ولی‌فقیه نمی‌تواند خود را امام بخواند.
در متن این مقاله از هیچ منبع و مأخذی نام برده نشدهاست. شما میتوانید با افزودن منابع برطبق اصول اثباتپذیری و شیوهنامهٔ ارجاع به منابع، به ویکیشیعه کمک کنید. مطالب بدون منبع ممکن است در آینده مورد چالش قرار گیرند و زدوده شوند. - در زمان غیبت، امامت مختص امام مهدی(عج) است؛ ازاین‌رو ولایتِ ولی‌فقیه در تحت ولایت او است و ولی‌فقیه مستقلاً نمی‌تواند کاری را انجام دهد.[۴۴]
- مخالفت با نوروز به‌عنوان عید مورد تأیید اسلام.[۴۵]
- مخالفت با استفاده از تاریخ شمسی به جای قمری و نقد قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در این مورد.[۴۶] او به تفصیل درباره برگزاری سالگرد درگذشتگان و شهیدان بر اساس تقویم شمسی سخن گفته و آن را نقد کرده است.[۴۷]
- شیعه دانستن محیی‌الدین ابن‌عربی عالم عرفان نظری با وجود شهرت او به سنی‌بودن.[۴۸]
فعالیت اجتماعی- سیاسی
تهرانی در انقلاب اسلامی ایران، از امام خمینی حمایت می‌کرد و پس از انقلاب اسلامی، در شکل‌گیری قانون اساسی و پیش‌نویس آن بر حاکمیت اسلام و محوریت ولایت فقیه تأکید و جهت تصویب آن در مجلس خبرگان قانون اساسی تلاش نمود.
| در متن این مقاله از هیچ منبع و مأخذی نام برده نشدهاست. شما میتوانید با افزودن منابع برطبق اصول اثباتپذیری و شیوهنامهٔ ارجاع به منابع، به ویکیشیعه کمک کنید. مطالب بدون منبع ممکن است در آینده مورد چالش قرار گیرند و زدوده شوند. |
وی در مواردی ملاقات‌های خصوصی با امام خمینی داشت، ولی بیشتر نظرات و پیشنهادهای خود را توسط مرتضی مطهری به امام خمینی می‌رساند. از جمله پیشنهادهای وی در زمینه حجاب و نماز جمعه بوده است.[۴۹] گفته شده است که هنگام شهادت مرتضی مطهری در جیب قبای او یادداشتی یافت شده که به پیشنهاد تهرانی درباره حجاب اشاره داشته است.[۵۰]
تهرانی اقدام به تأسیس مؤسسه ترجمه و نشر علوم و معارف اسلام، برای ترجمه و نشر آثار خود نمود.[۵۱] این مرکز با همکاری مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نسخه دیجیتالی آثار تهرانی را با عنوان دوره علوم و معارف اسلام منتشر کرده است. در این نرم‌افزار متن ۵۴ کتاب از آثار وی در موضوعاتی چون امام حسین(ع)، امامت، تفسیر، توحید، جمعیت، حکومت اسلامی، خداشناسی، عرفان، فقه، قانون اساسی، قرآن، گاهشماری اسلامی، معاد، معرفت دینی و ولایت فقیه گردآوری شده است.[۵۲]
پانویس
منابع
- «آثار آیت‌الله سید محمدحسین حسینی طهرانی»، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۱۱ آبان ۱۳۹۲ش، تاریخ بازدید: ۳۰ فروردین ۱۴۰۲ش.
- «بزرگداشت بیستمین سالگرد علامه تهرانی برگزار شد»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: ۲۲ آذر ۱۳۹۲ش، تاریخ بازدید: ۳۰ فروردین ۱۴۰۲ش.
- «پیام تسلیت در پی درگذشت آیت‌الله سید محمد حسینى تهرانى»، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله خامنه‌ای، تاریخ درج مطلب: ۱۸ تیر ۱۳۷۴ش، تاریخ بازدید: ۳۰ فروردین ۱۴۰۲ش.
- «درباره ما»، سایت نور مجرد: دانشنامه تخصصی آثار و احوال علامه آیت‌الله حاج سید محمدحسین حسینی تهرانی.
- حسینی طهرانی، سید محمدحسین، مهر تابان، مشهد، انتشارات علامه طباطبایی، ۱۴۲۱ق.
- حسینی طهرانی، سید محمدمحسن، مهر فروزان، قم، انتشارات مکتب وحی، ۱۳۹۱ش.
- سخنرانی‌های علامه سید محمد حسین طهرانی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، تاریخ انتشار: ۱۳۹۲/۸/۱۱.
پیوند به بیرون
- ↑ حائری، روزشمار شمسی، ۱۳۸۶ش، ص۲۵۸.
- ↑ «پیام تسلیت در پی درگذشت آیت‌الله سید محمد حسینى تهرانى»، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله خامنه‌ای.
- ↑ «پیام تسلیت در پی درگذشت آیت‌الله سید محمد حسینى تهرانى»، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله خامنه‌ای.
- ↑ حسینی طهرانی، مهر فروزان، ۱۳۹۱ش، ص۲۶.
- ↑ «خاطرات علامه طهرانی از دوران دبیرستان»، سایت نور مجرد.
- ↑ حسینی طهرانی، مهر تابان، ۱۴۲۱ق، ص۱۲.
- ↑ حسینی طهرانی، مهر تابان، ۱۴۲۱ق، ص۱۵-۱۷.
- ↑ حسینی طهرانی، نور مجرد، ۱۴۳۳ق، ج۱، ص۷۷.
- ↑ حسینی طهرانی، نور مجرد، ۱۴۳۳ق، ج۱، ص۸۴.
- ↑ حسینی طهرانی، روح مجرد، ۱۴۲۵ق، ص۲۳.
- ↑ حسینی طهرانی، روح مجرد، ۱۴۲۵ق، ص۱۲.
- ↑ حسینی طهرانی، نور مجرد، ۱۴۳۳ق، ج۱، ص۲۳۰-۲۳۶.
- ↑ حسینی طهرانی، روح مجرد، ۱۴۲۵ق، ص۳۹.
- ↑ حسینی طهرانی، روح مجرد، ۱۴۲۵ق، ص۶۸۳.
- ↑ حسینی طهرانی، مهر تابان، ۱۴۲۱ق، ص۱۵.
- ↑ حسینی طهرانی، روح مجرد، ۱۴۲۵ق، ص۱۳۲.
- ↑ حسینی طهرانی، مهر تابان، ۱۴۲۱ق، ص۱۳۶.
- ↑ حسینی طهرانی، مهر تابان، ۱۴۲۱ق، ص۱۶.
- ↑ حسینی طهرانی، مهر تابان، ۱۴۲۱ق، ص۱۷.
- ↑ حسینی طهرانی، مهر تابان، ۱۴۲۱ق، ص۱۰۷.
- ↑ حسینی طهرانی، مهر تابان، ۱۴۲۱ق، ص۱۰۷.
- ↑ حسینی طهرانی، مهر تابان، ۱۴۲۱ق، ص۱۰۷.
- ↑ حسینی طهرانی، مهر تابان، ۱۴۲۱ق، ص۷۹.
- ↑ حسینی طهرانی، مهر تابان، ۱۴۲۱ق، ص۱۹.
- ↑ حسینی طهرانی، مهر تابان، ۱۴۲۱ق، ص۴۶.
- ↑ حسینی طهرانی، مهر تابان، ۱۴۲۱ق، ص۷۱.
- ↑ حسینی طهرانی، روح مجرد، ۱۴۲۵ق، ص۱۳.
- ↑ حسینی طهرانی، روح مجرد، ۱۴۲۵ق، ص۳.
- ↑ حسینی طهرانی، روح مجرد، ۱۴۲۵ق، ص۱۱.
- ↑ حسینی طهرانی، روح مجرد، ۱۴۲۵ق، ص۸۵-۸۶.
- ↑ حسینی طهرانی، روح مجرد، ۱۴۲۵ق، ص۱۳۵.
- ↑ حسینی طهرانی، روح مجرد، ۱۴۲۵ق، ص۱۳۵.
- ↑ حسینی طهرانی، روح مجرد، ۱۴۲۵ق، ص۱۳۶.
- ↑ حسینی طهرانی، روح مجرد، ۱۴۲۵ق، ص۱۲۲.
- ↑ حسینی طهرانی، روح مجرد، ۱۴۲۵ق، ص۷۸.
- ↑ حسینی طهرانی، روح مجرد، ۱۴۲۵ق، ص۶۵۰.
- ↑ حسینی طهرانی، روح مجرد، ۱۴۲۵ق، ص۱۹۶.
- ↑ حسینی طهرانی، روح مجرد، ۱۴۲۵ق، ص۵۹۳.
- ↑ حسینی طهرانی، روح مجرد، ۱۴۲۵ق، ص۶۱۱-۶۴۰.
- ↑ حسینی طهرانی، روح مجرد، ۱۴۲۵ق، ص۴۷۱.
- ↑ «علامه تهرانی»، سایت شخصیت‌نگار.
- ↑ «سخنرانی‌های علامه سید محمدحسین طهرانی»، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
- ↑ «ترجمه صلاة الجمعة»، پایگاه مکتب وحی.
- ↑ حسینی تهرانی، امام‌شناسی، ص۲۰۸و۲۰۹و۲۱۹.
- ↑ حسینی طهرانی، امام‌شناسی، ج۶، ص۲۱۵.
- ↑ حسینی طهرانی، رساله نوین، ص۱۳۵-۱۴۱.
- ↑ حسینی طهرانی، رساله نوین، ص۱۳۵-۱۴۱.
- ↑ حسینی طهرانی، روح مجرد، ص۳۱۳-۳۵۱.
- ↑ «پیشنهاد علامه طهرانی به امام خمینی نسبت به حجاب زنان»، دانشنامه تخصصی آثار و احوال علامه تهرانی.
- ↑ «نظر متفاوت بهشتی و مطهری درباره حجاب اجباری»، سایت تاریخ ایرانی.
- ↑ «درباره ما»، سایت نور مجرد.
- ↑ «آثار آیت‌الله سید محمدحسین حسینی طهرانی»، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.