البلد الامین و الدرع الحصین (کتاب)

البلد الامین و الدرع الحصین

اطلاعات کتاب
نویسنده	کفعمی
موضوع	دعا
زبان	عربی
اطلاعات نشر
ناشر	مؤسسة الأعلمی
تاریخ نشر	۱۴۰۳ق

اَلْبَلَدُ الأمین وَ الدَّرْعُ الحَصین مِنَ الْأدْعیَة وَ الْأعْمالِ وَ الأوْراد وَ الأذْکار کتابی است درباره دعا، تعویذ و زیارت که توسط ابراهیم بن علی کفعمی (متوفای ۹۰۵ق) صاحب کتاب مصباح کفعمی نوشته شده است. کفعمی کتاب را مدت‌ها قبل از مصباح تألیف کرده است. این کتاب تمام مطالب مصباح و اضافاتی دیگر را دربردارد.

کتاب از زمان تالیف همواره محل توجه عالمان دینی بوده به طوری که یکی از منابع بحار الانوار علامه مجلسی حساب می‌شود.

کتاب چند بار در عهد صفوی ترجمه شد و در سال 1383ق توسط علی اکبر غفاری تصحیح و چاپ شد.

درباره مؤلف

مقالهٔ اصلی: ابراهیم بن علی عاملی کفعمی

تقی الدین ابراهیم، فرزند زین الدین علی حارثی لویزی جُبَعی، معروف به کفعمی از علمای قرن نهم هجری قمری، در سال ۸۴۰ق در کَفْعَم از روستاهای جبل عامل در لبنان متولد شد. پدرش از بزرگان فقها و مردی با تقوا بود. کفعمی، محدث، ادیب و شاعر و از بزرگان شیعه بود که در نهایت فصاحت و بلاغت در علوم گوناگون، تبحر کافی داشت و تألیفات بسیار زیادی از او به جا مانده است.

محتوای کتاب

مؤلف در ابتدای کتاب، مقدمه‌ای آورده و در آن ضمن اشاره به وجه نامگذاری کتاب، یادآور شده که محتوای کتاب تعویذها و دعاها و تسبیحات و زیارات نقل شده از امامان است. کفعمی کتابش را با آداب بیت الخلاء و پس از آن آداب وصیت، نماز، کفن و دفن میت و... شروع کرده و سپس آداب نمازهای یومیه و تعقیبات نماز را برشمرده است.
ادعیه اوقات مختصه و ادعیه ایام هفته، عنوان‌های بعدی کتاب است. کفعمی در این قسمت برای هر روز از ایام هفته چندین دعا و حِرز آورده است.
پس از ایام هفته، شروع به ذکر اعمال و ادعیه ماه‌های سال کرده و ابتدای آن‌را ماه رجب قرار داده است.
کفعمی، زیارات متعددی برای پیامبر(ص) ذکر کرده و زیارات ایام مخصوصه را با آداب آن مانند غسل زیارت و... آورده است.
در پایان نیز مناجات‌های ائمه و ادعیۀ وارده در مناسبت‌های گوناگون مانند دعای کمیل، جوشن کبیر، جوشن صغیر، فرج، توسل و... را ذکر نموده است.
پایان بخش کتاب البلد الامین دعاهای «الأسماء الحسنی»، مروی از پیامبر(ص) و دعای معروف به دعای شیخ و دعای تهلیل قرآن است.

ترتیب مطالب

• آداب تطهیر
• مختصری از احکام وصیت و نماز میت
• تعقیبات نماز
• ادعیه هنگام خواب
• ادعیه و اعمال ایام هفته
• دعاهای ساعات دوازده‌گانه روز بنام ۱۲ امام از طلوع صبح تا غروب خورشید
• ادعیه و اعمال ماه‌ها (از ماه رجب تا جمادی الآخر)
• آداب استخاره
• زیارات و نمازهای مستحب
• ادعیه‌ای از امام سجاد(ع)
• تمام ادعیه‌ای که روایت شده از امام باقر(ع) .
• مناجات‌هایی از امام جواد(ع).
• دعای معروف به دعای شیخ(پیرمرد)
• دعای تهلیل القرآن که از پیامبر(ص) روایت شده و دربردارنده آیاتی است که در آن لا اله الا الله ولا اله الا هو است.

ترجمه کتاب

کتاب البلد الأمین یک بار توسط سید محمد باقر زواری اصفهانی (از علمای زمان شاه سلطان حسین صفوی) و یک بار توسط ملا محمد حسین بن شاه محمد (از علماء و صاحب منصبان اواخر دوره صفویه) ترجمه شده است. البته چون هر دو ترجمه در عهد صفویه بوده بعضی از صاحبان تراجم احتمال داده‌اند که هر دو ترجمه یکی باشد و اشتباها به دو نفر نسبت داده شده باشد.

ویژگی‌ها و اعتبار

از امتیازات این کتاب این است که لغات و عبارات مختلف ادعیه و زیارات را آورده و آنگاه فواید و نکات زیادی راجع به آن مطرح کرده است. کتاب «البلدالامین» یکی از منابع کتاب بحارالانوار علامه مجلسی و تمام کتب ادعیه دیگر از جمله مفاتیح الجنان شیخ عباس قمی است.

چاپ

در یکی از چاپ‌ها، تنها یک مقدمه در شرح احوالات مؤلف و فهرست مطالب کتاب در پایان آن آمده است. هیچ گونه تعلیقه و پاورقی نیز در کتاب دیده نمی‌شود. سال انتشار و نام انتشارات نیز در نسخه موجود ذکر نشده و تنها در پایان مقدمه کتاب آمده: «کَتَبَه أحمد النّجفی الزّنجانی ۱۳۸۲ق»
بهترین چاپ کتاب، به اهتمام مکتبة الصدوق، توسط علی اکبر غفاری در سال ۱۳۸۳ق است.

یکی از پژوهشگران، چاپ اعلمی در لبنان را دستکاری‌شده و دارای تحریف می‌داند که بخش صحیفه سجادیه را به کلی از چاپ خود برداشته‌اند.

منابع

• آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعة الی تصانیف الشیعة، بیروت، دارالاضواء، بی‌تا.
• جهانبخش، جویا، «تحریف البلد الامین»، در نشریه گزارش میراث، شماره ۱۹-۲۰، فروردین و اردیبهشت ۱۳۸۷ش.
• کفعمی، ابراهیم بن علی، البلد الأمين و الدرع الحصين، بیروت، مؤسسة الأعلمی، ۱۴۰۳ق.
• کتابخانه دیجیتال نور.

پیوند به بیرون

• مطالعه کتاب البلد الامین و الدرع الحصین.
• معرفی کتاب البلد الامین
• دائرةالمعارف اسلامی طهور